Είναι ένας από τους μεγαλύτερους εχθρούς της υγείας του παγκόσμιου πληθυσμού και παρότι ολόκληρες «στρατιές» επιστημόνων έχουν ριχθεί στη μάχη εναντίον του, εκείνος συνεχίζει να μην παραδίδει (σε μεγάλο βαθμό) τα «όπλα» του. Ο λόγος για τον καρκίνο, ο οποίος, όπως δείχνουν νέα ερευνητικά στοιχεία, έχει τη δική του ύπουλη στρατηγική, χρησιμοποιώντας το ανοσοποιητικό σύστημα των ίδιων των ασθενών ως άλλον «Δούρειο Ιππο» για να πετύχει τους άκρως καταστρεπτικούς σκοπούς του. Η σύντηξη καρκινικών κυττάρων και λευκών αιμοσφαιρίων είναι μόνο μία από τις νέες «αιρετικές», σύμφωνα με κάποιους, θεωρίες που θα διαβάσετε σήμερα σχετικά με τη νόσο-«δολοφόνο» της ανθρωπότητας. Οπως επίσης θα δείτε, η ποικιλομορφία που παρατηρείται ακόμη και εντός του ίδιου όγκου είναι άλλος ένας «Δούρειος Ιππος» του ύπουλου καρκίνου που ως θύμα έχει τον ανθρώπινο οργανισμό ενώ η ίδια τακτική που χρησιμοποιείται από το σώμα για την παραγωγή αντισωμάτων μπορεί με κάποια «στραβοπατήματα» να οδηγήσει σε καρκινογένεση. Η νέα επιστημονική ματιά σε έναν διαχρονικό αντίπαλο αναμένεται να χαρίσει καλύτερη γνώση και τελικώς καινούργια θεραπευτική πνοή προς όφελος εκατομμυρίων ασθενών.

Συνηθίζουμε να λέμε ότι για να καταφέρεις να νικήσεις τον αντίπαλό σου πρέπει να τον γνωρίζεις καλά. Το γεγονός ότι ένας από τους μεγαλύτερους αντιπάλους της υγείας του παγκόσμιου πληθυσμού, που δεν είναι άλλος από τον καρκίνο, συνεχίζει (σε μεγάλο βαθμό παρά τις μεμονωμένες νίκες των επιστημόνων εναντίον του) να ζει και να βασιλεύει δεν μπορεί παρά να δείχνει ότι δεν έχουμε καταφέρει, τουλάχιστον ακόμη, να τον μάθουμε επαρκώς. Προσπαθώντας λοιπόν να «διαβάσουν» καλύτερα τις τακτικές του εχθρού, ερευνητές προσπαθούν να κάνουν μια πολύ λεπτομερέστερη… ανάγνωση της συμπεριφοράς του και από αυτήν έχουν προκύψει το τελευταίο διάστημα άκρως ενδιαφέροντα ευρήματα. Τα νέα ερευνητικά στοιχεία σχετικά με τον καρκίνο που σας παρουσιάζουμε σήμερα μοιάζουν σε μεγάλο βαθμό αιρετικά, ωστόσο το σίγουρο είναι ότι μας κάνουν να κοιτάζουμε τον «αντίπαλο» με άλλα μάτια. Και ίσως μόνο έτσι κάποια ημέρα θα τον κάνουμε να… χάσει το φως του.

Σύντηξη, το μυστικό όπλο του καρκίνου


Ενα από τα μεγαλύτερα μυστήρια στην έρευνα του καρκίνου, το πώς δηλαδή η νόσος εξαπλώνεται στο σώμα, πιστεύουν ότι έλυσαν ερευνητές του Πανεπιστημίου Γέιλ, όπως ανέφεραν με πρόσφατη δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «PLoS ONE». Σύμφωνα με τη θεωρία τους η οποία αποδείχθηκε για πρώτη φορά σε ανθρώπινα κύτταρα, και μάλιστα με μεθόδους… CSI, τα καρκινικά κύτταρα πιθανότατα συντήκονται με τα λευκά αιμοσφαίρια του σώματος ώστε να βρουν τρόπο να εξαπλωθούν.

