Σχεδιάστε με τα μάτια!

Φαίνεται πως η χρονιά αυτή θα καταγραφεί ως ριζοσπαστική. Οχι για τους λόγους που εθνικώς φαντάζεστε… όχι. Τεχνολογικά μιλώντας, το 2011 μας αφήνει με δύο σπουδαίες ανατροπές του status quo της επικοινωνίας μας με τις συσκευές. Η πρώτη ήταν αυτή της φωνητικής επικοινωνίας, που μας παρέδωσε ως αποχαιρετιστήριο δώρο ο Στιβ Τζομπς, στο Siri του νέου iPhone της Apple. H δεύτερη είναι πολύ πιο σιωπηλή και άμεση: η καθοδήγηση των υπολογιστών με τη… ματιά.

Βέβαια, θα αντικρούσει κανείς ότι η τεχνολογία υπάρχει από τη δεκαετία του ’80, με τα «head up dispays» των πιλότων πολεμικών αεροσκαφών. Ναι, αλλά ποτέ δεν είχε φτάσει στα χέρια του καθενός μας. Και, μάλιστα, με δυνατότητες ακόμη και τρισδιάστατης σχεδίασης!

Εκτόξευση της δημιουργικότητας

Το επίτευγμα ξεκίνησε ως σκέψη ενός καθηγητή σχεδιασμού σε «ανοιχτό πανεπιστήμιο», του Στιβ Γκάρνερ (Steve Garner), στο βρετανικό Open University. Βλέποντας πόσο πολλά και ταλαντούχα μυαλά εγκατέλειπαν την προσπάθεια σχεδιασμού των ιδεών τους είτε γιατί «δεν τους πήγαινε το χέρι» είτε διότι τα σχεδιαστικά προγράμματα των υπολογιστών (CAD) είχαν μακρά καμπύλη μάθησης, οραματίστηκε έναν πιο άμεσο τρόπο μορφοποίησης των σκέψεών τους. Συζήτησε το θέμα με την επίσης καθηγήτρια σχεδιασμού στο Πανεπιστήμιο Leeds, την Αλισον Μακ Κέι (Alison Mckay), και έστρωσαν τους φοιτητές τους στη δουλειά. Η προσπάθειά τους καρποφόρησε ως ένα λογισμικό που παρακολουθεί την κίνηση της κόρης του ματιού στην οθόνη του υπολογιστή και τη «μεταφράζει» σε εντολές και επιλογές. Αν για παράδειγμα το ζητούμενο είναι να σχεδιάσεις μια «αλλιώτικη» τσαγιέρα, εστιάζεις στην καμπύλη της που θέλεις να αλλάξεις και το σχεδιαστικό πρόγραμμα σου παρουσιάζει ένα μενού διαφορετικών καμπυλών. «Ματιάζεις» αυτή που σου αρέσει και αρχίζεις τις τροποποιήσεις.

Δοκίμασαν τον νέο τρόπο σχεδίασης με πολλές ομάδες φοιτητών και επαγγελματιών σχεδιαστών και διαπίστωσαν ότι όντως ο συνδυασμός οφθαλμικής καθοδήγησης με κάποια χρήση του «ποντικιού» αρκεί για να κάνει τη διαφορά στην αύξηση της δημιουργικότητας, την ταχύτητα σχεδιασμού και την ενίσχυση της καινοτομικότητας των νέων προτάσεων. Τώρα, το επονομαζόμενο «Design with Vision» έχει αποκτήσει τη δική του ιστοσελίδα στο Διαδίκτυο (https://design.open.ac.uk/DV /), όπου μάλιστα προσφέρουν δωρεάν το λογισμικό τους. Για μια επίδειξη του πώς δουλεύει, αγγλιστί, δείτε το βιντεοκλίπ: www.youtube.com/watch?v=8H2Yj1AvU84.

Eνα τσιπάκι, που έφτιαξαν στο ινστιτούτο Fraunhofer της Δρέσδης, μετατρέπει τα γυαλιά μας σε οπτικό πομποδέκτη υπολογιστών

Ποιος διαβάζει το βλέμμα μας;

Για την ανίχνευση της «σχεδιαστικής ματιάς», οι δημιουργοί του «Design with Vision» σημειώνουν ότι χρησιμοποιούν τη συσκευή X120 της σουηδικής εταιρείας Tobii. Τα προϊόντα της Tobii είναι γνωστά, από το 2001, και χρησιμοποιούνται κυρίως σε έρευνες μάρκετινγκ (π.χ. πού κοιτάμε όταν ξεφυλλίζουμε καταλόγους προϊόντων). Ο τρόπος λειτουργίας του Χ120 είναι σχετικά απλός: εκπέμπει μια υπεριώδη ακτίνα – όπως αυτή που εκπέμπει το χειριστήριο της τηλεόρασής μας – και με μια μικροκάμερα ανιχνεύει την ανάκλασή της στην κόρη του οφθαλμού μας. Μετά το αρχικό «καλιμπράρισμα» η κίνηση του ματιού μας μεταφράζεται επί της οθόνης σε «δείκτη ποντικιού».

