Το Διαδίκτυο των Πάντων

Ο αγρότης Μήτσος ένιωσε το επείγον μήνυμα προς το τηλέφωνο που φορούσε στον αριστερό του καρπό σαν μικρό γαργάλημα στο αφτί του, από τον υπολογιστή-ακουστικό. Ενοχλημένος άνοιξε τα μάτια του, κάνοντας τα γυαλιά ηλίου του να ενεργοποιήσουν την οθόνη υπολογιστή στο τζάμι τους. Είδε ότι ο συναγερμός προερχόταν από την καλλιέργεια καρπών γκότζι μπέρι της Φαρκαδόνας: «Τα φυτά αναφέρουν αυξημένη εμφάνιση ακρίδων» έλεγε το μήνυμα. «Να πάρει» σκέφτηκε. «Τζάμπα τα λεφτά που έδωσα για το γέμισμα του βάλτου με κόκκινο άκαρι ακρίδων». Σίγουρα, τα πουλιά που είχαν ξαμολύσει τον προηγούμενο Σεπτέμβρη οι οικολόγοι έφταιγαν: θα είχαν φάει όλα τα Trombidium locustarum που είχε προμηθευτεί μέσω Διαδικτύου και οι ακρίδες ξέμειναν χωρίς εχθρό… Ενα νέο μήνυμα τράβηξε τώρα την προσοχή του. Το έστελνε η Κίτσα, από τα δικά της γυαλιά. Αραγμένη δίπλα του στη σεζ λονγκ, έπαιζε Οπτικό Trivial Pursuit και κοκκινομαύριζε στον καυτό ήλιο σαν αραποσίτι. «Τον θυμάσαι τούτον;» τον ρώταγε, στέλνοντάς του στην οθονίτσα τη φάτσα ενός ασκητικού τύπου. Ο Μήτσος αναστέναξε και έσυρε τα μάτια του απηυδισμένος στο υπόλοιπο τοπίο των γυαλιών του. «Πάντως αποκλείεται να τουν είδα ‘δώ» σκέφτηκε κοιτώντας τις φάτσες των ντόπιων στις Μπαχάμες. Επειτα ξανακοίταξε τον τύπο της Κίτσας: Κάτι τού θύμιζε… αλλά τι; Το βλέμμα του στράφηκε προς την Οπτική Μηχανή Αναζήτησης, αλλά έκλεισε πεισμωμένος τα μάτια του την τελευταία στιγμή. Είχε από καιρό καταλάβει ότι η συνεχής χρήση αυτού του διαβολοπρογράμματος ευθυνόταν για το ότι η μνήμη του είχε τα τελευταία χρόνια γίνει σμπαράλια. Εμεινε για κάμποσο ακίνητος, μέχρι που η οθονίτσα της Κίτσας πλημμύρισε από υγειομηνύματα: «Ο σφυγμός του Μήτσου υπερέβη τα ανεκτά όρια του προγράμματος υγείας του. Κρίνετε σκόπιμο να τον ηρεμήσω;». Εβγαλε τα γυαλιά της και τον κοίταξε παραξενεμένη. Τον είδε να ψελλίζει κάτι. Αφουγκράστηκε προσεκτικά και τον άκουσε να λέει: «Δεν είν’ εκείνους ου πρωθυπουργός που μας έφερε Wi-Fi στο χουριό; Ου Σαμαράς ντε!»…

Θα μπορούσε να είναι στιγμιότυπο από τη ζωή λίγα χρόνια μετά την έκθεση τηλεπικοινωνιών «MWC 2014» της Βαρκελώνης. Στη συγκεκριμένη έκθεση έγινε η πρώτη επίσημη έναρξη της «εποχής του Διαδικτύου των Πάντων». Το ονομάτιζαν από το 1999 «Διαδίκτυο των Πραγμάτων» (Internet of Things), εννοώντας την επέκταση της διαδικτύωσης σε κάθε κατηγορία συσκευών, από τις γνωστές συσκευές που εμπεριέχουν μικροεπεξεργαστή ως… οδοντόβουρτσες με ειδικούς αισθητήρες που ανεβάζουν τα δεδομένα τους στο Διαδίκτυο για να δει ο χρήστης «ποια από τα δόντια του χρειάζονται πιο εντατικό βούρτσισμα». Ωστόσο το θέμα δεν έμεινε μόνο στα όρια του υλικού κόσμου που κατασκευάζει ο άνθρωπος· επεκτάθηκε και στον φυσικό κόσμο που τον περιβάλλει, μπολιάζοντας φυτά, βουνά, θάλασσες και ατμόσφαιρα με αισθητήρες που «μεταφράζουν τη φωνή του πλανήτη» στη γλώσσα των ανθρώπων. Κι έτσι, η «Ενιαιοποίηση» ανθρώπων – μηχανών – πλανήτη (Singularity) που είχε προφητεύσει ο τεχνικός διευθυντής της Google Ρέι Κουρτσβάιλ ξεκίνησε… Αλλά πριν φτάσουμε να αναρωτηθούμε εκ των υστέρων «τι συνέβη» και «αν ήταν για το καλό μας», ας προσπαθήσουμε να καταλάβουμε το πώς δομείται η νέα εποχή τώρα –όσο είναι ακόμη στα σπάργανα.

