Ηταν ξημερώματα της 3ης Σεπτεμβρίου 1843… Στην πλατεία, κάτω από τα Ανάκτορα, συγκεντρώνονται στρατιώτες και πλήθη κόσμου, με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Δημήτριο Καλλέργη. Μόνο αίτημα η κατάργηση της απόλυτης μοναρχίας και η ψήφιση δημοκρατικού Συντάγματος…
Ο βασιλιάς Οθωνας υπέκυψε στους όρους των επαναστατών. Δεσμεύτηκε, με υπογραφή, για τη διεξαγωγή εκλογών προς ανάδειξη της Εθνικής Συνέλευσης, η οποία θα είχε ως μόνη αποστολή τη σύνταξη και ψήφιση του πρώτου Συντάγματος…
Τότε και η πλατεία, στην οποία είχαν συγκεντρωθεί οι επαναστάτες του Καλλέργη, πήρε την ονομασία Πλατεία Συντάγματος.
Οι εκλογές για την Εθνική Συνέλευση ορίστηκαν για την 1η Νοεμβρίου. Ο Οθωνας αναθέτει τον σχηματισμό εκλογικής κυβέρνησης στον Ανδρέα Μεταξά, αρχηγό του Ρωσικού Κόμματος, ο οποίος έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στο κίνημα Καλλέργη.
Ο Μεταξάς επεχείρησε να εντάξει στην κυβέρνηση και τους αρχηγούς των δύο άλλων κομμάτων, του Αγγλικού Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο και του Γαλλικού Ιωάννη Κωλέττη. (Στην πραγματικότητα δεν επρόκειτο για κόμματα, αλλά για πολιτικά ρεύματα τα οποία είχαν ταυτισθεί με την άμεση επιρροή που ασκούσαν στην Ελλάδα, από την εποχή της Επανάστασης και μετά, οι Ρωσία, Αγγλία και Γαλλία).
Παρά το γεγονός ότι οι εκλογές αφορούσαν μόνο την ψήφιση Συντάγματος και η εκλογική κυβέρνηση ήταν διακομματική, η διαδικασία κάθε άλλο παρά αδιάβλητη ήταν…
Ηταν οι πρώτες εκλογές «βίας και νοθείας»! Μεταφέρω την περιγραφή του Γιώργου Ασπρέα («Πολιτική Ιστορία της Νεώτερης Ελλάδος»):
«Αι εκλογαί των μελών της Εθνοσυνελεύσεως εγένοντο όπως και προεβλέποντο. Εις τας περισσοτέρας των επαρχιών ο λαός δεν εξέφερε γνώμην ή η γνώμη αυτού παρεποιήθη και αι εκλογαί, γενικώς ειπείν, από απόψεως ελευθέρας θέλησης εκακοποιήθησαν. Αλλαχού οι καπεταναίοι, αλλαχού οι χωροφύλακες, αλλαχού αι αρχαί, εξέλεξαν όσους αυτοί εβούλοντο και εκείνους τους οποίους είχον συμφέρον να προκρίνωσι. Το ελεύθερον πολίτευμα εκακοποιείτο ευθύς αμέσως εις την θεμελιώδη αυτού βάσιν…».
Οι 244 πληρεξούσιοι συνήλθαν στις 8 Νοεμβρίου και άρχισαν τη σύνταξη του Συντάγματος, το οποίο ψηφίστηκε στις 19 Φεβρουαρίου 1844. Η ορκωμοσία του Οθωνα έγινε στις 18 Μαρτίου και έπειτα από μία εβδομάδα η Εθνοσυνέλευση ψηφίζει τον πρώτο εκλογικό νόμο…
Στο μεταξύ έχει παραιτηθεί ο πρωθυπουργός Ανδρέας Μεταξάς… Ο Οθωνας διορίζει τον Κωνσταντίνο Κανάρη, ο οποίος μόνο τρεις υπουργούς μπόρεσε να ορκίσει!
Ακόμη και ο Οθωνας δεν τόλμησε να προχωρήσει σε εκλογές με μια τέτοια κυβέρνηση. Επιχειρεί να πείσει τον Μαυροκορδάτο και τον Κωλέττη να σχηματίσουν συμμαχική κυβέρνηση…
▅ Πονηρός ο Κωλέττης…
Πονηρός και μηχανορράφος ο Κωλέττης αρνείται, αλλά δηλώνει ότι θα στηρίξει την κυβέρνηση Μαυροκορδάτου, ο οποίος ορκίζεται στις 30 Μαρτίου και προκηρύσσει εκλογές για τον Ιούνιο…
Το εκλογικό σύστημα επέτρεπε την καλπονοθεία και περιόριζε τα εκλογικά δικαιώματα, όπως και το δικαίωμα του εκλέγεσθαι… Δικαίωμα ψήφου είχε όποιος είχε συμπληρώσει το 25ο έτος της ηλικίας και «να έχη ιδιοκτησίαν τινά ή να ασκή οιονδήποτε επάγγελμα ή ανεξάρτητον επιτήδευμα»…
Οποιος επιθυμούσε να πολιτευθεί έπρεπε να είναι σχετικά πλούσιος, να κατέχει ακίνητη περιουσία αξίας δέκα χιλιάδων δραχμών – ήταν πολλά λεφτά την εποχή της δεκάρας… Ο εκλογικός νόμος προέβλεπε ότι η ψηφοφορία μπορούσε να διαρκέσει οκτώ ημέρες και να διεξάγεται διαδοχικά στις περιφέρειες… Τελικά, οι εκλογές άρχισαν τον Ιούνιο και τέλειωσαν έπειτα από τρεις μήνες!
