Τι πρέπει να γνωρίζουμε για το φυσικό αέριο

Η ασφαλής οικιακή χρήση


και η άγνοια του κοινού

Η ΑΤΤΙΚΗ αλλά και άλλες περιοχές της χώρας μας ετοιμάζονται προκειμένου στις αρχές του 1997 να είναι έτοιμες από άποψη υποδομής να υποδεχθούν το φυσικό αέριο. Αλλά το εναλλακτικό καύσιμο για το μαγείρεμα, το ζεστό νερό και τη θέρμανση για να πάρει τη θέση του στα πολλά ή λίγα τετραγωνικά του ελληνικού νοικοκυριού δεν θα χρειασθεί να αντιμετωπίσει μόνον τους δύο γνωστούς, σε παγκόσμιο επίπεδο, ανταγωνιστές του, όπως τα πετρελαϊκά καύσιμα (το μαζούτ και το ντίζελ) και τον ηλεκτρισμό, αλλά και τον άγνωστο εχθρό που λέγεται άγνοια, παρανόηση, προκατάληψη και ­ γιατί όχι ­ παραπληροφόρηση.

Η μάχη για τη διείσδυση του αερίου στα νοικοκυριά της Αθήνας ­ αλλά και των άλλων μεγάλων πόλεων που θα συνδεθούν με τον κύριο αγωγό που θα διατρέχει τη χώρα από Βορρά προς Νότο ­ προβλέπεται σκληρότατη εξαιτίας ακριβώς αυτού του άγνωστου εχθρού, η παρουσία του οποίου ενισχύεται σε καθοριστικό βαθμό από την ως τώρα έλλειψη ή και την παντελή απουσία προγραμμάτων πληροφόρησης των καταναλωτών από τις δημόσιες και τις δημοτικές αρχές που έχουν αναλάβει την υλοποίηση της γιγαντιαίας επένδυσης. Ετσι, τα ερωτηματικά της μεγάλης πλειονότητας των πολιτών που θα κληθούν να γίνουν και καταναλωτές του αερίου που δεν απαντώνται έγκαιρα και σωστά μετατρέπονται γρήγορα σε προβληματισμό και φόβο. Οι πολίτες και ταυτόχρονα υποψήφιοι καταναλωτές στις περισσότερες των περιπτώσεων ζητούν να μάθουν τα πάντα γύρω από την ασφάλεια του νέου εναλλακτικού προϊόντος που θα μπει στα σπίτια τους.

Ο αντιδήμαρχος Αθηναίων κ. Ηλίας Σκαλαίος αναγνωρίζει και παραδέχεται την έλλειψη πληροφόρησης των πολιτών γύρω από τη χρήση του φυσικού αερίου, επισημαίνοντας ότι οι όποιες αμφιβολίες παρουσιάζονται οφείλονται στην άγνοια. «Τελευταία έχουν εμφανισθεί στον Τύπο και έχουν φθάσει και στον Δήμο Αθηναίων κάποιες επιστολές δημοτών που περιλαμβάνουν αμφιβολίες για την ασφάλεια από τη χρήση φυσικού αερίου και μία που αναφέρεται σε επιβάρυνση του περιβάλλοντος από τις εκπομπές της καύσης. Είμαι βέβαιος ότι αυτές οι μεμονωμένες περιπτώσεις οφείλονται σε άγνοια, αφού ως σήμερα δεν έγινε ενημέρωση του κοινού από τους αρμόδιους φορείς. Αλλωστε, προβλέπεται να γίνει ενημερωτική καμπάνια σε χρόνο που έχει σχέση με την έναρξη λειτουργίας του συστήματος».

Την ανάγκη της άμεσης ενημέρωσης προκειμένου να προετοιμασθεί το έδαφος για την ευρύτερη δυνατή αποδοχή από τους υποψήφιους καταναλωτές του νέου καυσίμου συνειδητοποίησε έγκαιρα και η Δημόσια Επιχείρηση Αερίου (ΔΕΠΑ). Οπως μας ενημέρωσε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΠΑ ο κ. Χρήστος Βερελής, από τις αρχές Ιουλίου ξεκίνησε μια εκτεταμένη εκστρατεία ενημέρωσης σε όλες τις περιοχές όπου αυτή την στιγμή γίνονται έργα υποδομής για την υποδοχή του φυσικού αερίου. «Η καμπάνια με το σύστημα πόρτα πόρτα θα φθάσει σε όλους τους πολίτες που ζουν στις περιοχές του Πειραιά, της Νίκαιας, του Χαλανδρίου, του Αμαρουσίου, του Βόλου, της Λάρισας, του κέντρου αλλά και των συνοικιών της Θεσσαλονίκης. Οι πολίτες παράλληλα με την πρόοδο των εργασιών που γίνονται έξω από το σπίτι τους θα έχουν πληροφόρηση για όλα όσα θα ήθελαν να μάθουν γύρω από το φυσικό αέριο, τη χρήση του και τα πλεονεκτήματά του».