Ο δρ Τζον Πόλεκ με την ομάδα του απέδειξαν πρώτη φορά σε ανθρώπινο καρκίνο ότι τα μεταστατικά κύτταρα αποτελούν «υβρίδια» καρκινικών κυττάρων και μακροφάγων

Πρόκειται για μια θεωρία που φαντάζει τόσο καινούργια αλλά είναι στη βάση της παμπάλαια, όπως εξηγεί μιλώντας στο «Βήμα» ο επικεφαλής της μελέτης Τζον Πόλεκ, ειδικός στη βιολογία του καρκίνου στην Ιατρική Σχολή του Γέιλ. «Είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι αυτή η τόσο ενδιαφέρουσα θεωρία που αναβιώνει στις ημέρες μας εκφράστηκε για πρώτη φορά πριν από περισσότερο από έναν αιώνα από τον γερμανό παθολόγο Οτο Αϊχελ. Και είναι εκπληκτικό διότι ο Αϊχελ, χωρίς να έχει κανένα εργαλείο από αυτά που διαθέτει σήμερα η Ιατρική για τις γενετικές αναλύσεις, κατέβασε την ευφάνταστη ιδέα από το κεφάλι του. Δημοσίευσε ένα μακροσκελέστατο άρθρο της θεωρίας του στα γερμανικά το 1911 –το οποίο ζήτησα να μου μεταφράσουν –και έμεινα άναυδος για το πώς είχε προβλέψει πράγματα που εμείς είδαμε τόσα χρόνια μετά στο εργαστήριο».


Ογκοι – υβρίδια


Ο δρ Πόλεκ συνεχίζει λέγοντας ότι η θεωρία αυτή που δεν είχε αποδειχθεί ποτέ ερχόταν κατά καιρούς στο προσκήνιο. Μάλιστα, στις αρχές της δεκαετίας του 1970 ο αμερικανός επιστήμονας Ντέιβιντ Γκόλντενμπεργκ την απέδειξε πειραματικά για πρώτη φορά σε χάμστερ. Εμφύτευσε ανθρώπινα καρκινικά κύτταρα στα πειραματόζωα και, όπως προέκυψε, τα κύτταρα αυτά δημιούργησαν μεταστατικούς όγκους. Η γενετική ανάλυση των μεταστατικών όγκων έδειξε ότι αποτελούσαν υβρίδια που περιείχαν συνδυασμό ανθρώπινων κυττάρων και κυττάρων των χάμστερ. Και φθάνουμε στα μέσα της δεκαετίας του 1990, οπότε άρχισαν να εμφανίζονται πολλές δημοσιεύσεις από διαφορετικά εργαστήρια που έδειχναν την ύπαρξη «όγκων-υβριδίων» σε ποντίκια. Τότε έπεσε στα χέρια του δρος Πόλεκ εντελώς κατά τύχη και ένα άρθρο που αφορούσε το μελάνωμα –τη μορφή της νόσου στην οποία ειδικεύεται. «Διάβασα το «αιρετικό» άρθρο για πρώτη φορά το 1992 και η «συνάντησή» μου με τη σύντηξη στον καρκίνο ήταν καταλυτική. Αλλαξα εντελώς σκεπτικό και πορεία στην έρευνά μου».
Και αυτή η αλλαγή σκεπτικού οδήγησε σε μια άκρως υποσχόμενη πορεία. «Ξεκινήσαμε να διερευνούμε το ζήτημα με την ομάδα μου στο εργαστήριο –χωρίς ποτέ καμία κρατική χρηματοδότηση –και καταφέραμε αρχικώς να δούμε τους όγκους-υβρίδια σε ποντίκια. Προκαλέσαμε καρκίνο στα πειραματόζωα –μια μορφή της νόσου που δεν εμφανίζει μεταστάσεις –και στη συνέχεια τους εμφυτεύσαμε κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που ονομάζονται μακροφάγα. Είδαμε ότι δημιουργήθηκαν μεταστατικοί όγκοι-«τέκνα» του «παντρέματος» μεταξύ των καρκινικών κυττάρων και των μακροφάγων. Δημοσιεύσαμε όλα αυτά τα αποτελέσματα, ωστόσο τότε, όπως και τώρα, σε μεγάλο βαθμό η επιστημονική κοινότητα δεν δείχνει ή δεν θέλει να δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον». «Γιατί;» είναι η εύλογη ερώτηση που θέσαμε στον επιστήμονα. «Κατά κύριο λόγο πιστεύω πως δεν ήθελαν να δεχθούν αυτά τα αποτελέσματα, καθώς δεν είχε υπάρξει ποτέ αντίστοιχη απόδειξη στον άνθρωπο. Και έτσι κι εμείς τώρα κάναμε ακριβώς αυτό. Δείξαμε ότι το ίδιο συμβαίνει και στον ανθρώπινο καρκίνο» ήταν η απάντησή του.
Βέβαια ο δρ Πόλεκ σημειώνει ότι τον είχε εκπλήξει εξαρχής η άρνηση της πλειονότητας των επιστημόνων να δει τη… μεγαλύτερη εικόνα. «Η σύντηξη κυττάρων συμβαίνει συνεχώς υπό φυσιολογικές συνθήκες τόσο στα ζώα όσο και στον άνθρωπο. Αν το σκεφθεί κάποιος, κάθε φορά που το ωάριο και το σπερματοζωάριο συναντιούνται, συντήκονται και ο καθένας από εμάς αποτελεί ουσιαστικώς το υβρίδιο των δύο γονέων του. Και όμως σε ό,τι αφορά τον καρκίνο, υπήρχε άρνηση να δεχθεί η πλειονότητα μια τέτοια λογική. Ωστόσο ολοένα και περισσότεροι επιστήμονες διερευνούν πλέον αυτή τη θεωρία στα εργαστήριά τους».
Την απάντηση έδωσε η μεταμόσχευση μυελού