Απροκάλυπτη βία και φανερή καλπονοθεία με πρωταγωνιστές τον Οθωνα και τον Κωλέττη- τον πατέρα της «κληρονομικής φαυλοκρατίας»- χαρακτηρίζουν τις πρώτες «δημοκρατικές» εκλογές στην ελεύθερη Ελλάδα… Ο Κωλέττης είχε περιμαζέψει τους άνεργους καπεταναίους και τους πειναλέους πολεμιστές στην Αθήνα… Ηταν οι «Ελληνάδες», οι οποίοι όταν δεν είχαν «αποστολή» στρατοπέδευαν μπροστά στο σπίτι του Κωλέττη, στους Στύλους του Ολυμπίου Διός.
Ενα μόνο περιστατικό φθάνει για να έχουμε την πλήρη εικόνα της δράσης των «Ελληνάδων» του Κωλέττη και τη σύμπραξη του Οθωνα στη βία και στη νοθεία…
Είναι 4 Αυγούστου, δεύτερη ημέρα ψηφοφορίας στην Αθήνα. Από ενωρίς οι ψηφοφόροι συρρέουν στην εκκλησία της Αγίας Ειρήνης, στην οδό Αιόλου. Είναι εκλογικό τμήμα… Δεν άργησαν να εμφανισθούν οι «Ελληνάδες»… Εμποδίζουν τον Δημήτριο Καλλέργη, υποψήφιο του κόμματος του Μαυροκορδάτου να μπει στην εκκλησία… Επεμβαίνουν οι οπαδοί του Μαυροκορδάτου και αρχίζει η σύρραξη. Αστράφτουν στον αέρα οι χαντζάρες και οι πέτρες ανοίγουν κεφάλια…
Ειδοποιείται και φθάνει επί τόπου ο Οθωνας με τον υπασπιστή του Γαρδικιώτη Γρίβα. Τι έκανε; Ζήτησε από το «θύμα», τον Δημήτρη Καλλέργη- τον πρωταγωνιστή της επανάστασης για το Σύνταγμα- να απομακρυνθεί για να αποχωρήσουν οι «Ελληνάδες» του Κωλέττη… Απροσχημάτιστη στήριξη των «Ελληνάδων». Πήραν και αυτοί θάρρος και ξεχύνονται στους δρόμους της Αθήνας κραυγάζοντες:
Κάτω ο Μαυροκορδάτος!
Από κοντά και ο Κωλέττης, επάνω σε ανοιχτή ανακτορική άμαξα, περιφέρεται στους δρόμους της Αθήνας, χειροκροτούμενος και επευφημούμενος από οπαδούς του, που είχαν κατάλληλα διαταχθεί στα πεζοδρόμια και σε μπαλκόνια σπιτιών…
Τo παιχνίδι είχε στηθεί αριστοτεχνικά από την αυλή, τον Κωλέττη και τους πρεσβευτές της Γαλλίας Πισκατόρι και της Αυστρίας Πρόκες Οστεν! Ο Μαυροκορδάτος αναγκάζεται σε παραίτηση και ο Οθωνας διορίζει πρωθυπουργό τον Κωλέττη…
Δεν τηρούνται ούτε τα στοιχειώδη προσχήματα. Ο Κωλέττης πηγαίνει στα Ανάκτορα με την πολυτελή άμαξα του γάλλου πρεσβευτή… Την ίδια ημέρα θα καλέσει να μετάσχει στην κυβέρνηση τον Ανδρέα Μεταξά, εκπρόσωπο του Ρωσικού Κόμματος… Είναι 4η Αυγούστου. (Επειτα από 96 χρόνια, την ίδια ημερομηνία, ένας άλλος Μεταξάς θα καταργήσει τη Βουλή και θα επιβάλει δικτατορία).
Προφανώς είναι μοναδική περίπτωση να ανατρέπεται κυβέρνηση κατά τη διάρκεια εκλογών και να αναλαμβάνει την ολοκλήρωση της εκλογικής διαδικασίας αυτός που ανέτρεψε την κυβέρνηση!
Δεν είναι δυνατόν να περιγραφούν και να καταγραφούν σε ολίγες αράδες τα περιστατικά βίας και νοθείας… Οκτακόσιοι νεκροί καταμετρήθηκαν από τη δολοφονική δραστηριότητα των «Ελληνάδων»…
▅ Ψηφίζουν οι… πεθαμένοι
Οταν δεν έφθαναν οι ζωντανοί για να εκλέξουν τους υποψηφίους του Κωλέττη επιστρατεύονταν και οι πεθαμένοι (Τα δένδρα «πρωτοψήφισαν» το 1961…). Σε καμία άλλη εκλογή δεν εψήφισαν τόσοι νεκροί, γράφει ο ιστορικός Επ. Κυριακίδης…
Δεν έφθαναν η βία και η νοθεία. Ο Κωλέττης δεν δίστασε να αποκλείσει από τη Βουλή σαράντα και πλέον εκλεγμένους βουλευτές του Μαυροκορδάτου, αλλά και τον ίδιο, ο οποίος είχε εκλεγεί σε τέσσερις περιφέρειες, στα Καλάβρυτα, στην Καρυστία, στην Τριχωνίδα και στο Πανεπιστήμιο. (Τότε, το Πανεπιστήμιο εξέλεγε δικό του βουλευτή).
