Οι πολέμιοι των Χριστουγέννων

Τα τελευταία χρόνια στις ΗΠΑ έγιναν προσπάθειες απαλοιφής του όρου «Χριστούγεννα» και ήδη αρκετά καταστήματα χρησιμοποιούν τον όρο «γιορτές»
Οι «εχθροί» των χριστουγεννιάτικων όρων προβάλλουν την προάσπιση της θρησκευτικής ελευθερίας, καθώς θεωρούν ότι ίσως ενοχλούνται οι πιστοί άλλων θρησκειών
«Γιορτές», «χειμώνας», «Χmas». Ιδού ορισμένα ονόματα με τα οποία προτιμούν να αναφέρονται στην εορταστική περίοδο που κορυφώνεται στις 25 Δεκεμβρίου οι ορκισμένοι εχθροί των Χριστουγέννων. Αυτοί που επικαλούνται, μεταξύ άλλων, την προάσπιση της θρησκευτικής ελευθερίας και απαιτούν να πάψουν επιτέλους τα Χριστούγεννα να… καταδυναστεύουν το τέλος κάθε έτους.

Τα τελευταία χρόνια μαίνεται ένας ιδιότυπος «πόλεμος»: ο πόλεμος εναντίον των Χριστουγέννων. Ξεκίνησε ήδη από τον 17ο αιώνα στην Αγγλία και έκτοτε ενισχύεται λόγω της παγκοσμιοποίησης, η οποία προωθεί την κοινωνική, πολιτική και θρησκευτική ελευθερία. Πρόκειται για την εναντίωση στον δημόσιο στολισμό, την απαίτηση να εξαλειφθεί οποιαδήποτε χριστουγεννιάτικη αναφορά στη διαφήμιση, στα ΜΜΕ, στα δημόσια σχολεία.

Εκείνοι που αντιτίθενται στη χρήση του όρου «Χριστούγεννα» και των παραγώγων του προτείνουν επίσης τα διάφορα δημοφιλή αλλά όχι αυθεντικά θρησκευτικά στοιχεία της εορτήςόπως ο Αϊ-Βασίλης, τα κάλαντα και το χριστουγεννιάτικο δέντρο- να μην παραπέμπουν συγκεκριμένα στα Χριστούγεννα, αλλά στις γιορτές γενικότερα.

Απειλές για μποϊκοτάζ
Από το 2005 υπήρξαν στις Ηνωμένες Πολιτείες αρκετές προσπάθειες απαλοιφής του όρου «Χριστούγεννα» από καταστήματα και εταιρείες, που φυσικά επέσυραν πλήθος επικρίσεων. Υστερα από απειλές για μποϊκοτάζ, η επιχείρηση Sears Ηoldings αναγκάστηκε να αλλάξει την πολιτική της εγκαταλείποντας τον όρο «γιορτή». Η μεγαλύτερη αμερικανική αλυσίδα εκπτωτικών καταστημάτων Wal-Μart Stores απέφευγε επί χρόνια τον όρο «Χριστούγεννα» και επικρίθηκε από την Καθολική Ενωση.

Το 2006 άρθρο της εφημερίδας «USΑ Τoday» είχε γνωστοποιήσει ότι η επιχείρηση Βest Βuy θα συμπεριληφθεί σε εκείνες που δεν χρησιμοποιούν τον όρο «Χριστούγεννα». Οπως είχε εξηγήσει ένας εκπρόσωπος της εταιρείας: «Θα συνεχίσουμε να χρησιμοποιούμε τον όρο “εορτή” διότι τη συγκεκριμένη αυτή περίοδο υπάρχον πολλές γιορτές και πρέπει να τις σεβαστούμε όλες».

Το ίδιο περίπου χρονικό διάστημα η εταιρεία Gap Ιncorporated (στην οποία ανήκουν η Gap, η Οld Νavy και η Βanana Republic) δέχθηκε επίσης επικρίσεις για την απόφασή της να αποφύγει τον όρο «Χριστούγεννα», ενώ η εταιρεία πώλησης προϊόντων για τα ζώα ΡetSmart αναγκάστηκε το 2007 να συμμορφωθεί με την «πολιτικώς ορθή» στρατηγική που υποδεικνύει να μην υπάρχει χρήση του όρου «Χριστούγεννα».

