Τα ζαχαρούχα ποτά ένοχα για πρόωρη εφηβεία στα κορίτσια

Τα κορίτσια που καταναλώνουν περισσότερα ζαχαρούχα ποτά έχουν την πρώτη έμμηνο ρύση τους νωρίτερα από τα υπόλοιπα. Αυτό αναφέρει μια νέα μελέτη η οποία δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο «Human Reproduction» και έδειξε σύνδεση μεταξύ της κατανάλωσης των ζαχαρούχων ποτών και της εμμηναρχής, ακόμη και όταν ελήφθησαν υπόψη άλλοι σημαντικοί παράγοντες όπως το βάρος και το ύψος των παιδιών.

Τα. κορίτσια μπαίνουν συνήθως στην εφηβεία μεταξύ της ηλικίας των οκτώ και των 14 ετών. Η μέση ηλικία εμφάνισης της πρώτης περιόδου είναι τα 12 έτη. Σημειώνεται ότι η εφηβεία χτυπά την πόρτα των κοριτσιών ολοένα και νωρίτερα: μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2010 έδειξε ότι το 10% των λευκών επτάχρονων κοριτσιών παρουσιάζει ανάπτυξη των μαστών η οποία συνάδει με την εμφάνιση της εφηβείας –ποσοστό διπλάσιο σε σύγκριση με το 1997.

Το τι ακριβώς οδηγεί σε πρόωρη εμμηναρχή πολλά παιδιά είναι ασαφές. Πολλές από τις αλλαγές που βιώνουν τα κορίτσια στην εφηβεία πυροδοτούνται από τα οιστρογόνα –τις γυναικείες ορμόνες. Η έκθεση σε σαμπουάν και άλλα χημικά που μιμούνται τη δράση των οιστρογόνων –πολλά από αυτά τα χημικά περιέχονται σε πλαστικά –έχει κατηγορηθεί για την πρώιμη περίοδο των κοριτσιών. Ωστόσο το πιο πειστικό ως σήμερα επιχείρημα αφορά τα ολοένα αυξανόμενα επίπεδα παιδικής παχυσαρκίας (το σωματικό λίπος παράγει οιστρογόνα).

Σύμφωνα με τη νέα μελέτη, τα κορίτσια που έπιναν περισσότερο από ενάμισι ζαχαρούχο ποτό την ημέρα παρουσίαζαν την πρώτη έμμηνο ρύση τους 2,7 μήνες νωρίτερα κατά μέσο όρο σε σύγκριση με όσα κατανάλωναν δύο ζαχαρούχα ποτά ή και λιγότερα την εβδομάδα. Αξίζει να αναφερθεί ότι το εύρημα αυτό δεν αφορούσε τους φρουτοχυμούς που περιέχουν φρουκτόζη παρά μόνο τα ποτά που περιέχουν σουκρόζη (κοινώς ζάχαρη).

Προκειμένου να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους ειδικοί της Σχολής Τ.Η. Chan για τη Δημόσια Υγεία στο Χάρβαρντ παρακολούθησαν 5.583 κορίτσια τα οποία δεν είχαν εμφανίσει την πρώτη τους περίοδο στην αρχή της μελέτης. Οι μικρές εθελόντριες συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια σχετικά με την υγεία τους, τη διατροφή και τον τρόπο ζωής τους. Αντίστοιχα ερωτηματολόγια συμπλήρωναν μία φορά τον χρόνο (σε αυτά περιλαμβανόταν και η ερώτηση για το αν είχαν πλέον περίοδο).

Οπως προέκυψε, όσα από τα κορίτσια έπιναν τα περισσότερα ζαχαρούχα ποτά έτειναν επίσης να γυμνάζονται λιγότερο, να καταναλώνουν συνολικά περισσότερες θερμίδες και να τρώνε λιγότερη πρωτεΐνη. Ωστόσο, σύμφωνα με τους ερευνητές, η σύνδεση μεταξύ ζαχαρούχων ποτών και εμμήνου ρύσεως παρέμενε ισχυρή ακόμη και όταν ελήφθησαν υπόψη όλοι αυτοί οι παράγοντες. Ισχυρή παρέμεινε η σύνδεση και όταν ελέγχθηκε το ύψος και το βάρος των παιδιών υπό τη μορφή του Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ είναι το βάρους σε κιλά διά το τετράγωνο του ύψους σε μέτρα). Το γεγονός αυτό μαρτυρεί ότι ο μηχανισμός που συνδέει τα ζαχαρούχα ποτά με την πρόωρη εμμηναρχή δεν είναι απλός (δεν πρόκειται δηλαδή για μια γραμμική σύνδεση στην οποία τα ζαχαρούχα ποτά οδηγούν σε αύξηση του βάρους, αυτή σε υψηλότερα ποσοστά λίπους στον οργανισμό και αυτό με τη σειρά του σε πρόωρη εμμηναρχή).