Στις πρώτες εκλογές η διαδικασία του Εκλογοδικείου είχε ανατεθεί στη Βουλή. Ετσι η εκάστοτε πλειοψηφία ακύρωνε την εκλογή βουλευτών, χωρίς ιδιαίτερη δικαιολογία…
Φυσικά δεν έγιναν αναπληρωματικές εκλογές. Οι σαράντα κενές έδρες καλύφθηκαν από τους αποτυχόντες υποψηφίους του Κωλέττη! Για το όργιο της νοθείας είναι χαρακτηριστικές οι περιπτώσεις του Καλλέργη και του Καλλιφρονά. Ο πρώτος ήταν ο ήρωας και το ίνδαλμα του λαού, διότι ανάγκασε τον Οθωνα να υπογράψει το πρώτο Σύνταγμα… Ο Καλλιφρονάς ήταν μισητός στον λαό, γιατί στο παρά πέντε πρόδωσε την επανάσταση του 1843… Από την κάλπη ο Καλλιφρονάς βγήκε πρώτος με 2.332 ψήφους και ο Καλλέργης με 253! «Μεγαλόψυχος» ο Κωλέττης δεν ξεχνά τους «Ελληνάδες». Το πρώτο βασιλικό διάταγμα που υπογράφει φέρει τον τίτλο «Περί αμνηστείας των κακουργησάντων εις τας βουλευτικάς εκλογάς»… Ομολογία και κυνισμός.
Ποιος θα διαφωνήσει με την επισήμανση του ιστορικού Γ. Ασπρέα;
«Ο,τι συνέβη κατά το έτος εκείνο, κατά τας πρώτας βουλευτικάς εκλογάς, είναι άξιον μεγάλης προσοχής, διότι τα γεγονότα εκείνα υπήρξαν τα κατ΄ εξοχήν κληροδοτήσαντα εις την χώραν την πολιτικήν κακοδαιμονίαν, υπό την ειδεχθή πτέρναν της οποίας ηδικοπάθησεν ο Ελληνισμός».
▅ Η αρχή του τέλους του Οθωνα
Ο Οθωνας αναγκάστηκε να παραχωρήσει Σύνταγμα, αλλά φρόντισε με τους Μαυροκορδάτο και Κωλέττη να κατοχυρώσουν, συνταγματικά, τη δυνατότητα άμεσης παρέμβασης στην πολιτική ζωή.
Ιδού πώς περιγράφει ο Αλέξανδρος Ραγκαβής μια συνάντησή του στα Ανάκτορα: ΡΑΓΚΑΒΗΣ: Επέστησα την προσοχή της Α.Μ. και της Βασιλίσσης Αμαλίας ότι το συμφέρον του Εθνους και του Θρόνου απαιτεί να αποστεί η Α.Μ. και η κυβέρνησή του από κάθε επέμβαση στις εκλογές ΟΘΩΝΑΣ:… Φρονώ ότι δεν υπερπηδώ τα δικαιώματά μου, ούτε η κυβέρνηση τα δικά της, αν αποδείξουμε, όπως οι άλλοι, ποιους θεωρούμε καταλληλότερους για να εκλεγούν! ΡΑΓΚΑΒΗΣ: Οι άλλοι είναι κομματάρχες, η Α.Μ. ίσταται υπεράνω κομμάτων…
ΑΜΑΛΙΑ: Και τι λοιπόν; Θέλετε να βλέπουμε με αδιαφορία τους κακούς, τους καταχραστές, τους αναξίους εκλεγομένους; Και δεν πρέπει να οδηγούμε και να φωτίζουμε τον λαό;
ΡΑΓΚΑΒΗΣ: Και πιστεύετε, μεγαλειοτάτη, ότι είστε σε θέση να διακρίνετε, μεταξύ των υπηκόων σας, τους καλούς από τους κακούς; Ο Επ. Δεληγιώργης καταγράφει στο ημερολόγιό του:
«Ο βασιλεύς νοθεύει και εκβιάζει την θέλησιν του λαού κατά τας δημοτικάς και βουλευτικάς εκλογάς. Διαφθείρει τον λαόν, δίδων την άδειαν προς το εγκληματείν κατά την ενέργειαν των δημοτικών και βουλευτικών εκλογών.
»Απερρόφησε πάσαν συνταγματικήν δύναμιν και εγένετο διά της καταστροφής απόλυτος μονάρχης».
Τριάντα δύο στάσεις και ανταρσίες εκδηλώθηκαν κατά τη διάρκεια της παρουσίας του Οθωνα στην Ελλάδα. Μυαλό δεν έβαλε. Δεν τον άφηνε και η Αμαλία, που άπαιζε ανάλογο ρόλο με τη γνωστή μας Φρειδερίκη…
Ο λαός εύστοχα είχε ονομάσει την αυλή «Καμαρίλα» και τους αυλικούς υπουργούς «μυξομάντιλα»…
Ο Οθωνας, η Αμαλία, η Καμαρίλα και τα μυξομάντιλα κυβερνούσαν την Ελλάδα μέχρι την έξωσή τους, το 1862.
Ολες οι εκλογές ήταν καθοδηγούμενες, πρωθυπουργοί και υπουργοί οι εκλεκτοί των Ανακτόρων.
▅ Οι εκλογές του 1847
Ο Κωλέττης, παρά τις συνεχείς αποσκιρτήσεις βουλευτών, πέτυχε να μείνει στην πρωθυπουργία τρία ολόκληρα χρόνια. Στις αρχές του 1847 μένει με πλειοψηφία ενός μόνο βουλευτή και καταφεύγει σε νέες εκλογές.
Γράφει ο Μακρυγιάννης στα «Απομνημονεύματά» του:
«Ο Κωλέττης άρχισε να κάμη τις εκλογές. Αν δεν είχαν οι σύντροφοί του ψήφους πολλούς κατά τον νόμον, γιόμιζαν τις κάλπες αυτοί και της κυβερνήσεως τα όργανα. Παντού εις το Κράτος γίνηκαν σκοτωμοί κι αφανισμός κατοίκων. Ο Κωλέττης πήρε όλας τας εκλογές, κι ο Μαυροκορδάτος ούτε εις τις εκατό μία…».