Πώς όμως ήλθε η –άκρως δύσκολη –απόδειξη της σύντηξης στον ανθρώπινο καρκίνο; Ο ερευνητής εξηγεί ότι η απόδειξη της σύντηξης στον καρκίνο στα ζώα είναι πολύ πιο εύκολη, και αυτό διότι μπορεί να εμφυτευθεί ένας καρκίνος που είναι γενετικώς διαφορετικός από τα κύτταρα του ίδιου του ζώου, κάτι που εύκολα δείχνουν οι αναλύσεις. Στον άνθρωπο όμως δεν είναι προφανώς δυνατόν να εμφυτεύσουμε καρκίνο, ενώ παράλληλα γενετικώς τα καρκινικά και τα φυσιολογικά κύτταρα δεν είναι εύκολο να διαχωριστούν αφού ανήκουν στο ίδιο άτομο. «Ποια λύση βρήκαμε λοιπόν; Μελετήσαμε μόνο ασθενείς με καρκίνο οι οποίοι είχαν προηγουμένως υποβληθεί σε μεταμόσχευση μυελού των οστών δότη –ο μυελός των οστών παρέχει στον ασθενή λευκά αιμοσφαίρια. Ο ασθενής που αναφέρουμε στη δημοσίευση έπασχε από λέμφωμα και έτσι είχε υποβληθεί σε μεταμόσχευση κυττάρων μυελού των οστών με δότη τον αδελφό του. Ωστόσο επτά χρόνια μετά τη μεταμόσχευση εμφάνισε μελάνωμα το οποίο δεν φαινόταν να συνδέεται με τον προηγούμενο καρκίνο του και τη μεταμόσχευση, και στη συνέχεια παρουσίασε μετάσταση στον εγκέφαλο. Τι κάναμε; Αναλύσαμε τους όγκους του ασθενούς και λάβαμε και DNA από τον αδελφό του. Ανακαλύψαμε DNA και των δύο ατόμων στο μελάνωμα του ασθενούς –και μάλιστα τα υβριδικά κύτταρα υπήρχαν παντού από άκρη σε άκρη του όγκου».
Η αστυνομία στην υπηρεσία της… ιατρικής