Τα τελευταία χρόνια η χριστιανική εορτή του Δεκεμβρίου γιορτάζεται στις ΗΠΑ με κάθε επισημότητα, με μία και μόνη διαφορά: η λέξη «Χριστούγεννα» έχει εξαφανιστεί.

Τα καταστήματα πουλάνε κάρτες με θρησκευτικά θέματα, που δεν γράφουν όμως «Καλά Χριστούγεννα» αλλά «Καλές Γιορτές». Ο ΑϊΒασίλης, οι τάρανδοι που μεταφέρουν το έλκηθρο με τα δώρα και το έλατο διακρίνονται παντού, αλλά πουθενά δεν ακούει κανείς τη λέξη «Χριστούγεννα». Τα πάρτι των Χριστουγέννων ονομάζονται πλέον «εορταστικές συγκεντρώσεις», ενώ ακόμη και οι στολισμοί αρχί ζουν να χάνουν σιγά σιγά την έντονα χριστουγεννιάτικη εικόνα τους.

Αν βγει κάποιος για ψώνια, με μεγάλη δυσκολία θα συναντήσει τη λέξη «Χριστούγεννα» στα προϊόντα ή στις διαφημίσεις, ενώ διάφοροι ραδιοφωνικοί σταθμοί παίζουν απλώς «εορταστική μουσική». Ολοι αναφέρονται στο περίφημο χριστουγεννιάτικο δέντρο του εμπορικού κέντρου Rockefeller λέγοντας «Το δέντρο», ενώ η ευχή «Καλά Χριστούγεννα» έχει αντικατασταθεί από άλλες που αφορούν κυρίως το Νέο Ετος.

Δύο συγγραφείς αναδεικνύουν ξεκάθαρα τις δύο οπτικές γωνίες, έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί στις ΗΠΑ αναφορικά με τον εορτασμό των Χριστουγέννων.

Το βιβλίο που εκδόθηκε τον Οκτώβριο του 2005 και φέρει την υπογραφή του αναλυτή του τηλεοπτικού δικτύου Fox Νews Τζον Γκίμπσον τιτλοφορείται «Ο πόλεμος εναντίον των Χριστουγέννων: Η συνωμοσία των Φιλελευθέρων για την απαγόρευση της ιερής εορτής των Χριστουγέννων είναι χειρότερη απ΄ όσο φαντάζεστε».

Στο βιβλίο αυτό ο συγγραφέας ισχυρίζεται ότι οι Φιλελεύθεροι- και συγκεκριμένα η Αμερικανική Ενωση Πολιτικών Ελευθεριών (ΑCLU) – ηγούνται μιας εκστρατείας εναντίον των Χριστουγέννων, κίνηση που αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου κινήματος. Ο κ. Γκίμπσον παραθέτει μια σειρά παραδειγμάτων που κατά τη γνώμη του ενισχύουν τη θέση του: από την παρέλαση στο Ντένβερ απαγορεύθηκαν οι αναπαραστάσεις της φάτνης, στην Ουάσιγκτον απαγορεύθηκαν τα κέικ επάνω στα οποία αναγράφεται «Ευτυχισμένα Γενέθλια του Ιησού», στο Νιου Τζέρσι ακυρώθηκε μια σχολική έξοδος στην παράσταση του Ντίκενς «Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα», ενώ απαγορεύθηκε και η δημόσια εκτέλεση χριστουγεννιάτικων τραγουδιών.

Για τον συγγραφέα και άλλους συντηρητικούς χριστιανούς διαφαίνεται μια κοσμική συνωμοσία, η οποία αποσκοπεί στην κατάργηση των θρησκευτικών συμβόλων, όπως είναι το χριστουγεννιάτικο δέντρο, η ευχή «Καλά Χριστούγεννα» και οι στολισμοί σε κόκκινο και πράσινο χρώμα.