Κατά τον Αλέξανδρο Σούτσο:
«Ο Μαυροκορδάτος πρώτος διέφθειρε τας εκλογάς. Μετά ταύτα ο Κωλέττης και ο Μεταξάς τας ενόθευσαν και αυτοί κατά την εξέλιξιν. Ο Κωλέττης, έπειτα, μόνος ετελειοποίησεν το έργον του Μαυροκορδάτου και πολύ το υπερτέρησεν».
▅ Περιοδείες του Οθωνα
Για τον ρόλο του Οθωνα γράφει η εφημερίδα «Ελπίς» (5 Μαΐου 1847):
«Ο Βασιλεύς αναχωρήσας εκ Πατρών μετέβη εις το Μεσολόγγιον, εκείθεν εις Αγρίνιον, Πλάτανον, Αμφισσαν. Πιθανόν να υπάγη και εις Θήβαν και Λεβαδείαν.
»Τι ομιλεί ο Βασιλεύς προς τους δημάρχους και τους δημοτικούς συμβούλους, δεν έχομεν ανάγκην να εξετάσωμεν, διότι λόγοι του ανευθύνου Βασιλέως είναι έπεα πτερόεντα. Οι υπαστισταί του, όμως, συσταίνουσι προς όλους, ως εξ ονόματος του Βασιλέως, την εκλογήν ανδραπόδων του Υπουργείου (της Κυβέρνησης).
»Είς βάναυσος αυλόδουλος, ο Στάικος, όστις εγένετο και στρατηγός διά τον λόγον ότι ποτέ δεν είδεν εχθρόν, ούτε τουφέκι έρριψεκατά εχθρού, είπεν, ως μας γράφουσιν εξ Αγρινίου, προς τον Βασιλέα, γενομένου λόγου περί βουλευτών.
»Ημείς καλύτερον βουλευτήν δεν θέλομεν παρά την Μεγαλειότητά ΣΑΣ»!
▅ Ο ρόλος των Γάλλων
Ενδιαφέρον έχει η περιγραφή των επεμβάσεων και παρεμβάσεων των Γάλλων από την εφημερίδα «Ελπίς» (30 Απριλίου 1847):
«Η οικία του ενταύθα πρέσβεως της Γαλλίας ήτο το εργαστήριον όλων των αισχροτήτων, αίτινες τρία έτη καταμαστίζουσιν τον τόπον.
»Ο πρέσβυς της Γαλλίας ήτο μεσίτης της ψηφοκαπηλείας. Γαλλικά πλοία περιέπλεαν τας θαλάσσας της Ελλάδος, υπηρετούντα τα καταχθόνια σχέδια του κ. Κωλέττου.
»Γαλλικά χρήματα εδίδοντο για την εξαγοράν των συνειδήσεων… Οι υπάλληλοι της γαλλικής πρεσβείας εισέδυον και εις αυτά ακόμη τα δωμάτια της Βουλής, όπου ούτε στους δημοσιογράφος συνεχωρείτο η είσοδος, παρακινούντες, υποσχόμενοι, απειλούντες τους αμφιταλαντευόμενους βουλευτάς να μείνωσι πιστοί εις την σημαίαν του Υπουργείου (Κυβέρνησης) Κωλέττου».
▅ Η Βασιλική Χωροφυλακή
Σε «διατεταγμένη υπηρεσία», ανέκαθεν, η Βασιλική Χωροφυλακή… Στόχος και ο αντιπολιτευόμενος Τύπος!
Απόσπασμα από δημοσίευμα της εφημερίδας «Ελπίς» (16-5-1847):
«Ο Μοίραρχος της Χωροφυλακής κ. Τσαλακώστας ανέφερεν δι΄ εγγράφου του, μηνολογουμένου την 11η Μαΐου, προς τον Νομάρχην Αττικοβοιωτίας ότι ο «Αιών» και η «Ελπίς», εφημερίδες παραμορφώνουσαι κακοβούλως τα πράγματα, εξήψαν και εξάπτουν το πνεύμα των πολιτών εις βαθμόν ώστε εις πάσαν εναντίαν περίστασιν η στρατιωτική δύναμις δεν θέλει είσθαι ικανή να καταστείλη τούτο και να επαναφέρη την τάξιν»!
▅ Ο Κωλέττης πεθαίνει
Ο Ιωάννης Κωλέττης δεν πρόλαβε το τέλος των εκλογών και της μεγάλης νίκης του κόμματος. Εμεινε στην πρωθυπουργία από τις 6 Αυγούστου 1844 ως και τις 31 Αυγούστου 1847.
Μετά τις εκλογές ο Οθωνας θα διορίσει πρωθυπουργό τον Κίτσο Τζαβέλλα. Δεν θα φθουρίσει και πολύ. Σε έξι μήνες (8 Μαρτίου 1848) θα αντικατασταθεί από τον Γεώργιο Κουντουριώτη. Η θητεία θα κρατήσει έναν μήνα παραπάνω και θα τον διαδεχθεί ο πυρπολητής Κωνσταντίνος Κανάρης (15-10-1848).
Ο Κανάρης θα παραμείνει στην πρωθυπουργία ως τις 12 Δεκεμβρίου 1849. Ο επόμενος εκλεκτός πρωθυπουργός των Ανακτόρων θα είναι ο ναύαρχος Αντώνης Κριεζής. ▅ Οι εκλογές του 1850
Με πρωθυπουργό τον Κριεζή προκηρύσσονται εκλογές για τον Σεπτέμβριο. Ο Οθωνας απουσιάζει στο εξωτερικό και το διάταγμα διάλυσης της Βουλής και προκήρυξης των εκλογών υπογράφει η Αμαλία, η οποία αναλαμβάνει και την «καθοδήγηση» του κρατικού μηχανισμού!
