Βιβλία

Μάνος Δανέζης – Στράτος Θεοδοσίου
Eτσι βλέπω τον κόσμο
Η επιστήμη του Homo Universalis
Εκδόσεις Δίαυλος 2012,
σελ. 288, τιμή € 21,30

Επειτα από 110 εκπομπές στην τηλεόραση, 16 βιβλία περί την Αστροφυσκή, την Ιστορία και τη Φιλοσοφία των επιστημών και πάμπολλες διαλέξεις στα αμφιθέατρα του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο Μάνος Δανέζης και ο Στράτος Θεοδοσίου προχώρησαν στην έκδοση ενός νέου βιβλίου τους. Αν όμως περιμένετε κάτι το «δεδομένο», ετοιμαστείτε για έκπληξη και… «γροθιά στο στομάχι»: με το βιβλίο τους αυτό οι δύο συγγραφείς διακηρύττουν το «τέλος της ουδετερότητας των επιστημόνων», αποτολμούν μια διά της επιστημονικής εξέλιξης ερμηνεία της «κατάρρευσης του δυτικού πολιτισμού» και μας προετοιμάζουν για τον καινούργιο που ανατέλλει. Τι ακριβώς εννοούν; Ο πειρασμός να σας εκμυστηρευτώ το σκεπτικό τους –έστω και συνοπτικά –είναι μέγας, αλλά είναι τόσο λεπτή η ισορροπία του ιστού γνώσης που στήνουν μεταξύ του τριπόλου επιστήμη -κοινωνία – θεολογία ώστε κάθε επί μέρους παρουσίαση θα οδηγούσε σε παρεξηγήσεις. Είναι όμως χρήσιμο να εξετάσουμε τη δομή του βιβλίου.

Το πρώτο του κεφάλαιο λέγεται «Επιστήμη και Νέος Πολιτισμός» και εμπεριέχει αφενός τον γεωμετρικό τόπο του φόβου που συσπειρώνει τις κοινωνίες των ανθρώπων και αφετέρου την ιστορία της ανόδου και της πτώσης του δυτικού πολιτισμού. Το δεύτερο κεφάλαιο τιτλοφορείται «Η πλάνη των αισθήσεων» και είναι… ό,τι πιο «πολιτικά ανορθόδοξο» για δασκάλους των θετικών επιστημών. Οι θιασώτες του πνευματισμού θα το διαβάσουν ως ομολογία ήττας του επιστημονικού κόσμου απέναντι σε όσους διέβλεπαν άλλους κόσμους πέρα από τον «πραγματικό». Για τους θιασώτες της υπερβατικής φυσικής πρόκειται απλά για την αποδοχή της μεγέθυνσης των ορίων του κόσμου που επέφερε η θεωρία της σχετικότητας και η κβαντομηχανική. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για μια απολαυστική εξιστόρηση των λόγων που έχουμε για να μη νιώθουμε στενάχωρα όταν μας μιλούν για περισσότερες των τριών διαστάσεις…

Το τρίτο κεφάλαιο έχει τον τίτλο «Το παράξενο καινούργιο Σύμπαν» και είναι πρακτικά μια περιήγηση στις μαθηματικές αναπαραστάσεις που στηρίζουν εννοιολογικά ένα Σύμπαν χωρίς μέσα-έξω ή εμείς-αυτοί και διευκολύνουν την κατανόηση παραστατικά μιας τόσο διεσταλμένης πραγματικότητας. Ουσιαστικά το κεφάλαιο αυτό είναι εισαγωγή στο επόμενο και τελευταίο κεφάλαιο, το «Η ζωή και ο θάνατος στο υλικό Σύμπαν». Σε αυτό χρησιμοποιείται με εκλαϊκευτικούς όρους όλο το «βαρύ πυροβολικό» της σύγχρονης κοσμολογίας, όπως οι καμπυλώσεις του χωροχρόνου και οι χώροι Minkowski. Το βιβλίο κλείνει με τρία εξαιρετικά παραρτήματα και δύο DVD με διαλέξεις των δύο συγγραφέων.

Τελικά… πρόκειται κυριολεκτικά για μπόλικη «τροφή προς σκέψη». Το δίπολο Δανέζη-Θεοδοσίου κατορθώνει με διόλου βαρετή γραφή να μας βουτήξει σε ημιανεξερεύνητα νερά και… τολμά να μας αφήσει εκεί χωρίς σωσίβιο, να ψάξουμε τη δική μας όχθη σκέψης. Θρασύτατο εγχείρημα και εκνευριστικά τεκμηριωμένο σε όλες τις σελίδες του με επιστημονικά στοιχεία. Μισήστε ή αγαπήστε αυτούς τους ριζοσπάστες του θετικισμού αλλά οπωσδήποτε διαβάστε τους!