Τροπικά φυτά ανθίζουν με διοξείδιο του άνθρακα

Το διοξείδιο του άνθρακα που συγκεντρώνεται στην ατμόσφαιρα μπορεί να «πνίγει» τον πλανήτη και το κλίμα του, όπως φαίνεται όμως κάνει κάποια φυτά να ανθίζουν περισσότερο. Επιστήμονες από τις Ηνωμένες Πολιτείες ανακάλυψαν ότι τροπικά δάση στον Παναμά γεμίζουν λουλούδια εξαιτίας του. Αυτό ωστόσο δεν είναι απαραίτητα καλό, αφού ακόμη δεν είναι γνωστό αν η συγκεκριμένη αυξημένη ανθοφορία συνδέεται με μεγαλύτερη ευρωστία των φυτών. Οπωσδήποτε πάντως ανατρέπει τα δεδομένα δείχνοντας ότι τελικά τα τροπικά δάση είναι και αυτά ευαίσθητα στις κλιματικές μεταβολές.

Η ανακάλυψη έγινε από ερευνητές από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Φλόριδας οι οποίοι μελετούν τα πλούσια τροπικά δάση στο νησί Μπάρο Κολοράδο του Παναμά. Οι επιστήμονες εξέτασαν αρχικά ένα αρχείο το οποίο είχε συσταθεί στο πλαίσιο άλλης μελέτης η οποία είχε καταγράψει πληροφορίες σχετικά με τα χαρακτηριστικά όλων των φυτών των δασών του νησιού επί 28 χρόνια –σχεδόν τρεις δεκαετίες. Στη συνέχεια ανέλυσαν πώς μια σειρά κλιματικοί παράγοντες –όπως η θερμοκρασία, η βροχόπτωση, το φως και το διοξείδιο του άνθρακα –επηρέαζαν την ετήσια ανθοφορία και τη διάρκειά της σε διαφορετικά είδη φυτών.

Η ανάλυση των επιστημόνων έδειξε ότι τα ανθοφόρα φυτά στα δάση του Μπάρο Κολοράδο είχαν μια απρόσμενη αντίδραση στην αύξηση των επιπέδων του διοξειδίου του άνθρακα που παρατηρείται στην ατμόσφαιρα τις τελευταίες δεκαετίες: άνθιζαν περισσότερο και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα η συνολική παραγωγή λουλουδιών των συγκεκριμένων δασών να έχει αυξηθεί αισθητά. «Είναι πραγματικά αξιοσημείωτο» δήλωσε σε δελτίο Τύπου του πανεπιστημίου η Στέφανι Πάου, επικεφαλής της μελέτης που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Global Change Biology». «Τις τελευταίες δεκαετίες έχουμε δει τις θερμοκρασίες να ανεβαίνουν και το διοξείδιο του άνθρακα να αυξάνεται, κα η μελέτη μας διαπίστωσε ότι αυτό το δάσος έχει ανταποκριθεί σε αυτή την αύξηση παράγοντας περισσότερα άνθη».

Τα ευρήματα σύμφωνα με τους ερευνητές υποδηλώνουν ότι τα τροπικά φυτά, παρά το γεγονός πως θεωρούνται «συνηθισμένα» στη ζέστη αφού εδώ και χιλιετίες έχουν προσαρμοστεί στις θερμές συνθήκες των περιοχών του Ισημερινού, ενδέχεται να είναι περισσότερο ευαίσθητα στην κλιματική αλλαγή από ό,τι πίστευαν ως τώρα οι επιστήμονες. «Τα τροπικά δάση έχουν εξελιχθεί σε ως επί το πλείστον σταθερά περιβάλλοντα» εξήγησε η κυρία Πάου. «Επομένως, παρά το γεγονός ότι δεν αντιμετωπίζουν τόσο μεγάλη άνοδο της θερμοκρασίας όσο αυτή που παρατηρείται σε κάποια οικοσυστήματα σε μεγαλύτερα γεωγραφικά πλάτη, τα τροπικά είδη φαίνεται πως τελικά είναι πιο ευαίσθητα από ό,τι νομίζαμε».

Τα φυτά μετατρέπουν το διοξείδιο του άνθρακα της ατμόσφαιρας σε ενέργεια με τη μορφή σακχάρων, τα οποία στη συνέχεια μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να τροφοδοτήσουν οποιεσδήποτε ζωτικές διαδικασίες τους. Από τη στιγμή που στην ατμόσφαιρα εκλύεται περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα, τα φυτά έχουν τη δυνατότητα να παραγάγουν πλεονάζουσα ποσότητα νέας ενέργειας.

Η μεγάλη και μακροπρόθεσμη αύξηση της ανθοφορίας υποδηλώνει ότι τα δάση του Μπάρο Κολοράδο αφιερώνουν αυτό το πλεόνασμα στην αύξηση της αναπαραγωγικής δραστηριότητάς τους.

Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι η αύξηση της ανθοφορίας αποτελεί συνήθως ένα δείγμα υγείας των φυτών, οι ερευνητές δεν είναι βέβαιοι αν στη συγκεκριμένη περίπτωση αυτό ισχύει. Δεν γνωρίζουν ακόμη, για παράδειγμα, αν η αύξηση της ανθοφορίας που παρατηρείται στα δάση του Μπάρο Κολοράδο συνδέεται πραγματικά με αύξηση της αναπαραγωγής των φυτών οδηγώντας στη γέννηση περισσότερων «απογόνων». Κάτι το οποίο παρατήρησαν πάντως είναι πως σε ορισμένα είδη, κυρίως δέντρα και λιάνες, η ανθοφορία φαίνεται ότι έχει αρχίσει να σταθεροποιείται τα τελευταία χρόνια.

Οι επιστήμονες θεωρούν ότι έχουμε ακόμη πολλά να μάθουμε σχετικά με το πώς θα αντιδράσουν τελικά τα τροπικά δάση στην κλιματική αλλαγή. «Μπορεί να αποδεικνύεται πως εν γένει τα τροπικά είδη είναι πιο ευαίσθητα στις κλιματικές μεταβολές από ό,τι πιστεύαμε, αλλά δεν ανταποκρίνονται όλα με τον ίδιο τρόπο» υπογράμμισε η κυρία Πάου. «Σε ορισμένα είδη η απόκριση στην αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα φαίνεται να έχει φθάσει μια οροφή». Το ζήτημα, όπως πρόσθεσε, πρέπει να διερευνηθεί περαιτέρω και οι μακροπρόθεσμες μελέτες και τα αρχεία τους είναι πολύτιμα για αυτόν τον σκοπό. «Τέτοιου είδους τάσεις μπορούν να μελετηθούν μόνο με μακροπρόθεσμες καταγραφές όπως αυτή που χρησιμοποιήσαμε» επισήμανε η ερευνήτρια.