Ακούγεται παράδοξο όμως η κορτιζόλη, η ίδια ορμόνη που εκκρίνεται στον εγκέφαλό μας όταν φοβόμαστε, ίσως να αποτελέσει τελικά ένα «φάρμακο» για να ξεπεράσουμε τις φοβίες μας. Αυτό τουλάχιστον διαφαίνεται από μια έρευνα που διεξήγαγαν επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Βασιλείας της Ελβετίας και δημοσιεύεται στην αμερικανική επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences».
Οι ερευνητές χορήγησαν την ορμόνη πειραματικά σε εθελοντές ως συμπληρωματική μιας ψυχοθεραπευτικής μεθόδου για την αντιμετώπιση της υψοφοβίας _ του φόβου που γεννούν τα μεγάλα ύψη. Διαπίστωσαν ότι βοήθησε όσους την έλαβαν να καταπολεμήσουν αποτελεσματικότερα και πιο γρήγορα τον φόβο τους και μάλιστα με διαρκή αποτελέσματα. Όπως τονίζουν, αν και τα αποτελέσματά τους χρήζουν περαιτέρω ερευνών, η κορτιζόλη θα μπορούσε ενδεχομένως να εξελιχθεί σε ένα πολύτιμο φαρμακευτικό βοήθημα για τη θεραπεία των φοβιών και του μετατραυματικού στρες.
Το «σβήσιμο» του φόβου
Σε προηγούμενες μελέτες σε ζώα οι ειδικοί είχαν παρατηρήσει ότι η κορτιζόλη _ η οποία αποκαλείται και «ορμόνη του στρες» επειδή απελευθερώνεται στον εγκέφαλο όταν αντιμετωπίζουμε καταστάσεις που μας προκαλούν στρες _ φαίνεται να βελτιώνει τη μάθηση, ενδεχομένως «ενισχύοντας» τη δημιουργία νέων αναμνήσεων. Για τον λόγο αυτό θέλησαν να δοκιμάσουν κατά πόσον θα μπορούσε να βοηθήσει ανθρώπους που ακολουθούν ψυχοθεραπεία για την «απαλοιφή» μιας φοβίας να «ξεχάσουν» τις απειλητικές αναμνήσεις τους και να δημιουργήσουν νέες, απαλλαγμένες από φοβίες.
Οι «θεραπείες έκθεσης» ή «απαλοιφής» έχουν αρχίσει να εφαρμόζονται τα τελευταία χρόνια για την αντιμετώπιση διάφορων φοβιών. Συνίστανται ακριβώς στην έκθεση αυτών που τις ακολουθούν στις συνθήκες που τους προκαλούν τον φόβο που θέλουν να ξεπεράσουν. Οι ειδικοί επιστρατεύουν διάφορες μεθόδους προσομοίωσης _ ακόμη και τεχνικές εικονικής πραγματικότητας _ έτσι ώστε να ανασυνθέσουν «φοβικά» περιβάλλοντα. Το σκεπτικό είναι ότι, καθώς «ζούμε» ξανά και ξανά αυτές τις καταστάσεις χωρίς τα δυσάρεστα αποτελέσματά τους σιγά σιγά παύουμε να τις θεωρούμε απειλητικές και ξεπερνάμε τον φόβο μας.
Το πείραμα του ύψους
Η ομάδα των ερευνητών του Πανεπιστημίου της Βασιλείας με επικεφαλής τον γνωσιακό νευροεπιστήμονα Ντομινίκ ντε Κερβέν πραγματοποίησε τη μελέτη σε 40 ασθενείς που είχαν διαγνωστεί κλινικά με ακροφοβία. Οι εθελοντές ακολούθησαν τρεις συνεδρίες θεραπείας «έκθεσης» με τεχνικές εικονικής πραγματικότητας που τους έκαναν να νομίζουν ότι βρίσκονται σε έναν υπαίθριο ανελκυστήρα που ανέβαινε σε μεγάλο ύψος. Παράλληλα στους μισούς από αυτούς χορηγήθηκε ένα χάπι κορτιζόλης ενώ στους άλλους μισούς δόθηκε ένα εικονικό φάρμακο.
Τέσσερις ημέρες μετά την τελευταία θεραπεία οι ερευνητές εξέτασαν τους εθελοντές. Διαπίστωσαν ότι αυτοί που είχαν λάβει την κορτιζόλη ένιωθαν σημαντικά λιγότερο φόβο και άγχος τόσο στα «εικονικά» όσο και στα πραγματικά ύψη από εκείνους στους οποίους είχε χορηγηθεί το υποκατάστατο. Τα αποτελέσματα διαρκούσαν μάλιστα με τον ίδιο τρόπο ένα μήνα μετά τη θεραπεία.
«Είμαι ενθουσιασμένος με το γεγονός ότι μια ορμόνη, η οποία έχουμε διαπιστώσει ότι επηρεάζει ορισμένες λειτουργίες της μνήμης στα τρωκτικά, επηρεάζει επίσης τις επεξεργασίες εκμάθησης και μνήμης που συντελούνται κατά την ψυχοθεραπεία σε ασθενείς με φοβίες» δήλωσε ο κ. ντε Κερβέν τονίζοντας ωστόσο ότι η συγκεκριμένη μελέτη αποτελεί μόνο μια πρώτη ένδειξη. Περαιτέρω έρευνες θα δείξουν κατά πόσον μια τέτοια φαρμακευτική θεραπεία μπορεί να αρχίσει να εφαρμόζεται με επιτυχία για την αντιμετώπιση των διαφόρων φοβιών και του μετατραυματικού στρες.
