Η φωνή προδίδει την προσωπικότητα αμέσως

Συνηθίζουμε να λέμε ότι καταλαβαίνουμε τον χαρακτήρα κάποιου με το που… ανοίγει το στόμα του. Πράγματι, σύμφωνα με μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στη δικτυακή επιθεώρηση «PLoS One», κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί αφού χρειάζεται λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο για να «σκιαγραφήσουμε» την προσωπικότητα ενός ατόμου με βάση και μόνο τη φωνή του τη στιγμή που θα μας πει έστω και μια κουβέντα.

Είναι γνωστό ότι η φωνή μεταδίδει ευαίσθητα σήματα που προδίδουν το φύλο, την ηλικία, ακόμη και τη φυσική κατάσταση ή ορισμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας. Ωστόσο ο Φιλ Μακ Αλίρ και οι συνεργάτες του από το Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης αναρωτήθηκαν αν μπορούμε να έχουμε μια άμεση εντύπωση με βάση τη φωνή ενός ατόμου.

Το πείραμα της φωνής

Προκειμένου να δώσουν μια απάντηση στο ερώτημά τους οι ερευνητές ηχογράφησαν 64 άτομα ενόσω εκείνα διάβαζαν ένα κείμενο. Στη συνέχεια απομόνωσαν τη λέξη «γεια» την οποία είχαν χρησιμοποιήσει κατά την ανάγνωση οι εθελοντές και ζήτησαν από 320 άλλα άτομα να βαθμολογήσουν τις φωνές που άκουγαν σε μια κλίμακα από το 1 ως το 9 σε ό,τι αφορούσε 10 διαφορετικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας –συμπεριλαμβανομένων της αξιοπιστίας, της κυριαρχίας και της ελκυστικότητας.

Παρότι δεν είναι σαφές πόσο ακριβείς μπορεί να είναι τέτοιες στιγμιαίες κρίσεις, το σίγουρο είναι ότι όλοι μας τις κάνουμε και πολύ γρήγορα. «Μείναμε έκπληκτοι από το πόσο παρόμοιες ήταν οι αξιολογήσεις των 320 εθελοντών» σημείωσε ο δρ Μακ Αλίρ. Σε μια κλίμακα στην οποία το 0 αντιστοιχούσε στο ότι το άτομο δεν συμφωνούσε με κάποιο χαρακτηριστικό της προσωπικότητας που αποδιδόταν στον κάθε εθελοντή με βάση τη φωνή του και το 1 στο ότι το άτομο συμφωνούσε πλήρως με το εκάστοτε χαρακτηριστικό, το σκορ και για τα 10 χαρακτηριστικά που ετέθησαν… επί τάπητος ήταν 0,92 –γεγονός που σημαίνει ότι οι πιο πολλοί εθελοντές συμφωνούσαν σε μεγάλο βαθμό με το πόσο κάθε φωνή αντιπροσώπευε κάθε χαρακτηριστικό.

Eξελικτική εξήγηση για την κρίση σε χρόνο dt

Είναι λογικό το γεγονός ότι οι αποφάσεις σχετικά με την προσωπικότητα κάποιου λαμβάνονται σε χρόνο… dt, σημειώνει ο δρ Μακ Αλίρ. «Υπάρχει εξελικτική εξήγηση γι’ αυτό: όλοι θέλουμε να γνωρίζουμε ταχύτατα αν μπορούμε να εμπιστευθούμε κάποιον ώστε να τον προσεγγίσουμε ή αντιθέτως να τρέξουμε μακριά του –θα ήταν μεγάλη σπατάλη αν μας έπαιρνε πολύ χρόνο για να καταλήξουμε σε αυτό το συμπέρασμα».

Η εντύπωση που δίνουμε στους άλλους μέσω της φωνής μας –ακόμη και μέσα από μια ηχογράφηση διάρκειας μόλις 390 χιλιοστών του δευτερολέπτου –φαίνεται να ορίζεται από διαφορετικούς παράγοντες: για παράδειγμα, ο τόνος της φωνής ενός ανθρώπου επηρεάζει το πόσο αξιόπιστος δείχνει. «Ενα άτομο που αυξάνει τον τόνο της φωνής του φαίνεται πιο αξιόπιστο» λέει ο δρ Μακ Αλίρ και προσθέτει: «Ενα κορίτσι που περνά από υψηλό τόνο φωνής σε χαμηλότερο φαίνεται πιο αξιόπιστο από κάποιο άλλο που υψώνει τη φωνή του στο τέλος της λέξης».

Διαχειρίσιμες πτυχές της φωνής

Κατά τον ερευνητή, είναι δυνατόν να αλλάξουμε κάποιες από τις πτυχές της φωνής μας. «Υπάρχει, π.χ., η φήμη ότι η Μάργκαρετ Θάτσερ και η βασίλισσα Ελισάβετ εκπαιδεύθηκαν ώστε να κάνουν τη φωνή τους να ακούγεται πιο κυριαρχική». Ωστόσο κάποιες άλλες πτυχές της φωνής είναι λιγότερο «διαχειρίσιμες». Το σχήμα του φωνητικού σωλήνα επιδρά π.χ. σημαντικά στο πόσο κυριαρχική είναι η φωνή.

Η ερευνητική ομάδα ελπίζει ότι η μελέτη της μπορεί να χρησιμοποιηθεί με στόχο τη δημιουργία τεχνητής φωνής που θα προορίζεται για άτομα τα οποία έχουν χάσει τη δική τους εξαιτίας ιατρικού προβλήματος, καθώς και για τη δημιουργία ελκυστικών φωνών για τα συστήματα πλοήγησης και τα ρομπότ. «Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί από εταιρείες ώστε να βρίσκεται ο κατάλληλος άνθρωπος που θα ηγηθεί μιας ομάδας. Για παράδειγμα, κανένας δεν θα ήθελε ένα άτομο με φωνή που μαρτυρεί αναξιοπιστία να τεθεί επικεφαλής του τηλεφωνικού κέντρου του» καταλήγει ο δρ Μακ Αλίρ.

Δημοσιεύτηκε στο Helios Plus στις 19 Μαρτίου 2014