Η ευαισθησία των παιδιών είναι γραμμένη στο γονιδίωμά τους

Ορισμένα παιδιά είναι πιο ευαίσθητα σε ό,τι αφορά το περιβάλλον τους –και αυτή η υπέρμετρη ευαισθησία μπορεί να είναι θετική, μπορεί όμως να αποβεί και εις βάρος τους. Τώρα, ερευνητές του Πανεπιστημίου Ντιουκ εντόπισαν μια γονιδιακή παραλλαγή η οποία μπορεί να αποτελέσει «δείκτη» για αυτά τα παιδιά που είναι από τα πιο ευάλωτα στην κοινωνία.

«Τα ευρήματά μας αποτελούν ένα βήμα προς την κατανόηση του βιολογικού υποβάθρου που κάνει ένα παιδί ιδιαιτέρως ευαίσθητο στα θετικά αλλά και στα αρνητικά περιβάλλοντα» ανέφερε ο Ντάστιν Αλμπερτ, ερευνητής στο Κέντρο για τις Πολιτικές που αφορούν τα Παιδιά και την Οικογένεια του Πανεπιστημίου Ντιουκ και πρόσθεσε: «Μας δίνονται σημαντικές πληροφορίες σχετικά με ορισμένα παιδιά που χρειάζονται τη μεγαλύτερη βοήθεια».

Προκειμένου να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους οι επιστήμονες μελέτησαν στοιχεία που κάλυπταν δύο δεκαετίες σχετικά με μαθητές υψηλού κινδύνου της Α’ Δημοτικού από τέσσερις περιοχές των ΗΠΑ. Είδαν ότι παιδιά από περιβάλλοντα υψηλού κινδύνου τα οποία έφεραν και μια συγκεκριμένη κοινή γονιδιακή παραλλαγή (υποδοχέας γλυκοκορτικοειδών ΝR3C1) αντιμετώπιζαν πολύ αυξημένες πιθανότητες να αναπτύξουν σοβαρά προβλήματα ως ενήλικοι. Στις περιπτώσεις που δεν χορηγήθηκε η κατάλληλη θεραπεία, το 75% των παιδιών με τη γονιδιακή παραλλαγή εμφάνισε ψυχολογικά προβλήματα ως την ηλικία των 25 ετών –συμπεριλαμβανομένων της κατάχρησης αλκοόλ, της χρήσης ναρκωτικών ουσιών αλλά και της εμφάνισης άκρως αντικοινωνικών συμπεριφορών.

Ωστόσο η εικόνα αυτή άλλαζε πολύ όταν τα παιδιά με τη γονιδιακή παραλλαγή συμμετείχαν σε ένα εντατικό πρόγραμμα που ονομάζεται Fast Track Project. Από τα παιδιά που έλαβαν την κατάλληλη στήριξη στην παιδική ηλικία, μόλις το 18% παρουσίασε ψυχοπαθολογία στην ενήλικη ζωή.

«Το εύρημα αυτό είναι ελπιδοφόρο» σημείωσε ο δρ Αλμπερτ. «Τα παιδιά που μελετήσαμε ήταν πολύ ευάλωτα στο στρες, είχαν όμως πολύ καλή απόκριση στην υποστηρικτική θεραπεία».

Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει πως ενώ κάποια παιδιά μπορούν και αναπτύσσονται όπως τα «ραδίκια» σε διαφορετικά περιβάλλοντα και συνθήκες, άλλα μοιάζουν με ορχιδέες έχοντας ανάγκη συγκεκριμένα περιβάλλοντα για να ανθίσουν. Η νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε online στην επιθεώρηση «Journal of Policy Analysis and Management» μαρτυρεί ότι τα διαφορετικά επίπεδα ευαισθησίας των παιδιών συνδέονται και με διαφορές στο γονιδίωμά τους.

Τα αποτελέσματα αυτά είναι τα πιο πρόσφατα που αφορούν το Fast Track Project, μια πολυεπίπεδη παρέμβαση για τα επιθετικά μικρά παιδιά η οποία διήρκεσε μια δεκαετία σε περιοχές της Βόρειας Καρολίνας, του Τενεσί, της Πενσιλβάνια και της Πολιτείας της Ουάσιγκτον. Από το 1991 ερευνητές μελέτησαν ενδελεχώς τη συμπεριφορά σχεδόν 10.000 παιδιών νηπιαγωγείου και δημοτικού αναζητώντας προβλήματα επιθετικότητας. Εντόπισαν περίπου 900 παιδιά υψηλού κινδύνου και έβαλαν τα μισά από αυτά σε ομάδα εντατικής βοήθειας. Η συγκεκριμένη δοκιμή με στόχο την πρόληψη της βίας ήταν η μεγαλύτερη που χρηματοδοτήθηκε ποτέ από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ και οι ερευνητές έχουν ήδη παρακολουθήσει τους συμμετέχοντες από τις αρχές του 1990 ως σήμερα.

Σύμφωνα με προηγούμενες έρευνες, η συμμετοχή στο Fast Track Project φάνηκε να συνδέεται με χαμηλότερα ποσοστά ψυχιατρικών προβλημάτων, κατάχρησης ουσιών αλλά και συλλήψεων για επιθετικά εγκλήματα στην ενήλικη ζωή.

Η νέα μελέτη διερευνά τη βιολογία πίσω από αυτές τις αποκρίσεις. Σύμφωνα με τον δρα Αλμπερτ, τα νέα ευρήματα μπορούν να αποτελέσουν ένα πρώτο βήμα προς πιθανές εξατομικευμένες θεραπείες για τα παιδιά με τα περισσότερα προβλήματα συμπεριφοράς.

Ωστόσο, ο ειδικός επισημαίνει ότι υπάρχουν πολλά ακόμη επιστημονικά αλλά και ηθικά ζητήματα που πρέπει να λυθούν προτού τα ευρήματα αυτά μεταφραστούν σε στρατηγικές. «Θα ήταν πρώιμο να χρησιμοποιήσουμε αυτά τα αποτελέσματα ώστε να ελέγξουμε τα μικρά παιδιά για να προσδιοριστεί σε ποια από αυτά πρέπει να γίνει παρέμβαση. Απαιτείται πολύ περισσότερη μελέτη προτού αποφασίσουμε αν θα έπρεπε να προχωρήσουμε σε αυτό το βήμα».