Οι επιστήμονες γνώριζαν ότι κατά την κίνηση του ηλιακού μας συστήματος στο Διάστημα δημιουργείται ένα ρεύμα σωματιδίων που σχηματίζει μια γιγάντια ουρά παρόμοια με εκείνη των κομητών. Η ουρά αυτή έχει ονομαστεί «ηλιο-ουρά», αλλά ως σήμερα δεν είχε επιτευχθεί η απευθείας παρατήρησή της. Με τη βοήθεια του δορυφόρου Interstellar Boundary Explorer (IBEX) ομάδα ερευνητών την εντόπισε. Ανάμεσα στους ερευνητές είναι και ο έλληνας επιστήμονας Γιώργος Λειβαδιώτης, ο οποίος μίλησε στο «Βήμα» για την ανακάλυψή τους.
Η «επαφή»
Ο IBEX παρακολουθεί τις συνθήκες του ορίου μεταξύ του τοπικού διαστρικού μέσου και της ηλιόσφαιρας, της προστατευτικής φυσαλίδας που περιβάλλει το ηλιακό μας σύστημα. Οι αλληλεπιδράσεις της ηλιόσφαιρας και του διαστρικού μέσου σε συνδυασμό με την κίνηση του ηλιακού μας συστήματος έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός ρεύματος των σωματιδίων το οποίο έχει ονομαστεί ηλιο-ουρά.
Ομάδα επιστημόνων του Τμήματος Διαστημικών Επιστημών και Μηχανικής του Ερευνητικού Ινστιτούτου Southwest είχε οπτική επαφή με την ηλιο-ουρά και πραγματοποίησε μελέτη των δεδομένων που κατέγραψε ο IBEX. Με βάση τα νέα δεδομένα εκτιμούν ότι η ηλιο-ουρά αποτελείται κυρίως από υδρογόνο και ήλιο, κινείται με ταχύτητα κοντά στο ένα εκατομμύριο χλμ./ώρα και έχει μήκος περίπου 170 δισ. χλμ.
«Είναι συναρπαστικό ότι έχουμε επιτέλους μια ολοκληρωμένη εικόνα της «κατοικίας» μας στον Γαλαξία. Η ηλιόσφαιρα είναι η φυσαλίδα που μας προστατεύει από τις γαλαξιακές κοσμικές ακτίνες που εισέρχονται στο ηλιακό μας σύστημα. Η ηλιο-ουρά είναι ο κρίσιμος διάδρομος που ενώνει την ηλιόσφαιρα με το διαστρικό κενό του Γαλαξία» αναφέρει ο κ. Λειβαδιώτης. «Θα μπορέσουμε να μάθουμε το πώς η ηλιο-ουρά προστατεύει το ηλιακό σύστημα από τη γαλαξιακή κοσμική ακτινοβολία και το ανη δική μας ηλιόσφαιρα είναι παρόμοια με εκείνες άλλων άστρων ή αν και πώς διαφέρουν».
Ολα αυτά, όπως τονίζει, έγιναν δυνατά χάρη στα δεδομένα που εστάλησαν από τον δορυφόρο IBEX. «Είναι εκπληκτικό ότι η αποστολή IBEX χαρτογράφησε όλα τα σημεία του ουρανού προς κάθε κατεύθυνση και μάλιστα με τέτοια λεπτομέρεια που μας επιτρέπει να μελετήσουμε όλο το εύρος της αλληλεπίδρασης του ηλιακού μας συστήματος με τον Γαλαξία» επισημαίνει ο έλληνας επιστήμονας. «Αυτά τα στοιχεία δεν μπορούσαν να τα προσφέρουν τα δύο «Voyager» που βρίσκονται πλέον στα σύνορα της ηλιόσφαιρας οδεύοντας στην έξοδο από το ηλιακό σύστημα γιατί τα δύο σκάφη ακολουθούν δύο συγκεκριμένες διαδρομές. Το ΙΒΕΧ έκανε τις πρώτες παρατηρήσεις στις εξωτερικές περιοχές της ηλιόσφαιρας στα μέσα του 2009 και ανακάλυψεένα εντυπωσιακό φαινόμενο: μεγάλης λαμπρότητας σωματίδια να σχηματίζουν ένα είδος κοσμικής κορδέλας. Τέσσερα χρόνια μετά η ηλιόσφαιρα και τα όσα συμβαίνουν εκεί συνεχίζουν να μας εντυπωσιάζουν».
Ο κ.Λειβαδιώτης είδε την ηλιο-ουρά και συνεχίζει την έρευνα του στα φαινόμενα του ηλιακού μας συστήματος
Ο κ.Λειβαδιώτης είδε την ηλιο-ουρά και συνεχίζει την έρευνα του στα φαινόμενα του ηλιακού μας συστήματος
Η κορδέλα
Ανάμεσα στα άλλα ο IBEX μετρά τα ενεργητικά ουδέτερα άτομα (ENAs) τα οποία δημιουργούνται στο διαστρικό όριο όπου τα σωματίδια των ηλιακών ανέμων συγκρούονται με το διαστρικό μέσον. Τα ENAs τρέχουν προς τον Ηλιο με ταχύτητες 160.000 ως 3,5 εκατ. χλμ. την ώρα. Το 2009 ο δορυφόρος ανακάλυψε μια παράξενη κοσμική δομή που έμοιαζε με κορδέλα. Η δομή αυτή αποτελούνταν από ENAs. Επόμενες παρατηρήσεις του IBEX έδειξαν ότι αυτή η κορδέλα κατά διαστήματα «ξετυλίγεται».
HeliosPlus
