Οι σκύλοι θα αποκαλύψουν το «ελιξίριο της μακροζωίας»;

Ενα φυσικό φάρμακο που έχει βρεθεί στο έδαφος της Νήσου του Πάσχα εκτιμάται από επιστήμονες ότι μπορεί να χαρίσει μακροζωία και καλά, «διαυγή» γηρατειά στον άνθρωπο.

Πειράματα σε ποντίκια έδειξαν ότι η ραπαμυκίνη, περί ης ο λόγος, έβαλε «φρένο» στη φθορά των νοητικών λειτουργιών των τρωκτικών καθώς εκείνα γερνούσαν ενώ έδωσε και ελπίδες για θεραπεία της κατάθλιψης.

Τώρα ερευνητές σχεδιάζουν να δοκιμάσουν αυτό το αποκαλούμενο «ελιξίριο της μακροζωίας» σε σκύλους, οι οποίοι πιστεύεται ότι θα προσφέρουν πιο ρεαλιστικά στοιχεία σχετικά με το πώς η ουσία δρα και στον άνθρωπο.

Η ραπαμυκίνη παράγεται από ένα μικρόβιο (Streptomyces hygroscopicus) που ζει στο έδαφος της Νήσου του Πάσχα, του εξωτικού αυτού μέρους του Νοτίου Ειρηνικού. Η ουσία πρωτοανακαλύφθηκε το 1964 από καναδούς ερευνητές. Οι επιστήμονες διέσχισαν τον Ειρηνικό και έφθασαν στη Νήσο του Πάσχα προκειμένου να μελετήσουν την υγεία ενός τόσο απομονωμένου πληθυσμού όσο αυτός που την κατοικεί. Κάτω από τη σκιά των περίφημων μονολιθικών αγαλμάτων που δεσπόζουν στο νησί συνέλεξαν βιολογικό υλικό για περαιτέρω εξέταση χωρίς να γνωρίζουν ότι ουσιαστικώς μέσα στο χώμα που θα έπαιρναν μαζί τους θα κρυβόταν το πολύτιμο φάρμακο.

Η ουσία χρησιμοποιήθηκε αρχικώς ως αντιμυκητισιακός παράγοντας αλλά σύντομα φάνηκε η έντονη ανοσοκατασταλτική δράση της, με αποτέλεσμα να αποτελεί εδώ και πολλά χρόνια ένα άκρως χρήσιμο «εργαλείο» ενάντια στην απόρριψη μοσχευμάτων. Το όνομά της συνδέεται με την ονομασία Ράπα Νούι που δόθηκε στο νησί από τους πολυνήσιους αποίκους του, οι οποίοι εκτιμάται ότι έφθασαν σε αυτό τον 5ο αιώνα μ.Χ. (Ράπα σημαίνει μεγαλύτερο ενώ Νούι είναι ένα νησί της Ταϊτής).

Εκτός από την ανοσοκατασταλτική δράση της η ραπαμυκίνη φάνηκε πριν από κάποια χρόνια, σύμφωνα με δημοσίευση στην επιθεώρηση «Neuroscience», ότι μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της μάθησης και της νοητικής φθοράς. Σε ποντίκια, η ουσία χάρισε επιμήκυνση της ζωής κατά 13% στα θηλυκά και κατά 9% στα αρσενικά.

Ωστόσο, κυρίως εξαιτίας του υψηλού κόστους της, η ραπαμυκίνη δεν έχει ακόμη δοκιμαστεί σε ανθρώπους, σύμφωνα με άρθρο στο «Νature». Οι δοκιμές δεν έχουν ξεκινήσει και εξαιτίας σοβαρών ανησυχιών σχετικά με την ανοσοκατασταλτική δράση της ουσίας –η καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος αφήνει το άτομο ευάλωτο απέναντι σε εχθρούς όπως οι ιοί και τα βακτήρια. Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η υπάρχουσα εκδοχή του φαρμάκου αυξάνει και τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου και έτσι πρέπει να γίνει τροποποίησή του προτού δοκιμαστεί σε ανθρώπους.

Σε κάθε περίπτωση αρκετοί ειδικοί πιστεύουν ότι περαιτέρω έρευνες θα οδηγήσουν σε αποτελεσματικές, λιγότερο επιβλαβείς, αντιγηραντικές θεραπείες με βάση τη ραπαμυκίνη. «Οποιαδήποτε ουσία έχει κάποιου είδους παρενέργειες –το ερώτημα είναι ποιες παρενέργειες μπορεί να αντέξει κάποιος ζυγίζοντας παράλληλα τα οφέλη ενός φαρμάκου» σημείωσε στο «Nature» ο Ράντι Στρονγκ, γεροντολόγος στο Ινστιτούτο Barshop.

Οι Μάθιου Κεμπερλίν και Ντάνιελ Προμίσλοφ από το Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον στο Σιάτλ προτείνουν τη χορήγηση χαμηλών δόσεων ραπαμυκίνης στους σκύλους στο πλαίσιο των πειραμάτων που σχεδιάζονται τώρα.

Αρχικώς τα πειράματα θα περιλαμβάνουν περί τους 30 σκύλους, ο μισοί εκ των οποίων θα λάβουν την ουσία. Οι ερευνητές ελπίζουν ότι θα συλλέξουν μεγάλους σκύλους οι οποίοι ζουν κατά μέσο όρο οκτώ-δέκα χρόνια. Θα ξεκινήσουν τη χορήγηση ραπαμυκίνης στα ζώα όταν αυτά θα είναι έξι-εννέα ετών.

Σύμφωνα με το «Nature», η δοκιμή εκτιμάται ότι θα διαρκέσει τουλάχιστον τρία έτη, ωστόσο μέσα σε μήνες από την έναρξή της θα έχει φανεί αν η ουσία είναι αποτελεσματική.