Πρέπει να σημειωθεί ότι όλη αυτή η έρευνα έχει και μεγάλη δόση… CSI μέσα της. Η ερευνητική ομάδα του Γέιλ συνεργάζεται στενά την τελευταία πενταετία με την αστυνομία του Ντένβερ, η οποία μάλιστα χρησιμοποίησε την πείρα της στην ιατροδικαστική ανάλυση προκειμένου να δείξει ότι ο όγκος του ασθενούς με το μελάνωμα περιείχε DNA που δεν ταυτοποιούνταν σε ένα μόνο άτομο.
Ποια είναι τα επόμενα βήματα των ερευνητών; Ο δρ Πόλεκ παραδέχεται ότι ο δρόμος είναι μακρός. «Μέχρι στιγμής έχουμε αποτελέσματα στα χέρια μας που αφορούν έναν μόνο άνθρωπο. Θα εξετάσουμε και άλλα δείγματα, και η δική μου άποψη είναι ότι δεν είναι δυνατόν να βρήκαμε τον μοναδικό καρκίνο στον οποίο συμβαίνει η σύντηξη –προσωπικά πιστεύω ακράδαντα ότι τα υβρίδια αποτελούν την εξήγηση όλων των μεταστάσεων. Βρισκόμαστε ήδη σε διαδικασία ανάλυσης πολύ περισσότερων δειγμάτων σε συνεργασία με την αστυνομία του Ντένβερ και ελπίζω να έχουμε σύντομα αποτελέσματα στα χέρια μας. Συγχρόνως με ενθουσιάζει το γεγονός ότι ολοένα και περισσότερες ομάδες εργάζονται επάνω σε αυτή την ιδέα. Εκτιμώ ότι αν συγκεντρώσουμε 10-15 περιπτώσεις η θεωρία θα αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη διάδοση».
Ελπίδα για πρόληψη των μεταστάσεων