Ο ήρωας ναύαρχος του απελευθερωτικού αγώνα Αντώνης Κριεζής δεν μπόρεσε να αποτρέψει την επανάληψη εκλογών «τύπου Κωλέττη». Υπήρχαν πολλοί κληρονόμοι της φαυλοκρατίας… Η Καμαρίλα και τα «μυξομάντιλα»…
Ο πληθυσμός της χώρας ήταν 992.643
Αττική και Βοιωτία 89.005
Εύβοια 64.975
Φθιώτιδα και Φωκίδα 80.721
Ακαρνανία και Αιτωλία 97.850
Αργολίδα και Κορινθία 104.123
Αχαΐα και Ιλιδα 116.821
Αρκαδία 117.572
Μεσσηνία 97.575
Λακωνία 86.511
Κυκλάδων 137.490
Η εφημερίδα «Ελπίς» γράφει (26-8-1850): «Ο Βασιλεύς απεχώρησεν. Αι βουλαί εν κακίαις γηράσασαι απεχωρίσθησαν. Τα βουλευτήρια είναι ήδη οικίαι ιδιωτικαί προς ενοικίασιν και αι εκλογαί, αν και προ τριών μηνών απανταχού του κράτους οι βουλευτικοί κατάλογοι κατέστησαν οριστικοί, δεν διετάχθησαν. Η βασιλική εξουσία ανετέθη εις την βασίλισσαν. Η Κυβέρνησις του τόπου παρεδόθη εις υπουργείον (κυβέρνηση), το οποίον γέννημα εν μέρει των παραδόξων απαιτήσεων των αντιπροσώπων ξένων δυνάμεων, εν μέρει της Καμαρίλας είναι μεν καλύτερον του πεπτωκότος, αλλ΄ ανίκανον και αυτό να έχη ιδίαν θέλησιν, ετεροκίνητον ως και όλα τα προ αυτού από της 4ης Αυγούστου 1844».
Πρωταγωνιστής του εκλογικού οργίου του 1850 ο υπουργός Εσωτερικών Γεωργαντάς Νοταράς. Πρώτη κίνηση η αντικατάσταση νομαρχών, δημάρχων και δημοτικών συμβούλων, οι οποίοι δεν ήσαν πρόθυμοι να υπακούουν στη «κεντρική καθοδήγηση»!
Για παράδειγμα στη Νομαρχία Αττικής και Βοιωτίας απολύεται ο Δημήτρης Μελετόπουλος και διορίζεται ο Δημήτρης Χατζίσκος, ανεψιός του Κωλέττη!
Από την εποχή εκείνη οι εκλογές στην Αττική είχαν ιδαίτερη πολιτική βαρύτητα. Ιδού χαρακτηριστικά αποσπάσματα διαταγών του υπουργού Νοταρά προς τον ανεψιό του Κωλέττη, νομάρχη Αττικοβοιωτίας:
-«Σας παραγγέλλω να εφελκύσετε την σύντονον προσοχήν του επάρχου Θηβών, όπως προέλθη σύμφωνον με την επιθυμίαν της Κυβερνήσεως αποτέλεσμα και επιτύχουν οι υπουργικοί υποψήφιοι δι΄ όσον το δυνατόν μείζονος πλειοψηφίας».
-«…Κατά γενικήν συναίνεσιν του Υπουργικού Συμβουλίου η ευχή και επιθυμία του είναι εκλεχθώσι βουλευταί οι κύριοι:
Ανδρέας Μεταξάς, πρέσβυς εν Κωνσταντινουπόλει Δημ. Καλλιφρονάς, πρώην βουλευτής Γ. Σκούφος, διευθυντής των Ταχυδρομείων Σταύρος Βλάχος, βουλευτής της Α΄ περιόδου».
Ανάλογες διαταγές απέστειλε ο Νοταράς στους άλλους νομάρχες και επάρχους!
▅ Παρέμβαση και στο πανεπιστήμιο
Το Πανεπιστήμιο Αθηνών είχε το προνόμιο να εκλέγει έναν βουλευτή μεταξύ των καθηγητών. Στις εκλογές του 1850 ήσαν δύο οι υποψήφιοι. Ο Περικλής Αργυρόπουλος, γυναικάδελφος του Αλ. Μαυροκορδάτου, και ο Γεώργιος Ράλλης.
Πριν από την έναρξη της ψηφοφορίας ένας από τους καθηγητές, ο Λάνδερερ, έπιανε τους «ασθενούς χαρακτήρος καθηγητάς» και τους μετέφερε ότι «η βούλησις της βασιλίσσης είναι να εκλεγεί ο Γ. Ράλλης», όπερ και εγένετο! Ο Περικλής Αργυρόπουλος είναι ιστορική προσωπικότητα της εποχής εκείνης. Σοφός και δεινός ρήτορας, διετέλεσε πρεσβευτής και υπουργός Εξωτερικών. Υπέρμαχος της ελευθεροτυπίας ήταν συνήγορος υπεράσπισης στη δίκη του ποιητή Αλ. Σούτσου.
▅ Οι εκλογές του 1853
Οι εκλογές του Οκτωβρίου 1853 θα διεξαχθούν και πάλι από την κυβέρνηση του ναυάρχου Κριεζή. Η ίδια διαδικασία, ή ίδια τακτική. Είτε με βία, είτε με νοθεία έπρεπε να εκλεγούν οι εκλεκτοί της κυβέρνησης, δηλαδή των Ανακτόρων.
