Οδηγός επιβίωσης για τις «καυτές» ημέρες

Με τα θερμόμετρα να χτυπούν «κόκκινο» σε ολόκληρο τον πλανήτη το καλοκαίρι, ελέω και των κλιματικών αλλαγών που «θερμαίνουν» ακόμη περισσότερο τις καλοκαιρινές ημέρες και νύχτες, το ανθρώπινο είδος έχει να αντιμετωπίσει μια σημαντική πρόκληση ενάντια στη ζέστη. Διότι οι «καυτές» ημέρες δεν συνιστούν μόνο ταλαιπωρία, μπορούν να αποβούν θανατηφόρες αν η θερμοκρασία του πυρήνα του σώματος ανέβει πολύ επάνω από τους 40 βαθμούς Κελσίου.

Επιστήμονες που μελετούν ανθρώπους οι οποίοι εργάζονται κάτω από συνθήκες… ψησίματος, όπως οι πυροσβέστες αλλά και οι στρατιώτες οι οποίοι μπορεί να χρειάζεται να περπατούν επί ημέρες με πλήρη εξοπλισμό υπό συνθήκες καύσωνα, έχουν διδαχθεί πολλά σχετικά με το πώς το σώμα διαχειρίζεται τις υψηλές θερμοκρασίες. Εκτός από τη βασική συμβουλή, που δεν είναι άλλη από το να ενυδατωνόμαστε σωστά αποφεύγοντας παράλληλα τα σακχαρούχα ποτά, την καφεΐνη και το αλκοόλ, ιδού και κάποιες άλλες στρατηγικές με άκρως επιστημονικό υπόβαθρο ώστε να αντεπεξέλθουμε στον ολοένα και πιο καυτό κόσμο μας.

«Οι άνθρωποι έχουν μια καταπληκτική ικανότητα να εγκλιματίζονται στις συνθήκες θερμικού στρες» αναφέρει ο Μάικλ Σόκα, καθηγητής στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Τζόρτζια στην Ατλάντα, ο οποίος μελετά το πώς ο πληθυσμός προσαρμόζεται σε ακραίες συνθήκες. «Γενικώς εγκλιματιζόμαστε στις συνθήκες στις οποίες εκτιθέμεθα» λέει ο καθηγητής και συμπληρώνει ότι το να περνά κάποιος 100 λεπτά την ημέρα σε εξωτερικούς χώρους επί τέσσερις ως 10 ημέρες είναι αρκετό ώστε να βοηθήσει το σώμα του να προσαρμοστεί στον ζεστό καιρό.

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι πρέπει να περνάμε ώρες ταλαιπωρίας κάτω από τον έντονο ήλιο. Διαβάστε λοιπόν πώς η μετάβαση από το δροσερό… mode στο καυτό μπορεί να γίνει πιο εύκολη μέσα από τις ακόλουθες επτά στρατηγικές:

Φροντίστε να κάνετε αεροβική άσκηση διότι με αυτόν τον τρόπο αυξάνετε την ικανότητά σας να διαχειρίζεστε τη ζέστη. Οπως λέει η Χέδερ Ράιτ, ερευνήτρια στο Flight Research Lab του Εθνικού Ερευνητικού Συμβουλίου του Καναδά στην Οτάβα, η οποία μελετά την επίδραση της ζέστης και άλλων στρεσογόνων παραγόντων στον οργανισμό, μια αεροβική προπόνηση μοιάζει με μίνι συνεδρία θερμικού στρες. «Οπως συμβαίνει με τον εγκλιματισμό στη ζέστη, έτσι και με τη γυμναστική η θερμοκρασία του πυρήνα του σώματος σε ηρεμία μειώνεται». Με τον τρόπο αυτόν εγκλιματιζόμαστε πιο εύκολα στις καυτές συνθήκες.

Οποιος μέσα στην καρδιά του καλοκαιριού συνεχίζει να βρίσκεται στην πόλη (και είμαστε πολλοί) μπορεί να επιβεβαιώσει ότι μόλις πατήσει το πόδι του στην άσφαλτο έχοντας βγει από έναν κλιματιζόμενο χώρο αισθάνεται ένα καυτό κύμα να του κόβει την ανάσα –ακόμη και αν είναι νύχτα. «Ενοχο» για αυτή τη δυσφορία είναι το φαινόμενο της θερμικής νησίδας που κυριαρχεί στις τσιμεντουπόλεις: τα κτίρια, τα πεζοδρόμια και οι δρόμοι κάτω από τον ήλιο μπορεί να αγγίξουν θερμοκρασίες 10-32 βαθμούς Κελσίου υψηλότερες σε σύγκριση με τη θερμοκρασία του αέρα. Παγιδεύουν μάλιστα τη ζέστη και την αποδίδουν τη νύχτα κάνοντας την ατμόσφαιρα αφόρητη ακόμη και όταν ο ήλιος έχει πλέον δύσει.

Και επειδή αυτά τα «θερμικά νησιά» δεν έχουν καμία σχέση με τις όμορφες δροσερές Κυκλάδες, επιβάλλεται να βρούμε τις «οάσεις» μέσα στις θερμικές νησίδες. Και αυτές δεν είναι άλλες από τους χώρους πρασίνου (όταν και όπου υπάρχουν), κυρίως όταν περιέχουν δέντρα που κάνουν σκιά. Τα φυτά μπλοκάρουν τον ήλιο αλλά παράλληλα αποτελούν «ζωντανά κλιματιστικά». «Οταν ένα φυτό παίρνει υγρασία από το έδαφος και την αποβάλλει μέσω των φύλλων του λειτουργεί ως κλιματιστικό και υγραντήρας» εξηγεί ο Σταν Κοξ, γεωπόνος στο Ινστιτούτο Land στο Κάνσας.