Το «Αγιο Δισκοπότηρο» είναι βέβαια κάποια ημέρα η θεωρία αυτή να γίνει πράξη, και μάλιστα κλινική πράξη, προς όφελος εκατομμυρίων ασθενών (είναι γνωστό άλλωστε ότι οι μεταστάσεις αποτελούν το «ισχυρό χαρτί» του καρκίνου ενάντια στην ανθρώπινη ζωή). Σύμφωνα με τον ειδικό, το πρώτο και σημαντικό που πρέπει να γίνει είναι να κατανοήσουν οι επιστήμονες τον ακριβή μηχανισμό της σύντηξης των κυττάρων στον καρκίνο. Και τότε «θα μπορούμε πλέον να στοχεύουμε επιλεκτικά με θεραπείες τη σύντηξη στον καρκίνο ώστε να προλαμβάνουμε τις μεταστάσεις».
Γιατί όμως η σύντηξη των καρκινικών κυττάρων να γίνεται με λευκά αιμοσφαίρια –με κύριο «υποψήφιο» τα μακροφάγα; Ο δρ Πόλεκ απαντά ότι τα μακροφάγα είναι εκείνα που σπεύδουν όταν εμφανιστεί ένας καρκίνος στον οργανισμό στην «πληγείσα» περιοχή ώστε να τον εξοντώσουν. Ετσι έχουν μια πολύ «στενή σχέση» με τα καρκινικά κύτταρα. Συγχρόνως έχουν την ικανότητα να ταξιδεύουν σε ολόκληρο το σώμα και μπορούν άνετα να αποτελέσουν τα «οχήματα μεταφοράς» για τα καρκινικά κύτταρα που θέλουν να μεταναστεύσουν. Ούτε λίγο ούτε πολύ λοιπόν είναι οι τέλειοι υποψήφιοι για τον «γάμο»… εις σάρκα μίαν. «Κάποιες φορές κατά την επίθεση στα καρκινικά κύτταρα τα μακροφάγα προφανώς δεν καταφέρνουν να καταβροχθίσουν πλήρως τα καρκινικά και τελικώς συντήκονται μαζί τους, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα υβρίδιο που περιέχει χρωμοσώματα και των δύο τύπων κυττάρων. Πρόκειται για ατύχημα, το οποίο όμως εκτιμώ ότι συμβαίνει πάντα στις μεταστάσεις».
Πώς ο δρ Πόλεκ έχει την πεποίθηση ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει πάντα; Οπως εξηγεί, τα μέχρι στιγμής στοιχεία των ερευνών του οδηγούν προς αυτή την κατεύθυνση. «Ανακαλύψαμε κάποιους δείκτες που εκφράζονται στα μακροφάγα και έπειτα από μελέτη σε περισσότερα από 1.000 δείγματα μελανώματος, καρκίνου του μαστού αλλά και άλλων, περισσότερων από 20, μορφών της νόσου οι δείκτες ήταν σε όλες τις περιπτώσεις παρόντες. Αυτό είναι μια πρώτη καλή ένδειξη, ωστόσο χρειάζεται περαιτέρω μελέτη».
Κλείνοντας ο επιστήμονας, ο οποίος έχει πια αφιερώσει τη ζωή του σε αυτή την αιρετική κατά πολλούς θεωρία, η οποία όμως ο ίδιος πιστεύει ότι μπορεί να μας ανοίξει μια… ολόκληρη πόρτα στη μάχη μας με τους θανατηφόρους καρκίνους, τονίζει: «Πρέπει να δούμε συνολικά τον καρκίνο σαν να ήταν η μηχανή ενός αυτοκινήτου της οποίας δεν κοιτάμε αποσπασματικά μόνο κάποια μέρη αλλά το σύνολό της για να δούμε αν λειτουργεί σωστά. Και πρέπει και οι φαρμακευτικές εταιρείες να ασχοληθούν με αυτή τη νέα ματιά στις μεταστάσεις για να έχουμε κάποτε απτά αποτελέσματα».
Σε κάθε περίπτωση τέτοιες μελέτες που αποκαλύπτουν τα πολλά πρόσωπα της νόσου-δολοφόνου του παγκόσμιου πληθυσμού δεν μπορούν παρά να βγάλουν τους επιστήμονες… ασπροπρόσωπους στα χρόνια που έρχονται χαρίζοντας πρόσωπα με χαμόγελο σε πολλούς ανθρώπους.

Πολλοί καρκίνοι σε έναν όγκο!
Κάθε όγκος αναπτύσσεται σαν ένα «δέντρο» και κάθε κλαδί του μπορεί να είναι διαφορετικό. Γι’ αυτό ακόμη και οι πιο «έξυπνες» θεραπείες δενείναι πάντα αποτελεσματικές

Η δρ Ελλη Παπαεμμανουήλ του Ινστιτούτου Sanger

Αλλη μία πρόσφατη μελέτη η οποία μάλιστα έφερε (και) ελληνική υπογραφή, αυτή της Ελλης Παπαεμμανουήλ, συμμετέχουσας στο μεγάλο πρόγραμμα «Cancer Genome Project» από το Ινστιτούτο Sanger του Wellcome Trust στο Κέιμπριτζ, ήλθε να ρίξει φως στα «τερτίπια» του καρκίνου. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Μελ Γκριβς από το βρετανικό Ινστιτούτο για την Ερευνα στον Καρκίνο είδαν, όπως ανέφεραν με δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «Genome Research», ότι ένας και μόνο όγκος μπορεί να αποτελείται από… πολλούς και διαφορετικούς καρκίνους με αποτέλεσμα να απαιτεί πολλές και διαφορετικές θεραπείες.

