Είναι στην φαντασία μας μια απέραντη, παρθένα ζούγκλα. Κι όμως, το υγρό τροπικό δάσος του Αμαζονίου διαμορφώθηκε από αρχαίους πολιτισμούς, οι οποίοι έκαναν τα αγαπημένα δέντρα τους πολύ πιο κοινά από ό,τι θα ήθελε η φύση.
Μελέτη στο περιοδικό Science επιβεβαιώνει προηγούμενες αρχαιολογικές ενδείξεις για το ρόλο των αρχαίων γηγενών πληθυσμών στη διαμόρφωση του τοπίου στον Αμαζόνιο. Όπως αναφέρουν οι ερευνητές, τα εξημερωμένα είδη καρποφόρων δέντρων είναι πέντε φορές πιο πιθανό να υπερεκπροσωπούνται στη βιοποικιλότητα της περιοχής σε σχέση με μη εξημερωμένα δέντρα.
Επιπλέον, τα εξημερωμένα δέντρα είναι πολύ πιο άφθονα σε περιοχές όπου βρίσκονταν ανθρώπινη πληθυσμοί πριν από την άφιξη των ευρωπαίων κατακτητών.
Η ερευνητική ομάδα ξεκίνησε με μια λίστα 85 δέντρων για τα οποία υπήρχαν ενδείξεις εξημέρωσης, όπως για παράδειγμα οι μεγάλοι καρποί. Μετρήσεις πεδίου σε 1.091 σημεία της λεκάνης του Αμαζονίου έδειξαν ότι 20 από τα 85 είδη ήταν ασυν ήθιστα κοινά ή, όπως το ονομάζουν οι ερευνητές, ήταν «υπερκυρίαρχα».
Τα «υπερκυρίαρχα» είδη
Η σύγκριση περιοχών στις οποίες υπάρχουν ή δεν υπάρχουν αρχαιολογικά ευρήματα ανθρώπινης παρουσίας έδειξε στη συνέχεια ότι τα εξημερωμένα δέντρα ήταν πολύ πιο κοινά σε περιοχές όπου έζησαν άνθρωποι.
Η σύνδεση αυτή ήταν ιδιαίτερα έντονη στο κομμάτι του Αμαζονίου που βρίσκεται εντός της Βολιβίας, με τα εξημερωμένα δέντρα να αντιστοιχούν στο 61% της ποικιλότητας δέντρων.
Η υπέρμετρη εξάπλωση αυτών των ειδών, λένε οι ερευνητές, ευνοήθηκε από το γεγονός ότι τα δέντρα αυτά επιζούν και αναπαράγονται σχετικά εύκολα στο περιβάλλον της ζούγκλας.
Εκατοντάδες χρόνια μετά την άφιξη των Ευρωπαίων, οι οποίοι σχεδόν εξαφάνισαν τους ιθαγενείς του Αμαζονίου, το απέραντο δάσος φέρει ακόμα τα ίχνη της ανθρώπινης παρουσίας.
Και θεωρείται πλέον βέβαιο ότι αυτό το πολύτιμο οικοσύστημα έπαψε να είναι παρθένο εδώ και αρκετές χιλιάδες χρόνια.