Νιώθετε ότι σκάτε; Οχι μόνο πρέπει να αναζητήσετε αμέσως τη σκιά ή ένα κλιματιζόμενο δωμάτιο αλλά απαιτείται να ξεκουραστείτε στις δροσερές συνθήκες για μεγαλύτερο διάστημα από ό,τι νομίζατε, συμβουλεύει η δρ Ράιτ. «Χρειάζεται αρκετός χρόνος προτού η θερμοκρασία του πυρήνα του σώματος αρχίσει να μειώνεται. Μικρά διαλείμματα στη δροσιά συνήθως δεν είναι αρκετά για να κάνουν τη διαφορά».

Και αυτό διότι ακόμη και αν ξεφύγετε από τη… λαίλαπα, η θερμοκρασία του πυρήνα του σώματος θα συνεχίζει να ανεβαίνει για κάποιο διάστημα προτού μειωθεί ξανά. Για τον λόγο αυτόν χρειάζεται να ξεκουράζεστε σε δροσερό χώρο επί τουλάχιστον 15 λεπτά ώστε να μειωθεί η θερμοκρασία του σώματος αλλά και το στρες που έχει υποστεί το καρδιαγγειακό σύστημα εξαιτίας της ζέστης, υπογραμμίζει η δρ Ράιτ.

Το ανθρώπινο σώμα έχει εξελιχθεί ώστε να αντεπεξέρχεται στη ζέστη στέλνοντας περισσότερο αίμα στην επιφάνεια του δέρματος ώστε να «διασπείρει» την εσωτερική θερμότητά του καθώς και μέσω του ιδρώτα. Και οι δύο διαδικασίες είναι πιο αποτελεσματικές στους γυμνασμένους ανθρώπους και σε όσους έχουν εγκλιματιστεί σωστά στη ζέστη. Προκειμένου να εκμεταλλευθείτε πλήρως αυτά τα «ενσωματωμένα» συστήματα του οργανισμού, το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να αφήσετε επάνω σας τον ιδρώτα επιτρέποντάς του έτσι να εξατμιστεί από το δέρμα σας, γεγονός που θα σας δροσίσει, λέει ο δρ Σόκα. Για γρήγορο αίσθημα δροσιάς βυθίστε τα χέρια σας σε κρύο νερό ως τους αγκώνες, συμβουλεύει ο ειδικός. Αυτό το τρυκ που χρησιμοποιείται συχνά από πυροσβέστες καθώς και από το στρατιωτικό προσωπικό «τραβά» αποτελεσματικά και ταχέως τη ζέστη από το σώμα καθώς τα χέρια έχουν μεγάλη αναλογία επιφάνειας προς όγκο.

Ακόμη και ένας απλός λαμπτήρας πυρακτώσεως μπορεί να ανεβάσει τη θερμοκρασία σε έναν χώρο. Προτιμήστε φθορίζοντες λαμπτήρες καθώς και φωτοδιόδους (LED) που εκλύουν συγκριτικά πολύ λιγότερη θερμότητα. Αλλά και οι συσκευές –από υπολογιστές και τηλεοράσεις ως τα «έξυπνα» κινητά –αποτελούν πολύ ισχυρές πηγές θερμότητας, οπότε κλείστε τες ή βγάλτε τες από την πρίζα όταν δεν τις χρειάζεστε.

Διάφορες προσεγγίσεις μπορούν να σας βοηθήσουν να δροσίσετε τον χώρο σας με ελάχιστη ή και καθόλου ενέργεια. Βάλτε σκίαστρα στα νότια παράθυρα, ανοίξτε τα παράθυρα τη νύχτα ώστε να επιτρέψετε στον πιο δροσερό αέρα να μπει στους χώρους και κλείστε τα παράθυρα προτού ο ήλιος ανέβει ψηλά. Χρησιμοποιήστε ανεμιστήρες (κυρίως οροφής) για να εξασφαλίσετε ότι ο αέρας κυκλοφορεί εντός του χώρου.

7. Επισκεφθείτε τους δροσερούς δημόσιους χώρους

Ο κλιματισμός «τρώει» ενέργεια αλλά αυξάνει την παραγωγικότητα. Μελέτες έχουν δείξει ότι όσο η θερμοκρασία ανεβαίνει τόσο η παραγωγικότητα πέφτει. Και, πώς να το κάνουμε, τίποτα δεν είναι καλύτερο από το κλιματιστικό στην… πάταξη της υγρασίας, σημειώνει ο κ. Κοξ. Οσοι χρειάζεται να δουλέψουν μια καυτή ημέρα και δεν έχουν άλλες επιλογές θα ήταν καλό να επισκεφθούν μια δημόσια βιβλιοθήκη ή ένα κλιματιζόμενο καφέ ώστε να καταφέρουν να ολοκληρώσουν τη δουλειά τους και να έχουν έτσι μετά περισσότερο χρόνο χωρίς άγχος για… βόλτες στον ήλιο.