Αλλά ας έρθουμε στην ουσία των ερωτημάτων που θέτουν οι ίδιοι οι πολίτες. «Τι είδους καύσιμο είναι το φυσικό αέριο;». «Είναι επικίνδυνο ή όχι σε σχέση με τα άλλα αέρια καύσιμα, όπως το υγραέριο και το φωταέριο, που γνωρίζουμε ως τώρα για την οικιακή χρήση;». «Οι ενδεχόμενοι κίνδυνοι ατυχημάτων προέρχονται από το ίδιο το αέριο ή από τη χρήση του;». «Ποιος εγγυάται την ασφάλεια των δικτύων και των υποδομών σε μια χώρα που έμαθε να ζει με τις κακοτεχνίες;». Ο εκπρόσωπος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος κ. Νίκος Βασιλάκος, πρώην γενικός γραμματέας Ενέργειας του υπουργείου Βιομηχανίας και σήμερα επικεφαλής μιας εξειδικευμένης μελετητικής εταιρείας σε θέματα φυσικού αερίου, είναι κατηγορηματικός: «Το φυσικό αέριο σαν καύσιμο είναι καθαρό, αποδοτικό, πολύ πιο εύχρηστο από το πετρέλαιο και λιγότερο επικίνδυνο από άλλα αέρια καύσιμα που ήδη χρησιμοποιούμε, όπως π. χ το υγραέριο».

«Ο απλός καταναλωτής μπερδεύει το φυσικό αέριο με τα «γκαζάκια» ή τις φιάλες υγραερίου και το φωταέριο και εκεί ακριβώς ξεκινά το πρόβλημα των παρανοήσεων», επισημαίνει ο κ. Βασιλάκος. «Οντως το υγραέριο είναι εκρηκτικό και το φωταέριο τοξικό αν και εφόσον διαρρεύσει, αλλά και τα δύο ενδεχόμενα δεν έχουν καμιά σχέση με το φυσικό αέριο. Ο λόγος είναι απλός. Πρώτον, το μεθάνιο που περιέχει το φυσικό αέριο δεν είναι σε καμιά περίπτωση τοξικό και, κατά δεύτερον, το φυσικό αέριο δεν είναι εκρηκτικό. Η διαφορά φαίνεται κυρίως σε σχέση με το υγραέριο. Το φυσικό αέριο σε αντίθεση με το υγραέριο είναι ελαφρότερο από τον αέρα και διαχέεται σε αυτόν σε περίπτωση διαρροής. Ετσι, τα όποια συμβάντα ή περιστατικά που έχουν αναφερθεί διεθνώς οφείλονται ή προκαλούνται από ανάφλεξη του καυσίμου και όχι από την έκρηξή του».

Τόσο ο κ. Βασιλάκος όσο και ο κ. Σκαλαίος υπερασπιζόμενοι την ευρύτατη χρήση του φυσικού αερίου στα νοικοκυριά και προκειμένου να κάμψουν τις όποιες αντιρρήσεις, αμφιβολίες και προβληματισμούς προβάλλουν το διεθνές «ιστορικό ασφαλείας». «Το φυσικό αέριο στην οικιακή χρήση έχει αντικαταστήσει τις άλλες μορφές ενέργειας σε όλες τις πόλεις της Ανατολικής και Δυτικής Ευρώπης. Η ηλεκτρική κουζίνα, το ηλεκτρικό θερμοσίφωνο και ο καυστήρας πετρελαίου είναι άγνωστες συσκευές για τους ευρωπαίους πολίτες. Οι περιπτώσεις αστοχιών και ατυχημάτων είναι ελάχιστες και οπωσδήποτε συντριπτικά λιγότερες από εκείνες του ηλεκτρισμού και του πετρελαίου». Ο κ. Σκαλαίος αναφέρεται και στη δική μας εμπειρία με τη δημοτική ΔΕΦΑ που διαχειρίζεται το φωταέριο. «Στην Αττική, όπου σήμερα λειτουργεί ένα δίκτυο μήκους 550 χιλιομέτρων με 8.500 καταναλωτές και ανήκει στη Δημοτική Επιχείρηση ΔΕΦΑ, δεν έχει παρουσιασθεί κανένα απολύτως ατύχημα τουλάχιστον τα τελευταία 15 χρόνια που εγώ ασχολούμαι με το αντικείμενο».

