Οι «serial killers» του ζωικού βασιλείου

Αν σας ζητούσαμε να σκεφτείτε τα πιο θανατηφόρα ζώα στον πλανήτη, πιθανότατα η πρώτη εικόνα που θα σας ερχόταν στο μυαλό θα έβγαινε από τα… σαγόνια του καρχαρία (και άντε η δεύτερη να ήταν βγαλμένη από μια σαβάνα με πρωταγωνιστή ένα άγριο λιοντάρι). Η αλήθεια είναι ότι αμέτρητα ζώα σε αυτή τη Γη μπορούν να βλάψουν τον άνθρωπο – ωστόσο κάποια από τα πιο δολοφονικά δεν είναι και τα πιο αναμενόμενα. Γι’ αυτό την επόμενη φορά που θα σκεφτείτε τα ζώα «serial killers» σβήστε από το μυαλό σας τους καρχαρίες, τα λιοντάρια, τις τίγρεις ή τις αρκούδες που σκοτώνουν τελικώς αναλογικά λίγους ανθρώπους. Στη θέση τους βάλτε πολύ πιο μικρούς σε μέγεθος (με μία μόνο εξαίρεση) αλλά μεγάλους όπως αποδεικνύεται εχθρούς του παγκόσμιου πληθυσμού. Ιδού η αιμοβόρα πεντάδα με σειρά… φονικής προτεραιότητας:

Ποιος θα φανταζόταν ότι ένα μικρό έντομο μπορεί να προκαλέσει τόσους ανθρώπινους θανάτους σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα κουνούπια μεταδίδουν στον άνθρωπο πολύ σοβαρές ασθένειες όπως η ελονοσία, ο ιός του Δυτικού Νείλου, ο δάγκειος και ο κίτρινος πυρετός. Και αν όλα αυτά σας φαίνονται άκρως εξωτικά, δεν είναι. Εφέτος ο ιός του Δυτικού Νείλου έχει κάνει δυναμική εμφάνιση στη χώρα μας μετρώντας ήδη 24 κρούσματα και δύο ανθρώπινες ζωές ενώ έχουν καταγραφεί και τουλάχιστον δύο κρούσματα ελονοσίας (σημειώνεται ότι πέρυσι κατεγράφησαν στην Ελλάδα περί τα 40 κρούσματα ελονοσίας με την πλειονότητά τους να εντοπίζεται στον Δήμο Ευρώτα της Λακωνίας). Σε ό,τι αφορά ιδιαιτέρως την ελονοσία, αυτή αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους «αιμοσταγείς δολοφόνους» στον πλανήτη: παρότι δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία θανάτων, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι μόνο το 2010 η μεταδιδόμενη από τα κουνούπια νόσος σκότωσε ως και 900.000 ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο – κυρίως παιδιά κάτω των πέντε ετών στην Αφρική. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη Μαύρη Ηπειρο ένα παιδί πεθαίνει κάθε 45 δευτερόλεπτα εξαιτίας της ελονοσίας (πρόκειται για το 20% επί του συνόλου των θανάτων κατά την παιδική ηλικία).

Δεν είναι το πιο δηλητηριώδες φίδι, είναι όμως το πιο φονικό εξαιτίας της ποσότητας του δηλητηρίου που κρύβει μέσα του. Το δηλητήριο της ασιατικής κόμπρας είναι άκρως νευροτοξικό με αποτέλεσμα ένα τσίμπημα να είναι αρκετό ώστε να σκοτώσει γρήγορα το θύμα της. Δεν είναι τυχαίο μάλλον ότι η Κλεοπάτρα χρησιμοποίησε αυτό το αποτελεσματικό «όπλο» προκειμένου να δώσει τέλος στη ζωή της, σύμφωνα με τον θρύλο. Παρότι δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία σχετικά με τους θανάτους παγκοσμίως εξαιτίας τσιμπήματος φιδιού, σύμφωνα με εκτιμήσεις το «φιλί» της ασιατικής κόμπρας θεωρείται ότι σκοτώνει αρκετές χιλιάδες ανθρώπους κάθε χρόνο. Συνολικά σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τα ανθρώπινα θύματα εξαιτίας τσιμπήματος φιδιών κυμαίνονται μεταξύ 20.000 και 125.000 ετησίως. Οι περισσότεροι θάνατοι λαμβάνουν χώρα στη Νότια και τη Νοτιοανατολική Ασία καθώς και στην υποσαχάρια Αφρική.

