Τα περιστέρια μαθαίνουν σαν τα παιδιά

Οσο περισσότερο μελετούν οι επιστήμονες τα περιστέρια, τόσο περισσότερα μαθαίνουν σχετικά με τον εγκέφαλό τους, ο οποίος δεν ξεπερνά σε μέγεθος την άκρη του δείκτη του χεριού μας. Και όμως, όπως βλέπουν, τα πτηνά με τον τόσο μικρό εγκέφαλο λειτουργούν με τρόπους πολύ παρόμοιους με εκείνον του ανθρώπου.

Νέα μελέτη του Πανεπιστημίου της Αϊόβα έδειξε ότι τα περιστέρια είναι σε θέση να κατηγοριοποιούν και να «ονομάζουν» τόσο φυσικά αντικείμενα όσο και αντικείμενα που έχει δημιουργήσει ο άνθρωπος. Και μάλιστα πολλά αντικείμενα. Τα πουλιά κατηγοριοποίησαν 128 φωτογραφίες σε 16 κατηγορίες.

Ο Εντ Βάσερμαν, καθηγητής Ψυχολογίας και ένας εκ των συγγραφέων της μελέτης που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Cognition», ανέφερε ότι, σύμφωνα με τα ευρήματα, υπάρχει ομοιότητα στον τρόπο που τα περιστέρια μαθαίνουν το αντίστοιχο των λέξεων και σε εκείνον που χρησιμοποιούν τα παιδιά για να μάθουν λέξεις.

«Σε αντίθεση με προηγούμενες απόπειρες να διδαχθούν λέξεις σε πρωτεύοντα, σκύλους και παπαγάλους, εμείς δεν χρησιμοποιήσαμε ιδιαίτερες μεθόδους» ανέφερε ο Βάσερμαν και προσέθεσε: «Μάλιστα τα περιστέρια μας εκπαιδεύθηκαν και στις 16 κατηγορίες συγχρόνως –λογική που είναι πολύ πιο κοντινή στον τρόπο με τον οποίον τα παιδιά μαθαίνουν λέξεις και κατηγορίες λέξεων».

Για ερευνητές σαν τον Βάισμαν, ο οποίος διερευνά την ευφυΐα των ζώων επί δεκαετίες, το τελευταίο αυτό πείραμα αποτελεί μια περαιτέρω απόδειξη σχετικά με το ότι τα ζώα –είτε πρωτεύοντα είτε πτηνά είτε σκυλιά –είναι πιο έξυπνα από ό,τι πιστευόταν και έχουν πολύ περισσότερα να διδάξουν στην επιστήμη από ό,τι νομίζαμε.

«Σίγουρα δεν είναι απλό καθήκον το να μελετούμε τη γνώση των ζώων. Ωστόσο, καθώς οι μέθοδοί μας έχουν βελτιωθεί, έτσι έχει βελτιωθεί και η κατανόησή μας αλλά και η εκτίμηση για την ευφυΐα τους» είπε ο ειδικός. «Διαφορές μεταξύ ανθρώπων και ζώων ισχύουν βέβαια και πολλές από αυτές είναι ήδη γνωστές. Ωστόσο ίσως οι διαφορές είναι λιγότερες από τις ομοιότητες. Η μελέτη μας στην κατηγοριοποίηση που κάνουν τα περιστέρια μαρτυρεί ότι αυτές οι ομοιότητες μπορεί να επεκτείνονται ακόμη και στον τρόπο με τον οποίον τα παιδιά μαθαίνουν λέξεις».

Ο Βάσερμαν εξήγησε ότι το πείραμα των περιστεριών προήλθε από μια προηγούμενη μελέτη που δημοσιεύθηκε το 1988 στην οποία ειδικοί του Πανεπιστημίου της Αϊόβα ανακάλυψαν ότι τα περιστέρια μπορούν να διαχωρίσουν τέσσερις κατηγορίες αντικειμένων. Στο νέο πείραμα οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν μια έκδοση του «παιχνιδιού με τα ονόματα» σε υπολογιστή. Εδειξαν σε τρία περιστέρια 128 ασπρόμαυρες φωτογραφίες από αντικείμενα που ανήκαν σε 16 βασικές κατηγορίες: μωρό, μπουκάλι, κέικ, αυτοκίνητο, κράκερ, σκύλος, πάπια, ψάρι, λουλούδι, καπέλο, κλειδί, στυλό, τηλέφωνο, σχέδιο, παπούτσι, δέντρο. Τα πτηνά χρειαζόταν να ακουμπήσουν με το ράμφος τους ένα από δύο διαφορετικά σύμβολα: το σύμβολο του σωστού για τη σωστή φωτογραφία μιας κατηγορίας ή το σύμβολο του λάθους για φωτογραφία που είχε τυχαία επιλεγεί από μία από τις υπόλοιπες 15 κατηγορίες.

Οπως προέκυψε, τα περιστέρια έμαθαν γρήγορα το παιχνίδι και μάλιστα μετά από λίγο ήταν σε θέση να συνδέουν τέσσερις φωτογραφίες τη φορά με κάποια από τις 16 κατηγορίες.

Είναι γνωστό επί μακρόν ότι τα περιστέρια είναι πιο έξυπνα από ένα μέσο πτηνό ή από πολλά άλλα ζώα. Μεταξύ των πολλών ταλέντων τους είναι το ότι διαθέτουν ένα ένστικτο που τους επιτρέπει να βρίσκουν τον δρόμο για το σπίτι τους ακόμη και αν βρίσκονται εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από αυτό –βρίσκουν μάλιστα τον δρόμο ακόμη και με κλειστά μάτια. Εχουν καλύτερη όραση από τον άνθρωπο και αποτελούν μέχρι και «βοηθούς» της Αμερικανικής Ακτοφυλακής αφού εκπαιδεύονται να εντοπίζουν τα σωσίβια ανθρώπων που έχουν χαθεί στη θάλασσα. Επίσης ταχυδρομικά περιστέρια μετέφεραν μηνύματα για τον Αμερικανικό Στρατό στον Α’ και Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, σώζοντας ζωές και παρέχοντας ζωτικής σημασίας στρατηγικές πληροφορίες.

Οι ερευνητές πίσω από τη νέα μελέτη σημειώνουν ότι το πείραμά τους θα μπορούσε να διεξαχθεί και σε άλλα είδη ζώων. «Πρόκειται για ένα παιχνίδι σε υπολογιστή και η μέθοδος αυτή μπορεί να εφαρμοστεί σε οποιοδήποτε είδος ζώου που έχει την ικανότητα αλληλεπίδρασης με την οθόνη υπολογιστή» είπε ο ψυχολόγος Μπομπ Μακ Μάρεϊ, ο οποίος ήταν επίσης εκ των συγγραφέων της μελέτης. Συμπλήρωσε ότι τα καινούργια ευρήματα δείχνουν ότι οι μηχανισμοί με τους οποίους τα παιδιά μαθαίνουν λέξεις ίσως δεν αφορούν μόνο τον άνθρωπο. «Τα παιδιά έχουν να αντιμετωπίσουν μια τεράστια πρόκληση εκμάθησης χιλιάδων λέξεων χωρίς να έχουν κάποια ιδιαίτερη προϋπάρχουσα γνώση για να το πράξουν. Επί μακρόν, πιστεύαμε ότι αυτού του είδους η μάθηση είναι μοναδική στον άνθρωπο. Η νέα μελέτη όμως δείχνει ότι οι μηχανισμοί με τους οποίους τα παιδιά λύνουν αυτό το τεράστιο πρόβλημα ίσως είναι κοινοί με πολλά άλλα είδη».