Η διαθεσιμότητα πρόσβασης είναι το θέμα που κυριάρχησε στις πρώτες τρεις δεκαετίες ύπαρξης του ελεύθερου Διαδικτύου (’90, ’00, ’10). Ξεκίνησε με την ψηφιακοποίηση των ενσύρματων τηλεφωνικών γραμμών, προχώρησε με την ένταξη και της κινητής τηλεφωνίας στο παιχνίδι και απογειώθηκε με τη διασπορά κοινόχρηστων κυψελών Wi-Fi σε πόλεις και γειτονιές. Κάπως έτσι έφτασαν οι Ελληνες να έχουν διαδικτυωθεί κατά 40%, οι Νοτιοκορεάτες κατά 100% και οι συνολικά διαδικτυωμένες συσκευές στον πλανήτη να έχουν αγγίξει τον αριθμό του ανθρώπινου πληθυσμού του. Αλλά, παρά και τούτη την πρόοδο, μόνο 2 από τα 7 δισεκατομμύρια ανθρώπων του πλανήτη έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Για τους υπόλοιπους παραμένει όνειρο, είτε οικονομικό (δεν αντέχουν το κόστος της συνδρομής) είτε τεχνολογικό (δεν έχουν «σήμα» στην περιοχή τους) ή κοινωνικό (δεν βρίσκουν θέματα που τους αφορούν στο Διαδίκτυο ή τους απαγορεύεται η πρόσβαση).

Την πιο εντυπωσιακή απάντηση στο ερώτημα έδωσε στην έκθεση MWC 2014 της Βαρκελώνης η κινεζική Freescale Semiconductor (www.freescale.com/): παρουσίασε μια παραλλαγή του επεξεργαστή ARM (που βρίσκουμε σε netbooks και κινητά τηλέφωνα), ονόματι Kinetis KL03, με διαστάσεις μόλις 1,6×2 χιλιοστά και τιμή πώλησης 75 cents, ενώ περιλαμβάνει και μνήμη 32ΚΒ flash και 2ΚΒ RAM. Τι μπορείς να κάνεις με έναν τέτοιο λιλιπούτειο επεξεργαστή; Σχεδόν οτιδήποτε –αφ’ ης στιγμής συνδεθεί με το Διαδίκτυο, στείλει τα δεδομένα του σε ένα «ψηφιακό σύννεφο» και συνομιλήσει με όποιον άλλο μεγαλύτερο υπολογιστή.

Ένα πρώτο συννεφάκι φάνηκε το 2007, όταν η γερμανική ομοσπονδιακή Υπηρεσία Προστασίας από Ακτινοβολίες σύστησε στους πολίτες «να εκτίθενται όσο το δυνατόν λιγότερο στην όποια ακτινοβολία από Wi–Fi, προτιμώντας την ενσύρματη διαδικτύωση». Το θέμα πνίγηκε πολλαπλά τα επόμενα χρόνια, κυρίως μέσω της αφειδούς χρηματοδότησης σχετικών «αθωωτικών» ερευνών από τους ίδιους τους τηλεπικοινωνιακούς κολοσσούς. Και αυτό παρά το ότι οι μελέτες των γεωπόνων έδειχναν πως μέλισσες και πουλιά αφανίζονται από τις παρεμβολές που κάνουν στο σύστημα προσανατολισμού τους οι αμέτρητες τηλεπικοινωνιακές κεραίες. Τώρα, μας μένει να αναλογιστούμε το αυτονόητο: Ας μην επενδύουμε τα πάντα σε μια ακτινοβολούσα τεχνολογία που δεν μας έδωσε το περιθώριο χρόνου να την ελέγξουμε ουσιαστικά ως προς τις επιπτώσεις της στην υγεία.