Από την πλευρά του ο κ. Βασιλάκος προσφεύγει στα διεθνή στατιστικά δεδομένα: «Σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία και τις ευρωπαϊκές στατιστικές των τελευταίων 30 χρόνων, τα περιστατικά ή τα συμβάντα σε σχέση με τη χρήση φυσικού αερίου είναι κατά 40 % λιγότερα από τα συμβάντα σε σχέση με τη χρήση ηλεκτρισμού. Μάλιστα, έχει υπολογισθεί ότι στην Ευρώπη τα 20 τελευταία χρόνια έχουμε μισό συμβάν ανά χίλια χιλιόμετρα δικτύου σε ένα έτος. Ενας δείκτης που έχει γίνει ακόμη μικρότερος τα τελευταία πέντε χρόνια. Από το σύνολο των συμβάντων ή των περιστατικών μόνον το 3,4% οδηγείται σε ανάφλεξη, πράγμα που σημαίνει ότι η πιθανότητα αυτή είναι απειροελάχιστη». Το δίκτυο, η διανομή και η προστασία

ΕΚΤΟΣ από τις στατιστικές, υπάρχει και η πραγματικότητα. Για να έχεις, π.χ., ασφαλή δίκτυα χρειάζεται να θέσεις εκείνες τις προδιαγραφές υλικών και κατασκευής που ανταποκρίνονται σε αυτόν τον στόχο. «Η προστασία ατόμων και εγκαταστάσεων εξασφαλίζεται με την υιοθέτηση της σύγχρονης τεχνολογίας σε όλο το φάσμα, από τον σχεδιασμό ως την εγκατάσταση και τη λειτουργία», επισημαίνει ο κ. Βερελής. Γι’ αυτόν τον σκοπό η ΔΕΠΑ έκανε τις εξής επιλογές που εξυπηρετούν τον στόχο και τον σκοπό της ασφάλειας δικτύων και καταναλωτών.

Η πρώτη επιλογή αφορά τη διανομή του αερίου με μέσου επιπέδου πιέσεις, γεγονός που δίνει τα εξής αποτελέσματα:

α) Τη χρήση σωλήνων μικρών διαμέτρων οι οποίοι είναι λιγότερο εκτεθειμένοι σε παρεμβάσεις και πιθανές βλάβες που μπορούν να προκαλέσουν τρίτοι. Επιπλέον, οι χρησιμοποιούμενοι χαλύβδινοι σωλήνες, λόγω της μικρής διαμέτρου τους, είναι σωλήνες χωρίς ραφή και συνεπώς με καλύτερη συμπεριφορά στις καταπονήσεις.

β) Απαιτείται μικρότερο μήκος δικτύου για την τροφοδοσία μιας περιοχής και λιγότερες επίγειες εγκαταστάσεις που είναι και οι μόνες εκτεθειμένες στην κοινή θέα. Επιπλέον, λόγω του μικρότερου μήκους του δικτύου οι επεμβάσεις σε περίπτωση βλαβών θα είναι αμεσότερες.

γ) Η τυχόν διαρροή στην πίεση αυτή ακούγεται (έντονο σφύριγμα), δεν είναι έρπουσα, και συνεπώς είναι ευκολότερος ο εντοπισμός της είτε κατά την τακτική επιθεώρηση (περιπολίες) είτε κατά την έρευνα σε έκτακτες συνθήκες. Ακόμη και σε περίπτωση εμφανούς διαρροής περιορίζεται η πιθανότητα ανάφλεξης του αερίου στο ύψος των διερχόμενων ατόμων ή οχημάτων, καθ’ ότι το μείγμα αερίου – αέρος θα αναφλεγεί σε μεγαλύτερο σχετικά ύψος και θα περάσει αρκετή ώρα προτού η φλόγα κατέλθει στο επίπεδο της επιφάνειας του δρόμου.

Η δεύτερη επιλογή έχει να κάνει με τους σωλήνες. Η ΔΕΠΑ αποφάσισε όλοι οι σωλήνες του δικτύου να είναι συγκολλητοί, με αποτέλεσμα την εξασφάλιση μεγαλύτερης ελαστικότητας στο σύστημα σε έκτακτες καταστάσεις, όπως είναι οι σεισμοί.

Επιπλέον, οι συγκολλήσεις των σωλήνων ελέγχονται ραδιογραφικά για τα χαλύβδινα δίκτυα και με την υιοθέτηση της σύγχρονης τεχνολογίας της ηλεκτροσύντηξης για τα δίκτυα πολυαιθυλενίου. Οι έλεγχοι αυτοί εκμηδενίζουν ουσιαστικά την πιθανότητα ανθρώπινου λάθους κατά τη διάρκεια της συγκόλλησης.

Τέλος, σε όλη τη διαδρομή του δικτύου αλλά και σε όσα νοικοκυριά αποφασίσουν να βάλουν αέριο θα υπάρχουν μετρητές με αυτόματα ασφαλιστικά συστήματα τα οποία διακόπτουν την παροχέτευση υπερπίεσης ή υποπίεσης στο δίκτυο και υψηλού ρυθμού ροής εντός των εγκαταστάσεων των καταναλωτών. Δηλαδή, σε οποιαδήποτε περίπτωση βλάβης ή άλλου έκτακτου γεγονότος, όπως ο σεισμός, τα ευαίσθητα ηλεκτρονικά όργανα θα αποφασίζουν και θα θέτουν αυτομάτως εκτός δικτύου ολόκληρες περιοχές ή ένα οικοδομικό τετράγωνο ή μία πολυκατοικία.