Μαρτυρίες από την εφημερίδα «Πανελλήνιον»:
«Οπου ετόλμουν να ρίψωσι εις τας κάλπας ψήφους υπέρ άλλων υποψηφίων, ή ανεβάλλοντο αορίστως αι εκλογαί, καθώς εις την Ευρυτανίαν και Ακαρνανίαν, ή διεκόπτοντο, καθώς εις την Ναυπακτίαν, ή επεφέρετο πρωτοφανής βία, καθώς εις την Μεγαρίδα ή ενοθεύετο εν πλήρει μεσημβρία το αποτέλεσμα, καθώς εις την Λεβάδειαν.
»Και όλας τας αθεμίτους ταύτας πράξεις ενεργούντες οι υπάλληλοι, δεν είχαν καμμίαν δυσκολίαν να κηρύττωσιν αναφανδόν ότι βουλευταί δεν ήτο δυνατόν να γίνωσιν άλλοι ειμή οι αποφασισθέντες υπό της κυβερνήσεως… »Επειδή ο λαός απέφυγε πάσαν ψηφοφορίαν, και αι πλείσται των καλπών έμεναν σχεδόν κεναί, ελήφθη το μέτρον της παραγεμίσεως αυτών…».
Από την εφημερίδα «Αθήνα»:
«Αι βουλευτικαί εκλογαί της πρωτευούσης ενεργούνται διά πλείστης όσης αδιαφορίας. Ουδείς τίμιος άνθρωπος ρίπτει την ψήφον του εις την κάλπην. Εντεύθεν οι ψηφοθήραι επιτρέχοντες τας αγυιάς και τα οινοπωλεία, αρπάζουν τους τυχόντας και τους προσάγουσιν εις την κάλπην διά να εναποθέσωσι τα εν κανίστροις ευρισκόμενα εκεί υπουργικά ψηφοδέλτια…
»Η βουλευτική εκλογή της Επαρχίας Αττικής επερατώθη διορισθέντων βουλευτών καθ΄ όν προηγουμένως εδημοσιεύσαμεν κατάλογον, των κ.κ. Σκ. Σούτσου, Α. Μεταξά, Στ. Βλάχου και Δ. Καλλιφρονά».
▅ Βουλή με έναν (1) βουλευτή!
Η νέα Βουλή έπρεπε, με βάση το διάταγμα προκήρυξης των εκλογών, να συνέλθει στις 30 Νοεμβρίου 1853, αλλά οι εκλογές δεν είχαν τελειώσει!..
Περιγραφή της γελοιοποίησης του κοινοβουλευτισμού από την εφημερίδα «Πανελλήνιον»:
«Εις και μόνος βουλευτής παρευρέθη εις το βουλευτήριον κατά την κήρυξιν της ενάρξεως, πληρών συγχρόνως και την θέσιν του προέδρου και την θέσιν του γραμματέως και την θέσιν των 135 βουλευτών. Ο κ. Καλλιφρονάς επομένως παρίστανε, κατά την περίστασιν ταύτην, την σκιάν της ανυπάρκτου Βουλής».
Μετά δίμηνο ολοκληρώνεται η εκλογική διαδικασία και η Βουλή αρχίζει τις συνεδριάσεις της ως «Εκλογοδικείο», με συνεχείς ακυρώσεις εκλογών στην περιφέρεια!
Χαρακτηριστικές περιπτώσεις.
Ακυρώνει την εκλογή στην Αίγινα, γιατί δεν πέτυχε ο κυβερνητικός υποψήφιος Λογιωτατίδης, αλλά ο Βενιζέλος.
Ακυρώνει την εκλογή στην Πύλο «διότι ο υπουργικός υποψήφιος Δαρειώτης, παραβάς την εντολήν, εσυνδυάσθη με τον Μπάσταν, και όχι με τον Τσικλητήραν, και προς τιμωρίαν του Δαρειώτου πρέπει και αυτός και ο Μπάστας να αποβληθώσι του Βουλευτηρίου και να εισέλθη ο Τσικλητήρας μετ΄ άλλου τινός επιλαχόντος»!
▅ Και πάλι αμνήστευση
Μετά τις πρώτες εκλογές του 1844 ο Κωλέττης φροντίζει να «αμνηστεύσει», με βασιλικό διάταγμα, «τους κακουργήσαντες εις τας βουλευτικάς εκλογάς»!
Το «έργο» αυτό αναλαμβάνει η ίδια η Βουλή των εκλογών του 1853… «Διά κοινής και προς αμοιβαίον όφελος(!) συμφωνηθείσης μεταξύ βουλευτών και εξουσίας αφέσεως αμαρτιών, εκαλύφθησαν όλα τα κατά τας εκλογάς γενόμενα αμαρτήματα κατά του νόμου, της ηθικής και της εθνικής συνειδήσεως»!
▅ 1856: Εκλογές με τον «Τσουμπέ»
Οι εκλογές του Οκτωβρίου του 1856 προκηρύσσονται με διάταγμα που υπογράφει η βασίλισσα Αμαλία. Ο Οθωνας απουσιάζει και πάλι στο εξωτερικό…
Πρωθυπουργός ο Δημήτριος Βούλγαρης. Είχε διορισθεί στις 22 Σεπτεμβρίου 1855 σε αντικατάσταση του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου. Ο Βούλγαρης θα μείνει στην Ιστορία με το παρατσούκλι «Τσουμπές» και με τις φαυλοκρατικές του επιδόσεις, που ξεπερνούσαν και αυτές του «πατέρα της φαυλοκρατίας» Κωλέττη…
Το παρατσούκλι «Τσουμπές» δόθηκε στον Βούλγαρη από το καλπάκι που φορούσε συνεχώς στο κεφάλι…
«Αι εκλογαί τας οποίας διεξήγαγε ο Βούλγαρης το 1856 υπερέβησαν εις νοθείαν όλας τας άλλας» καταγράφει ο Γρηγόρης Δαφνής στο σημαντικό έργο του «Τα Ελληνικά Πολιτικά Κόμματα».