Για την περίπτωση που η εν λόγω συσκευή σάς φανεί ακριβή (κοστίζει περίπου 400 ευρώ), υπάρχει και η λύση να χρησιμοποιήσετε τον συνδυασμό τής υπεριώδους ακτίνας ενός φωτογραφικού φλας με μια κάμερα υπολογιστή (webcam). To λογισμικό που «δένει» αυτά τα δυο το παρέχει δωρεάν το Πανεπιστήμιο ΙΤ της Κοπεγχάγης, στην ιστοσελίδα www.gazegroup.org/downloads/23-gazetracker.

Τα γυαλιά της αλληλεπίδρασης

Τα πιο νέα μοντέλα των κατασκευαστών συσκευών ανίχνευσης κόρης (eye-trackers) είναι ακόμη πιο φορητά: παρέχονται υπό μορφή γυαλιών, όπου πομπός και δέκτης είναι ενσωματωμένα στον σκελετό. Τα πρωτοείδαμε στην ταινία «Lara Coft: The Cradle of Life», αλλά τώρα πια μοιάζουν κυριολεκτικά με απλά γυαλιά. Για το θέμα του κόστους και αυτών υπάρχει επίσης μια λύση στα σκαριά, αυτή τη φορά από το γερμανικό ινστιτούτο Fraunhofer, στη Δρέσδη: Εφτιαξαν ένα μικροκύκλωμα CMOS που εμπεριέχει πομπό και δέκτη, σε μέγεθος διαστάσεων μόλις 19,3 Χ 17 χιλιοστά, που χωράει να μπει πίσω από τη γέφυρα των γυαλιών. Από τη μηδαμινή αυτή απόσταση μια μικρο-οθόνη προβάλλει στην κόρη των ματιών μας το περιεχόμενο της οθόνης του κανονικού υπολογιστή, δίνοντάς μας την αίσθηση ότι τα βλέπουμε από απόσταση ενός μέτρου! Μάλιστα, η οθονίτσα αυτή των γυαλιών είναι κατασκευασμένη από οργανικές διόδους (OLED) ώστε να είναι ευδιάκριτη ακόμη και στον ήλιο.

Οπότε, χάρη και στο ασύρματο των σημερινών συσκευών, μπορείτε να φανταστείτε τον εαυτό σας ξαπλωμένο στη βεράντα να… σχεδιάζει με τα μάτια τα όσα πριν ονειρεύτηκε! Οφείλω όμως να σας παραθέσω τον προβληματισμό δύο φίλων με τους οποίους συζήτησα το θέμα. Ο πρώτος ρώτησε: «Κάθε πότε θα τρέχεις να φορτίζεις τα γυαλιά;». Δεν είχε και πολύ άδικο, αλλά βρήκα γρήγορα την απάντηση: Στις 3 Οκτωβρίου 2011, δύο κινέζοι ερευνητές του αμερικανικού Πανεπιστημίου του Γουισκόνσιν δημοσίευσαν στο περιοδικό Energy and Environmental Science την ενεργειακή λύση για όλες τις μικροσυσκευές που «φυτρώνουν» στα γυαλιά. Είναι μια μεμβράνη από φθοριούχο πολυβινυλίδη (PVDF) που τοποθετείται στα ρουθούνια, πάλλεται από την αναπνοή μας και παράγει – πιεζοηλεκτρικά – ένα μικροβάτ ηλεκτρικής ενέργειας! Αρα με μπαταρία το σώμα μας θα μπορούμε να έχουμε την πολυπόθητη αυτονομία «σχεδιαστικής ματιάς», ή ό,τι άλλο βάλλει ο νους σας σε μια οθόνη.

Για την παρατήρηση του δεύτερου φίλου δεν έχω βρει ακόμη την απάντηση. Με ρώτησε: «Πόσο σίγουρος είσαι ότι δεν θα γίνουμε όλοι αλλήθωροι με αυτά τα μαραφέτια;»…