Ποιος είναι λοιπόν ο μηχανισμός; Οπως απαντά η δρ Κάριν Μίσελς, αναπληρώτρια καθηγήτρια Επιδημιολογίας στη Σχολή Τ.Η. Chan του Χάρβαρντ που επέβλεψε τη μελέτη, απλώς δεν τον γνωρίζουμε. Η δρ Μίσελς σημειώνει πως με βάση τα όσα ξέρουμε η σουκρόζη των ζαχαρούχων ποτών προκαλεί απότομη αύξηση της ορμόνης ινσουλίνης, η οποία ελέγχει τα επίπεδα σακχάρου του αίματος. Σταδιακά οι ιστοί του σώματος γίνονται λιγότερο ευαίσθητοι στην ινσουλίνη με συνέπειες για τον μεταβολισμό. Για ποιον λόγο κάτι τέτοιο μπορεί να μειώνει την ηλικία έναρξης της εμμήνου ρύσεως δεν είναι κατανοητό, ωστόσο είναι ενδιαφέρον πως ένα αντιδιαβητικό φάρμακο που ονομάζεται μετφορμίνη και καθιστά τον οργανισμό πιο ευαίσθητο στην ινσουλίνη έχει φανεί ότι αναστρέφει την πρώιμη εμμηναρχή σε κλινικές δοκιμές. Αυτό που απαιτείται τώρα είναι μεγαλύτερες μελέτες προκειμένου να αποδειχθεί αν τα αποτελέσματα της νέας μελέτης μπορούν να αναπαραχθούν, καθώς και μελέτες στις οποίες θα γίνεται μέτρηση των επιπέδων ορμονών σε κορίτσια αμέσως μετά την κατανάλωση ποτών με ζάχαρη.

Θα αναρωτιόταν κάποιος αν αποτελεί τελικώς πρόβλημα η πρόωρη έλευση της περιόδου. Οι ειδικοί απαντούν ότι η πρόωρη εμμηναρχή μπορεί να είναι τραυματική από ψυχολογικής απόψεως για τα κορίτσια όταν εκείνα βλέπουν πως αναπτύσσονται ταχύτερα από τις συνομήλικές τους. Υπάρχουν και κάποια στοιχεία που μαρτυρούν σύνδεση μεταξύ της πρόωρης εμμηναρχής και της αύξησης του κινδύνου για καρκίνο του μαστού αργότερα στη ζωή.

Σε κάθε περίπτωση το τελικό μήνυμα προς τους γονείς είναι να προσπαθήσουν να περιορίσουν την κατανάλωση ζαχαρούχων ποτών στα παιδιά τους. Οπως αναφέρει η δρ Μίσελς, τα νέα ευρήματα δεν αποδεικνύουν ότι ακόμη και αν ένα κορίτσι πίνει πολλά ζαχαρούχα ποτά θα παρουσιάσει πρόωρη εμμηναρχή –έτσι κι αλλιώς, ακόμη και αν αυτό συμβαίνει, από τη μελέτη προέκυψε πως η έναρξη της περιόδου στα κορίτσια με τη μεγαλύτερη κατανάλωση ζαχαρούχων ποτών γινόταν μόνο λίγους μήνες νωρίτερα από τα υπόλοιπα. Ωστόσο και μόνο η γνωστή σύνδεση μεταξύ ζαχαρούχων ποτών και παχυσαρκίας, η οποία μπορεί να σημάνει πολλά δεινά για τον οργανισμό όπως διαβήτη, καρδιοπάθειες, ακόμη και καρκίνο, είναι αρκετή για να πείσει πως αυτού του είδους τα ποτά πρέπει να αποτελούν μόνο μια… γλυκιά παρασπονδία στο εβδομαδιαίο διατροφικό πρόγραμμα και όχι τον κανόνα.