▅ Οι εκλογές στην Αθήνα
«Η βουλευτική κωμωδία ήρξατο χθες εν τη πρωτευούση. Αριστερά τω κατιόντι την Αιολικήν οδόν υπάρχει εκκλησία τις ονομαζομένη Χρυσοσπηλιώτισσα. Εν ταύτη υπάρχει τραπέζιον και πέριξ αυτού κάθηνται τρεις-τέσσαρες φουστανελοφόροι, εφορευτικά μέλη της κάλπης λεγόμενοι.
Επί του τραπεζίου δε υπάρχουσι κατάστιχα τινα περιέχοντα διάφορα ονόματα, τα οποία εφαρμόζοντα εις τον τυχόντα, αρκεί μόνον ο ψηφοφορών να λαμβάνη την ψήφον εκ του πανερίου, εντός του οποίου υπάρχουσι τα εν τη Δημαρχία κατασκευασθέντα ψηφοδέλτια.
Περί του τρόπου καθ΄ ον διενεργείται η εκλογή των βουλευτών της Αττικής, αισχρόν εστί και λέγειν και οράν και ακούειν. Ολοι οι τίμιοι και φιλήσυχοι πολίται, διαβαίνοντες την οδόν του Αιόλου, έμπροσθεν της Χρυσοσπηλιωτίσσης, όπου τελείται η δήθεν εκλογή, αποστρέφουν μετ΄ εντροπής το πρόσωπόν των από του τόπου της παρανομίας και του αναιδούς σφαγιασμού των εθνικών ελευθεριών» (Εφημερίδα «Αθήνα», 20.10.1856).
▅ Ψηφίζουν και… οι τουρίστες!
«Το παρελθόν Σάββατον, δύο νεωστί ελθόντες Κεφαλλήνες μαθηταί, συμπερπατούντες μετά τριών άλλων μαθητών Σμυρναίων εισήλθον, περιεργείας χάριν, εις τον ναόν, όπου τοις είπον ότι γίνεται εκλογή.
Κατά πρώτον εξεπλάγησαν, διότι πρώτην φοράν είδον εντός εκκλησίας ανθρώπους καπνίζοντας τσιγάρα.
Πλησιάζει αυτούς εις των παρευρισκομένων κλητήρων και δίδει και εις τους πέντε ανά έν ψηφοδέλτιον. Ορίστε, τους λέγει, να ψηφοφορήσετε.
Οι ξένοι εθεώρησαν αυτόν έκθαμβοι.
Αλλ΄ εμείς, απάντησαν, είμεθα ξένοι, προ ολίγου μάλιστα ήλθομεν εις Αθήνας.
Δεν πειράζει, δεν πειράζει, είπεν ο κλητήρ, ψηφοφορήσετε.
Δεν ημπορούμεν, είπεν εις εξ αυτών, δεν έχομεν τοιούτον δικαίωμα.
Καλέ δεν πειράζει, επανέλαβεν ο άλλος των κλητήρων, αφού σας το λέγομεν ημείς.
Τι μας μέλλει; είπεν θαρραλεότερος των πέντε, αφού αυτοί το θέλουσι!
Τα ψηφοδέλτια ερρίφθησαν εις την κάλπην και οι ψηφοφόροι εξήλθον του ναού καγχάζοντες» («Αθήνα» 25.10.1856).
▅ Οι «βασιλικοί»
Χαρακτηριστικό είναι απόσπασμα από ολοσέλιδο κύριο άρθρο της φιλοκυβερνητικής εφημερίδας «Ελπίς» (8.12.1856).
«Ο λαός στενάζει κάτω από τον αβάσταχτο ζυγό των ανθρώπων της κυβέρνησης και της Καμαρίλας. Οι μεγάλοι τύραννοι έχουν δημιουργήσει τους τυραννίσκους στα χωριά και στις πόλεις. Γι΄ αυτό και η “Ελπίδα”, μολονότι στις εκλογές αυτές ήταν φιλοκυβερνητική, αναγκάζεται να κάνει έκκληση για να διαλυθούν οι τρομοκράτες στα χωριά, οι Γενίτσαροι, όπως τους αποκαλούν. Οι «βασιλίσκοι»! Οι εκλογές, κάποτε, τελειώνουν… Οι κυβερνητικοί «επιτυγχάνουν συντριπτική νίκη», οι αντίπαλοι «συντριπτική ήττα»…
Πανευτυχής ο «Τσουμπές» ετοιμάζει θριαμβευτική υποδοχή στον Οθωνα, που επιστρέφει, επίσης ευτυχής, από το ταξίδι του στο εξωτερικό…
Ο Οθωνας θα επιβραβεύσει τον Βούλγαρη με την ανανέωση της πρωθυπουργικής θητείας, αλλά και αυτός και η Καμαρίλα δεν θα έχουν πάρει τα μηνύματα που θα οδηγήσουν στην εκθρόνισή του…
▅ 1859: Εκλογές με υιόν Μιαούλη
Ακόμη και ο φαύλος «Τσουμπές» δεν μπόρεσε να αντέξει τις παρεμβάσεις της Αμαλίας. Στις 13 Νοεμβρίου 1857 παραιτείται και τα Ανάκτορα τον αντικαθιστούν με τον Αθανάσιο Μιαούλη, τον γιο του ένδοξου ναυάρχου. Ο Αθανάσιος, «μυξομάντιλο» της Αμαλίας, ντρόπιασε τον ένδοξο πατέρα του. Ηταν ανίκανος, δουλόφρονας και υποτακτικός της Αμαλίας, η οποία είχε αποθρασυνθεί…
Ο «άβουλος και βλάκας»- χαρακτηρισμοί του Τύπου- Οθωνας είχε απόλυτα υποταγεί στην Αμαλία. Οταν παρουσιαζόταν κάποιο σοβαρό ζήτημα- αφηγείται ο Ραγκαβής- ο Οθωνας άφηνε τη συζήτηση με τους υπουργούς, σηκωνόταν, πήγαινε στη διπλανή πόρτα και χτυπώντας την φώναζε τη βασίλισσα… Η πόρτα άνοιγε αμέσως και η Αμαλία μετείχε στη συζήτηση και συνήθως επέβαλλε τις απόψεις της!