Προάσπιση της διαφορετικότητας
Φυσικά, δεν είναι η πρώτη φορά που τα Χριστούγεννα μπαίνουν στο στόχαστρο. Ενώ τα προηγούμενα χρόνια όμως επικρίνονταν για την εμπορευματοποίησή τους, τον υλισμό που προωθούν και τις ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες, σήμερα το διακύβευμα είναι η προάσπιση της διαφορετικότητας, η οποία ευαισθητοποιεί τα τελευταία χρόνια τον αμερικανικό πολιτισμό και τις επιχειρήσεις.

Πόσοι Αμερικανοί δεν θα γιορτάσουν εφέτος τα Χριστούγεννα; Δεκάδες χιλιάδες, αναφέρει, από την πλευρά της, σε άρθρο της η Σίμα Λίμπερμαν, συμπράττουσα συγγραφέας στο βιβλίο «Η διαφορετικότητα στην εργασία: Πώς να διοικείς με επιτυχία ένα ετερόκλητο εργατικό δυναμικό». Και αυτό διότι οι θρησκευτικές προτιμήσεις ποικίλλουν: άλλοι είναι πιστοί μη χριστιανικών θρησκειών- όπως βουδιστές, μουσουλμάνοι, εβραίοι-, άλλοι άθεοι και άλλοι αγνωστικιστές.

Η κυρία Λίμπερμαν μάλιστα προτείνει στους εργαζομένους να διοργανώνουν πάρτι με στολισμούς που δεν παραπέμπουν σε καμία θρησκεία ή, ακόμη καλύτερα, να αντικαταστήσουν τα πάρτι των Χριστουγέννων με τα ρεβεγιόν για το Νέο Ετος.

Εορτασμός μόνο σε σπίτια και εκκλησίες

Οι πολέμιοι των Χριστουγέννων υποστηρίζουν ότι ο εορτασμός προσβάλλει ενδεχομένως μια μεγάλη μάζα ανθρώπων. Την παραπάνω θέση αποδομούν ωστόσο εκείνοι που αναφέρουν ότι στις ΗΠΑ πολλοί μη χριστιανοί- ακόμη και εβραίοι- γιορτάζουν τα Χριστούγεννα και καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι μπορούμε να κρατήσουμε τον σημερινό χαρακτήρα της εορτής, αν παραμερίσουμε τις ανησυχίες και τις διαφορές μας και επιλέξουμε να βγούμε από τη ρουτίνα μας για λίγες ημέρες. Ωστόσο η ΑCLU κάνει λόγο για «πλασματικό» πόλεμο, που μοιάζει μάλλον με προπαγάνδα, και ξεκαθαρίζει τη θέση της επισημαίνοντας δύο σημεία: πρώτον, οι πολέμιοι δεν αντιτίθενται στον εορτασμό των Χριστουγέννων, δεδομένου ότι η θρησκευτική έκφραση προστατεύεται από το κράτος. Ωστόσο είναι απόλυτα επιτρεπτός και σεβαστός μόνο στα σπίτια και στις εκκλησίες των χριστιανών, πουθενά αλλού. Δεύτερον, οι κυβερνήσεις δεν θα πρέπει να εμπλέκονται στην ενίσχυση της θρησκευτικής έκφρασης, καθώς η θρησκεία τα καταφέρνει καλύτερα όταν δεν είναι η κυβέρνηση αυτή που αποφασίζει ποιες γιορτές και αργίες να προωθήσει. Η θρησκεία ανήκει εκεί όπου ευημερεί περισσότερο: στα άτομα, στις οικογένειες και στις θρησκευτικές κοινότητες. Το μήνυμα της ΑCLU είναι ξεκάθαρο: προς τους χριστιανούς «Καλά Χριστούγεννα» και προς τους πιστούς όλων των άλλων θρησκειών «Ευχαριστούμε που εμπλουτίζετε τον κόσμο μας».