Αυτά τα αρθρόποδα με μήκος που κυμαίνεται από 3 ως 18 εκατοστά εκτιμάται ότι σκοτώνουν περί τα 3.250 άτομα ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο – συνολικά τσίμπημα σκορπιού αισθάνονται (κυριολεκτικώς) στο πετσί τους 1,2 εκατομμύρια άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο κάθε χρόνο. Στην Ευρώπη και κυρίως στην Ισπανία, στην Ιταλία αλλά και στα Βαλκάνια όπου απαντώνται κυρίως σκορπιοί, οι κάτοικοι είναι πιο τυχεροί αφού το τσίμπημα του… ευρωπαίου σκορπιού μπορεί να προκαλεί πόνους και να ερεθίζει το δέρμα, δεν είναι όμως επικίνδυνο. Αντιθέτως οι σκορπιοί των περιοχών του Ισημερινού είναι πολύ επικίνδυνοι καθώς το δηλητήριο που κρύβουν στην άκρη της ουράς τους είναι άκρως θανατηφόρο, κυρίως για τα παιδιά. Οι επιστήμονες υπολογίζουν ότι στις τροπικές χώρες υπάρχουν περί τα 25 είδη σκορπιού τα οποία μπορούν να σκοτώσουν ανθρώπους.

Η μόνη υπερμεγέθης συμμετοχή στη φονική λίστα. Ποιος θα πίστευε ότι οι ελέφαντες σκοτώνουν περισσότερους από 500 ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο κάθε χρόνο; Βέβαια αν αναλογιστεί κάποιος το βάρος τους – για παράδειγμα ένας ενήλικος αφρικανικός ελέφαντας ζυγίζει περισσότερο από 7 τόνους – καταλαβαίνει ότι το πάτημά τους μοιάζει με εκείνο ενός οδοστρωτήρα. Αλλά και αν ξεφύγει κάποιος από τα πόδια τους υπάρχουν πάντα οι χαυλιόδοντες που μοιάζουν με φονικά σουβλιά. Για να είμαστε όμως δίκαιοι και ακριβείς πρέπει να πούμε ότι στη λίστα μας πρέπει να μπει και ο άνθρωπος που αποτελεί τον μεγάλο δολοφόνο των ελεφάντων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Σύμβασης σχετικά με το Διεθνές Εμπόριο των Απειλούμενων Ειδών Πανίδας και Χλωρίδας (CITES) μόνο το περασμένο έτος οι λαθροκυνηγοί εξόντωσαν δεκάδες χιλιάδες ελέφαντες.

Δεν έχει μέγεθος μεγαλύτερο από αυτό μιας μπάλας ποδοσφαίρου και όμως το συγκεκριμένο… ζελατινοειδές πλάσμα μπορεί να εκλύσει μέσω των ως και 60 πλοκαμιών του με μήκος περί τα 3 μέτρα το καθένα αρκετή δηλητηριώδη τοξίνη ώστε να σκοτώσει 60 ενήλικα άτομα! Το δηλητήριο που εκτοξεύεται είναι τόσο ισχυρό που τα θύματα εμφανίζουν σχεδόν αμέσως μη αναστρέψιμες βλάβες στην καρδιά, στο νευρικό σύστημα και στο δέρμα. Σήμερα υπάρχει διαθέσιμο αντίδοτο για το τσίμπημα της φονικής μέδουσας, ωστόσο αυτό πρέπει να χορηγηθεί άμεσα για να είναι δραστικό. Παρότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία καταμέτρησης των ανθρώπινων θυμάτων αυτού του είδους μέδουσας (που αποκαλείται box jelly fish, δηλαδή μέδουσα-κουτί, εξαιτίας του κυβοειδούς σχήματος της «ομπρέλας» της σε αντίθεση με το θολωτό σχήμα που έχει η «ομπρέλα» των άλλων μεδουσών) εκτιμάται ότι αυτά είναι περισσότερα από 100 ετησίως. Η κυβομέδουσα αποτελεί τον sprinter των μεδουσών αφού μπορεί να πιάσει ταχύτητες της τάξεως των 6 μέτρων το λεπτό ενώ διαθέτει και πολύ πιο ανεπτυγμένο νευρικό σύστημα από τις υπόλοιπες μέδουσες. Απαντάται στους υποτροπικούς και τροπικούς ωκεανούς. Μερικά είδη της συγκεκριμένης μέδουσας έχουν εμφανιστεί στον Βόρειο Ειρηνικό ως την Καλιφόρνια, στην Ιαπωνία, στη Μεσόγειο, στη Νότια Αφρική και στη Νέα Ζηλανδία ενώ το κύριο «πλήγμα» από την κυβομέδουσα έχει δεχθεί η Αυστραλία.