Η στοματική μόλυνση με τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) φαίνεται ότι αποτελεί κυρίως ανδρικό «χαρακτηριστικό», γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνων στην περιοχή της κεφαλής και του τραχήλου στους άνδρες.
Αυτό δείχνει μελέτη ειδικών του Κέντρου για τον Καρκίνο στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο η οποία δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό της Αμερικανικής Ιατρικής Εταιρείας (JAMA).
Στο πλαίσιο της μελέτης οι ερευνητές ήλεγξαν περίπου 5.500 άτομα ηλικίας 14 ως 69 ετών τα οποία συμμετείχαν στη μεγάλη Εθνική Δημοσκόπηση για την Υγεία και τη Διατροφή που διεξήχθη στις ΗΠΑ κατά τα έτη 2009-2010. Ολοι οι συμμετέχοντες παρείχαν δείγμα δερματικών κυττάρων από την περιοχή του στόματός τους ενώ απάντησαν και σε ερωτηματολόγια σχετικά με τον τρόπο ζωής τους και το σεξουαλικό ιστορικό τους.
Στους άνδρες τα πρωτεία
Η συνολική συχνότητα εμφάνισης στοματικών μολύνσεων με HPV ήταν 7%. Ωστόσο τα πρωτεία φάνηκε να κρατούν με διαφορά οι άνδρες: σε αυτούς το ποσοστό μόλυνσης έφθανε το 10% τη στιγμή που το αντίστοιχο ποσοστό για τις γυναίκες ήταν 3,6%.
Ο HPV αποτελεί τον κύριο «ένοχο» για την εμφάνιση καρκίνου του τραχήλου της μήτρας στις γυναίκες ενώ ευθύνεται επίσης για καρκίνους του πρωκτού αλλά και των περιοχών της κεφαλής και του λαιμού (στοματική κοιλότητα, σιελογόνοι αδένες, ρινικές κοιλότητες, λάρυγγας, κτλ.). Το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ είναι σημαντικοί γνωστοί παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνων στην περιοχή της κεφαλής και του λαιμού. Ωστόσο η στοματική μόλυνση με HPV αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου κατά περίπου 50%, όπως ανακάλυψε η ερευνητική ομάδα από το Οχάιο.
Οι αμερικανοί επιστήμονες αναφέρουν ότι η συχνότητα καρκίνων της κεφαλής και του τραχήλου έχει αυξηθεί σημαντικά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες και ο HPV έχει πλέον συνδεθεί άμεσα με την εμφάνισή τους. Προσθέτουν ότι, όπως είδαν στη μελέτη τους, η συχνότητα εμφάνισης στοματικής μόλυνσης με HPV αυξανόταν όσο αυξανόταν και η ηλικία του ατόμου ενώ συνδεόταν με τον μεγαλύτερο αριθμό σεξουαλικών συντρόφων.
Ανάγκη για δοκιμές στα υπάρχοντα εμβόλια
Όπως γράφουν στο JAMA οι ερευνητές, επικεφαλής των οποίων ήταν η δρ Μόρα Γκίλισον, τα νέα ευρήματα πρέπει να ληφθούν υπόψη στην έρευνα σχετικά με τα υπάρχοντα εμβόλια για τον HPV προκειμένου αυτά να γίνουν πιο αποτελεσματικά σε ό,τι αφορά την πρόληψη των στοματικών καρκίνων. «Η αποτελεσματικότητα των εμβολίων ενάντια στη στοματική μόλυνση με HPV δεν είναι γνωστή με αποτέλεσμα ο εμβολιασμός για τον ιό να μην μπορεί να συστηθεί για την πρωτογενή πρόληψη των καρκίνων του στοματοφάρυγγα. Με δεδομένο ότι ανάλυση των αμερικανικών αρχείων καρκίνου μαρτυρεί ότι ο αριθμός των στοματοφαρυγγικών καρκίνων που είναι θετικοί στον HPV θα ξεπερνά ετησίως τον αριθμό των επιθετικών καρκίνων του τραχήλου της μήτρας ως το 2020, τα νέα στοιχεία δείχνουν την ανάγκη για διεξαγωγή συγκεκριμένων δοκιμών των εμβολίων σχετικά με τους στοματοφαρυγγικούς καρκίνους».
Σημειώνεται ότι σε πολλές χώρες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, ο εμβολιασμός για τον HPV έχει ενταχθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών σε ό,τι αφορά τα κορίτσια. Στη χώρα μας κυκλοφορούν δύο εμβόλια για τον HPV τα οποία χορηγούνται δωρεάν σε όλα τα κορίτσια και νεαρές γυναίκες ηλικίας 12 ως 26 ετών.
Παρά ταύτα η εμβολιαστική κάλυψη είναι μικρή: στις ΗΠΑ, σύμφωνα με στοιχεία, το 49% των έφηβων κοριτσιών έχει λάβει έστω μια δόση του εμβολίου για τον HPV (το εμβόλιο χορηγείται συνολικά σε τρεις δόσεις), ενώ μόλις το 1/3 έχει λάβει και τις τρεις δόσεις του εμβολίου. Στην Ελλάδα, δεδομένα που παρουσιάστηκαν σε πρόσφατο Πανελλήνιο Γυναικολογικό Συνέδριο έκαναν λόγο για εμβολιαστική κάλυψη που προσεγγίζει μόλις το 10% του εμβολιαστικού πληθυσμού της Ελλάδας.
Σύσταση για εμβολιασμό των αγοριών
Ωστόσο το εμβόλιο, σύμφωνα με τους ειδικούς είναι πολύτιμο, τόσο για τα κορίτσια όσο και για τα αγόρια. Για τον λόγο αυτό άλλωστε τον περασμένο Οκτώβριο κυβερνητική επιτροπή για θέματα υγείας των ΗΠΑ συνέστησε τον εμβολιασμό των αγοριών με το εμβόλιο για τον ιό HPV.
Η αρμόδια αμερικανική Συμβουλευτική Επιτροπή για τους Εμβολιασμούς (Advisory Committee on Immunization Practice) η οποία κάνει συστάσεις στα Κέντρα για τον Έλεγχο των Ασθενειών των ΗΠΑ (CDC) έλαβε παμψηφεί την απόφαση να προτείνει τον εμβολιασμό των αγοριών ηλικίας 11 και 12 ετών. Σύμφωνα με τους επιστήμονες της Επιτροπής ο εμβολιασμός των αγοριών θα έχει άμεσο όφελος ενάντια στην εμφάνιση διαφορετικών καρκίνων και κονδυλωμάτων αλλά και έμμεσο όφελος αφού εκτιμάται ότι θα μειώσει την εξάπλωση του ιού από τους άνδρες στις γυναίκες.