Τα θησαυροφυλάκια της ανθρωπότητας

Στα μισά του δρόμου ανάμεσα στη Νορβηγία και στον Βόρειο Πόλο βρίσκεται το αρχιπέλαγος Σβάλμπαρντ. Οπως φαίνεται, η ανθρωπότητα επέλεξε τα απομονωμένα νησάκια του αρχιπελάγους στα οποία βρίσκονται μόνο κάποιες ερευνητικές βάσεις για να κρύψει τους… θησαυρούς της.

Πριν από μερικές ημέρες ένας πολωνός επιστήμονας πήρε την πρωτοβουλία να θάψει σε μια τρύπα βάθους πέντε μέτρων στους αρκτικούς πάγους μια χρονοκάψουλα, η οποία περιέχει μια επιλεκτική σύνοψη των επιστημονικών και τεχνολογικών γνώσεων της εποχής μας. Πρόκειται για έναν κύλινδρο από ανοξείδωτο χάλυβα, μήκους 60 εκατοστών, που περιέχει μια πληθώρα πληροφοριών και δειγμάτων της φύσης και του τεχνολογικού πολιτισμού μας: DNA από διάφορους έμβιους και άβιους οργανισμούς (ανθρώπους, αρουραίους, σολομούς, πατάτες κ.ά.), μια μέλισσα μέσα σε ρετσίνι, σπόρους φυτών, μικροοργανισμούς, ένα κινητό τηλέφωνο, έναν ανιχνευτή ακτινοβολίας, ένα επιταχυνσιόμετρο, μια πιστωτική κάρτα, ένα ρολόι χειρός, μία φωτογραφία της Γης όπως φαίνεται από το Διάστημα (φυλαγμένη μέσα σε πορσελάνη για να διατηρηθεί), κ.ά.

Περιέχει επίσης τμήμα ενός μετεωρίτη ηλικίας 4,5 δισ. ετών που έπεσε στη Γη, ένα κομμάτι βασαλτικής λάβας από έκρηξη ισλανδικού ηφαιστείου, άμμο από τη Ναμίμπια της Αφρικής που περιέχει μικροσκοπικά διαμαντάκια και άλλα γεωλογικά δείγματα.

Πριν από τη χρονοκάψουλα της γνώσης, στα νησιά του Σβάλμπαρντ είχαν δημιουργηθεί η Τράπεζα Σπόρων και το Παγκόσμιο Αρκτικό Αρχείο. Η Τράπεζα Σπόρων εγκαινιάστηκε το 2008. Λαξευμένη στην πλαγιά ενός βουνού, η εγκατάσταση μπορεί να διατηρεί για αιώνες ως και 2,5 δισ. σπόρους σε σταθερή θερμοκρασία -18 βαθμών Κελσίου. Οι κατασκευαστές υποστηρίζουν ότι η εγκατάσταση μπορεί να αντέξει ακόμα και χτύπημα από πυρηνικά όπλα! Σύμφωνα με την οργάνωση Global Crop Diversity Trust, από τις 1.700 τράπεζες σπόρων που λειτουργούν σήμερα σε όλον τον κόσμο, οι περισσότερες είναι εκτεθειμένες στον κίνδυνο φυσικών καταστροφών και πολέμων.

Το παγκόσμιο θησαυροφυλάκιο σπόρων περιέχει σήμερα περίπου 1 εκατ. δείγματα σπόρων από κάθε γωνιά του κόσμου –μεταξύ άλλων, σπάνιες ποικιλίες σιτηρών, ρυζιού και αραβοσίτου. Η πρώτη… ανάληψη από την τράπεζα του Σβάλμπαρντ ήταν τον Οκτώβριο του 2015, όταν επιστήμονες που είχαν εγκαταλείψει τη βάση τους στο Χαλέπι της εμπόλεμης Συρίας ζήτησαν πίσω τα δείγματα που είχαν καταθέσει προκειμένου να τα μεταφέρουν στη νέα έδρα τους στον Λίβανο.

Πρόσφατα δίπλα στην Τράπεζα Σπόρων ξεκίνησε να λειτουργεί το Παγκόσμιο Αρκτικό Αρχείο, το οποίο κάποιοι έσπευσαν να αποκαλέσουν «Βιβλιοθήκη της Αποκάλυψης». Στόχος είναι να αποθηκευτούν σε ψηφιακή μορφή τα πιο πολύτιμα βιβλία του κόσμου, ώστε να διασωθούν στην περίπτωση που συμβεί το χειρότερο σενάριο μιας καταστροφής αποκαλυπτικών διαστάσεων, όπως μια πυρηνική ή ακραία φυσική καταστροφή. Για την αποθήκευση των βιβλίων θα χρησιμοποιηθεί τεχνολογία της εταιρείας Piql, ενώ η χρηματοδότηση προέρχεται από τη νορβηγική κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Ενωση. Η Νορβηγία αναφέρει ότι οι δύο «αποθήκες» αποτελούν παρακαταθήκη για τις επερχόμενες γενιές.