Πώς έφθασε στο συγκεκριμένο συμπέρασμα η ερευνητική ομάδα; Ανέπτυξε μια νέα μέθοδο μέτρησης της ποικιλομορφίας των καρκινικών κυττάρων ενός όγκου και ανακάλυψε τεράστιες διαφορές μεταξύ τους, ακόμη και αν ανήκαν στον ίδιο όγκο. Κατά τους ερευνητές, το εύρημα αυτό εξηγεί για ποιον λόγο ακόμη και τα καινούργια, στοχευμένα φάρμακα για τον καρκίνο δεν είναι σε θέση να κατατροπώσουν όλους τους όγκους, γεγονός που αναμένεται να αλλάξει εκ βάθρων τη φιλοσοφία ανάπτυξης αντικαρκινικών θεραπειών.
Η γενετική υπογραφή των όγκων

Οπως εξηγεί μιλώντας στο «Βήμα» η κυρία Παπαεμμανουήλ, οι καρκινικοί όγκοι δεν είναι «ομοιόμορφοι», για την ακρίβεια αποτελούνται από πολλαπλούς πληθυσμούς κυττάρων. Κάθε πληθυσμός προσδιορίζεται από διαφορετικές μεταλλάξεις οι οποίες ορίζουν την ικανότητα των κυττάρων να πολλαπλασιάζονται, να πεθαίνουν ύστερα από υποβολή τους σε θεραπεία ή να ανθίστανται στη θεραπεία και τελικώς να δίνουν μεταστάσεις. «Εκείνο που εμείς καταφέραμε είναι ότι χρησιμοποιήσαμε για πρώτη φορά τις πιο εξελιγμένες τεχνολογίες αλληλούχησης ώστε να εντοπίσουμε ποια κύτταρα σε έναν όγκο φέρουν ποιες μεταλλάξεις ή συνδυασμό μεταλλάξεων. Εχοντας αυτή τη γνώση στα χέρια μας μπορούμε να αναπαραγάγουμε τη φυλογένεση των κλώνων στον όγκο ενός ασθενούς και έτσι τελικώς να γυρίσουμε πίσω στον χρόνο προκειμένου να κατανοήσουμε πώς εξελίχθηκε αυτός ο όγκος, με ποια σειρά έλαβαν χώρα οι μεταλλάξεις και σε ποιον χρόνο και πώς αυτές επηρέασαν την ανάπτυξη του όγκου. Γνωρίζουμε ότι κανένας ασθενής δεν είναι ίδιος με τον άλλον –έτσι και μέσα σε κάθε όγκο δεν είναι όλα τα κύτταρα ίδια. Σε κάθε περίπτωση, καταφέραμε για πρώτη φορά να δούμε με τόση λεπτομέρεια το γενωμικό προφίλ ενός όγκου».
Προκειμένου να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους οι ερευνητές μελέτησαν την ποικιλομορφία του καρκίνου σε πέντε παιδιά με λευχαιμία –συνέκριναν μεταλλάξεις σε μεμονωμένα καρκινικά κύτταρα με μια βάση δεδομένων που περιείχε πλήθος μεταλλάξεων. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, οι ασθενείς είχαν δύο ως δέκα γενετικώς διαφορετικές λευχαιμίες. Η κυρία Παπαεμμανουήλ διευκρινίζει ότι «κάθε ασθενής έχει ένα εντελώς νέο «δέντρο», δεν έχει ουσιαστικά έναν καρκίνο αλλά πολλούς. Τα ευρήματά μας αποτελούν τεχνικώς μια μεγάλη πρόοδο στο να μπορούμε να κατανοήσουμε αυτή την πολυπλοκότητα ενώ μας βοηθούν και να εξηγήσουμε για ποιον λόγο έχουμε τόση δυσκολία να θεραπεύσουμε τον προχωρημένο καρκίνο».

