Ρύζι, η νέα σούπερ τροφή

Δύο ομάδες γενετιστών από την Κίνα ανακάλυψαν ένα γονίδιο που ανοίγει τον δρόμο για να δημιουργηθεί πιο μακρύκοκκο ρύζι, με καλύτερη εμφάνιση, υφή και γεύση. Το γονίδιο που ονομάζεται GL7 αλλά και GW7 μπορεί να εισαχθεί στις υπάρχουσες καλλιέργειες χωρίς να επηρεάσει αρνητικά τις αποδόσεις τους, σύμφωνα με τους ερευνητές από την Κινεζική Ακαδημία Επιστημών στο Πεκίνο και την Κινεζική Ακαδημία Γεωργικών Επιστημών στη Σενζέν που έκαναν δύο ξεχωριστές δημοσιεύσεις στην επιθεώρηση «Nature Genetics» στις 6 Ιουλίου. Με δεδομένο ότι το ρύζι αποτελεί τη βασική τροφή για δισεκατομμύρια ανθρώπους στον πλανήτη, οι επιστήμονες τα τελευταία χρόνια προσπαθούν να δημιουργήσουν νέες καλύτερες, πιο αποδοτικές στην καλλιέργεια, πιο θρεπτικές και πιο ευεργετικές για τον ανθρώπινο οργανισμό ποικιλίες. Ας δούμε τι έχουν καταφέρει ως σήμερα.

Οι Φιλιππίνες είναι η πρώτη χώρα που δέχθηκε να καλλιεργηθεί στο έδαφός της μια γενετικά τροποποιημένη ποικιλία ρυζιού. Το «χρυσό ρύζι», όπως ονομάζεται αυτή η ποικιλία, αυξάνει τις ποσότητες βιταμίνης Α στον ανθρώπινο οργανισμό. Οι δημιουργοί της υποστηρίζουν ότι θα περιορίσει την εμφάνιση διαφόρων ασθενειών, κυρίως σε παιδιά, στις αναπτυσσόμενες χώρες του πλανήτη. Το «χρυσό ρύζι» (golden rice) δημιουργήθηκε από δύο ερευνητές στα τέλη της δεκαετίας του 1990: τον Πίτερ Μπέγερ, καθηγητή Κυτταρικής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ στη Γερμανία, και τον Ινγκο Πότρικους του Ινστιτούτου Φυτικών Επιστημών στην Ελβετία. Εμφύτευσαν στο DNA μιας «συμβατικής» ποικιλίας ρυζιού γονίδια β-καροτίνης. Η τροποποίηση αυτή είχε ως αποτέλεσμα το φυτό να παράγει αυτή τη χημική ουσία που παίζει κεντρικό ρόλο στην παραγωγή βιταμίνης Α στον ανθρώπινο οργανισμό. Οι κόκκοι της ποικιλίας έχουν έντονο κίτρινο χρώμα, γι’ αυτό και το ρύζι έλαβε την ονομασία «χρυσό».

Οι δοκιμές που έγιναν την πρώτη πενταετία έδειξαν ότι το χρυσό ρύζι βοηθούσε στην αύξηση των επιπέδων της βιταμίνης Α στον ανθρώπινο οργανισμό αλλά όχι σημαντικά. Επιπλέον οι αντιδράσεις εναντίον των γενετικά τροποποιημένων τροφών και οι δυσκολίες στην έκδοση αδειών για σχετικές καλλιέργειες είχαν οδηγήσει σε στασιμότητα την έρευνα και την εξέλιξη του προγράμματος για το χρυσό ρύζι. Τα τελευταία χρόνια όμως μια σειρά οργανισμοί, με σημαντικότερο το φιλανθρωπικό ίδρυμα του συνιδρυτή της Microsoft και μεγιστάνα της βιομηχανίας των υπολογιστών Μπιλ Γκέιτς, στήριξαν την έρευνα για το «χρυσό ρύζι». Ετσι αναπτύχθηκε τελικά ένα φυτό της ποικιλίας που μπορεί να οδηγήσει σε αξιοσημείωτη αύξηση της παραγωγής βιταμίνης Α στον ανθρώπινο οργανισμό. Οι τελευταίες δοκιμές έδειξαν ότι η κατανάλωση μόλις 60 γραμμαρίων μαγειρεμένου «χρυσού ρυζιού» προκαλεί αξιοσημείωτη αύξηση βιταμίνης Α στον ανθρώπινο οργανισμό.

Διεθνής ομάδα επιστημόνων υποστηρίζει ότι ένα γενετικά τροποποιημένο ρύζι μπορεί να προστατέψει τον άνθρωπο από έναν επικίνδυνο ιό. Αυτή η νέα ποικιλία ρυζιού δεν είναι η πρώτη που υπόσχεται προστασία για τον ανθρώπινο οργανισμό, αφού έχουν αναπτυχθεί και άλλες για τον συγκεκριμένο σκοπό και είναι βέβαιον ότι θα ακολουθήσουν στο άμεσο μέλλον ακόμη περισσότερες. Ο ροταϊός είναι η συχνότερη αιτία διάρροιας στις μικρές ηλικίες και μπορεί να προκαλέσει θάνατο από αφυδάτωση, ειδικά σε χώρες όπου οι υποδομές υγείας είναι ανεπαρκείς. Η ασθένεια μπορεί να προληφθεί με εμβόλιο, για άγνωστο όμως λόγο η αποτελεσματικότητα του εμβολιασμού είναι μικρότερη στις φτωχές από ό,τι στις πλούσιες χώρες, αφού η μόλυνση αποτρέπεται μόνο στο 50%-60% των περιπτώσεων.

Τα κρούσματα θα μπορούσαν να μειωθούν χάρη στο γενετικά τροποποιημένο ρύζι MucoRice-ARP1, υποστηρίζει ερευνητική ομάδα που αποτελείται από ειδικούς από την Ιαπωνία, τη Βρετανία, την Ολλανδία και τη Σουηδία. Η νέα ποικιλία ρυζιού παράγει ένα αντίσωμα, το ARP1, το οποίο βοηθά το ανοσοποιητικό σύστημα να αντιμετωπίσει τον ιό. Το γονίδιο του ΑRP1 απομονώθηκε από το λάμα, έναν συγγενή της καμήλας που ζει στη Νότια Αμερική.

Επειτα από ανεπίσημη μελέτη στο Μπανγκλαντές που έδειξε ότι το αντίσωμα είναι αποτελεσματικό στην πρόληψη της γαστρεντερίτιδας από ροταϊό, η διεθνής ερευνητική ομάδα προχώρησε σε δοκιμές σε πειραματόζωα οι οποίες επιβεβαίωσαν ότι η κατανάλωση του MucoRice-ARP1 σε καθημερινή βάση μειώνει τον κίνδυνο λοίμωξης. Ελπίζεται ότι θα διεξαχθούν στο όχι και πολύ μακρινό μέλλον και κλινικές δοκιμές του ρυζιού σε ανθρώπους, αν και εκτιμάται ότι θα παρέλθει τουλάχιστον μία δεκαετία προτού το «θεραπευτικό» ρύζι… θρέψει τον πληθυσμό.