Το «δέντρο» της ασθένειας

Τι εννοεί όμως η ερευνήτρια κάνοντας λόγο για «δέντρο» του καρκίνου; Οι επιστήμονες συγκρίνουν την ποικιλομορφία που δείχνει ο καρκίνος με ένα δέντρο. Οι αρχικές μεταλλάξεις, ο κορμός, είναι κοινές σε όλα τα καρκινικά κύτταρα. Στη συνέχεια όμως ο όγκος αρχίζει να διακλαδίζεται. Αυτό σημαίνει ότι μια θεραπεία που στοχεύει μόνο ένα «κλαδί» του καρκίνου μπορεί να επιβραδύνει τη νόσο, όχι όμως και να τη σταματήσει για πάντα. Αυτή η τόσο στοχευμένη γνώση ελπίζεται ότι θα δείξει στους ειδικούς τους «ενόχους» για την ανθεκτικότητα των όγκων στις θεραπείες αλλά και για τις μεταστάσεις τους. «Αν έχουμε μια πιο ξεκάθαρη εικόνα του γενετικού προφίλ των όγκων, τότε θα μπορούμε να αναπτύξουμε πιο στοχευμένες θεραπείες εναντίον τους» σημειώνει η ελληνίδα ερευνήτρια. Και μπορεί η ερευνητική ομάδα να ασχολήθηκε στη συγκεκριμένη μελέτη με την παιδική λευχαιμία, ωστόσο, όπως υπογραμμίζουν οι επιστήμονες, η αναλυτική τους μέθοδος μπορεί να εφαρμοστεί σε όλες τις μορφές καρκίνου. Πώς όμως αυτή η νέα σημαντική γνώση θα μεταφραστεί σε κλινική πράξη; Η ερευνήτρια απαντά ότι οι βασικοί στόχοι της ερευνητικής δουλειάς της ομάδας στην οποία συμμετέχει είναι «η πρώιμη διάγνωση, ο εντοπισμός βιοδεικτών που θα επιτρέπουν την ακριβή πρόγνωση σε ό,τι αφορά την επιβίωση του κάθε ασθενούς και την απόκρισή του στα φάρμακα αλλά και η ανάπτυξη καλύτερων θεραπειών».

Λευχαιμία
«Παρενέργεια» της μάχης με τη λοίμωξη
Πριν από μερικές ημέρες η ερευνητική ομάδα από το Ινστιτούτο Sanger με πρώτη συγγραφέα τη δρα Παπαεμμανουήλ και σε συνεργασία με το βρετανικό Ινστιτούτο για την Ερευνα στον Καρκίνο, βασιζόμενη και στα προηγούμενα εργαλεία που αποκάλυψαν την ποικιλομορφία του καρκίνου, έφερε στο φως άλλο ένα αναπάντεχο μυστικό που αφορά την πιο κοινή μορφή παιδικής λευχαιμίας. Οι ερευνητές με δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «Nature Genetics» ανέφεραν ότι τα όπλα που χρησιμοποιεί ο οργανισμός ενάντια στις λοιμώξεις φαίνεται πως αποτελούν και μια από τις κύριες αιτίες εμφάνισης της οξείας λεμφοβλαστικής λευχαιμίας. Σύμφωνα με τη δημοσίευση, ο μηχανισμός που χρησιμοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα για να παραγάγει αντισώματα μπορεί να «χάσει τον στόχο» του και να κάνει τα κύτταρα πιο ευάλωτα στο να μετατραπούν σε καρκινικά. Το ανοσοποιητικό σύστημα παράγει εκατομμύρια διαφορετικά αντισώματα, ωστόσο διαθέτει μια περιορισμένη ποσότητα γενετικού υλικού που περιέχει τις οδηγίες για την παραγωγή τους. Προκειμένου να δημιουργήσει την τεράστια ποικιλία αντισωμάτων για να προστατεύσει τον οργανισμό, το DNA «αναμετατίθεται» και τμήματά του απαλείφονται. Οπως όμως φάνηκε τώρα από τη μελέτη σε 57 παιδιά με λευχαιμία στην οποία συγκρίθηκε το DNA υγιών ιστών τους με εκείνο των καρκινικών λευκών αιμοσφαιρίων τους, γενετικές αλλαγές που οδηγούν στη λευχαιμία συμβαίνουν κυρίως από τμήματα DNA που «σβήνονται» από τα κύτταρα με τον ίδιο μηχανισμό που χρησιμοποιούν τα ανοσοκύτταρα προκειμένου να παραγάγουν αντισώματα. Η νέα αυτή γνώση που χαρίζει η ενδελεχής γενετική ανάλυση ελπίζεται ότι θα ρίξει περισσότερο φως στα αίτια της νόσου οδηγώντας και σε καλύτερη αντιμετώπισή της.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