Ο απόλυτος έλεγχος της πολιτικής ζωής από τα Ανάκτορα, οι συνεχείς εκλογές βίας και νοθείας και η αστυνομική βία και τρομοκρατία σε ολόκληρη την Ελλάδαδεν άργησαν να προκαλέσουν, βουβή στην αρχή, εντονότερη, στη συνέχεια, αντίδραση του λαού.
▅ Ο εγγονός Κολοκοτρώνη
Πριν από τις εκλογές του 1859 κάνει την εμφάνισή της η μυστική εταιρεία «Ελευθερ΄ εκλογαί» με πρωταγωνιστή τον εγγονό του «Γέρου του Μωριά», τον Θεόδωρο Γενναίου Κολοκοτρώνη, γνωστό με το ψευδώνυμο Φαλέζ…
Ο εγγονός Κολοκοτρώνης ήταν ανώτερος αξιωματικός του Στρατού, αλλά δεν άντεχε αυτά που ζούσε από μέσα. Παραιτήθηκε με σκοπό να ηγηθεί του αγώνα για ελεύθερες εκλογές.
Τους στόχους του αποτύπωσε στο τετράστιχο:
Αν γίνουν εις τον τόπον Ελεύθερ΄ εκλογαί Θα λείψουν και οι δέκα Του Φαραώ πληγαί Δεν άργησε το τετράστιχο αυτό να γένει λαϊκό τραγούδι και να ξεσηκώνει τον κόσμο και να φουντώνει η αξίωση για ελεύθερες εκλογές.
Η Εταιρεία κάνει την πρώτη δημόσια εμφάνισή της την 25η Μαρτίου 1859. Σκορπίζει σε όλους τους κεντρικούς δρόμους της Αθήνας προκηρύξεις με σύνθημα «Ελεύθερ΄ εκλογαί». Οθωνας, Αμαλία, κυβέρνηση και Καμαρίλα αιφνιδιάζονται, τρομοκρατούνται, αλλά δεν βάζουν μυαλό…
Η Αμαλία καλεί τον Κολοκοτρώνη και προσπαθεί να τον πείσει, με πλήθος ανταλλαγμάτων αλλά και απειλές, να αποσύρει την παραίτησή του και να ενταχθεί στην Αυλή της! Ο Κολοκοτρώνης επιμένει στην παραίτηση και συνεχίζει τον αγώνα, στον οποίο άρχισαν να στρατεύονται και οι νέοι.
▅ Τα «Σκιαδικά»
«Τίποτε δεν προμηνούσε ότι η Κυριακή 10 του Μάη 1859 θα έμενε στη Νεοελληνική Ιστορία ως μία από τις ιστορικότερες ημέρες των αγώνων του ελληνικού λαού για την υπεράσπιση των ελευθεριών του» επισημαίνει ο Γ.Δ. Καρανικόλας στο ιστόρημα «Νόθες εκλογές στην Ελλάδα».
Εκείνο το πρωινό στο πεδίον του Αρεως κόσμος πολύς συγκεντρωνόταν γιατί θα έπαιζε η στρατιωτική μουσική.
Οι φοιτητές και οι μαθητές είχαν τη συνήθεια να φορούν ψαθάκια (σκιάδια) σιφνέικα. Τα σκιάδια αυτά έγιναν το σήμα της αντιοθωνικής νεολαίας. Και η Αστυνομία θεωρούσε «συνωμότη» κάθε νέο που φορούσε σιφνέικο ψαθάκι!
Οταν η Αστυνομία αντίκρισε τόσους πολλούς νέους με «σκιάδια» επεχείρησε να τους διαλύσει με κάθε μέσο βίας. Χτυπούσε αλύπητα και τους πολίτες, που άρχισαν να διαμαρτύρονται…
Ο Οθωνας και η Αμαλία χαίρονταν το θέαμα από το βασιλικό θεωρείο που είχε στηθεί στο Πεδίον του Αρεως!
Κυνηγημένοι οι νέοι κατέφυγαν στα Πευκάκια, στη Νεάπολη. Αρπαξαν από παντοπωλείο στάμνες και καθίσματα και τα εκτόξευαν κατά αστυνομικών. Δεν άντεξαν την πίεση της Αστυνομίας και κατέφυγαν στο Σύνταγμα, όπου βρέθηκαν αντιμέτωποι με τον Στρατό και τη Χωροφυλακή!
Κυνηγημένοι κατέβηκαν στην Αιόλου και στην Ομόνοια, όπου διαλύθηκαν…
Την επομένη οι νέοι συγκεντρώνονται στα προπύλαια του Πανεπιστημίου και απαιτούν την αποπομπή του διευθυντή της Αστυνομίας. Ανάκτορα και κυβέρνηση φοβούνται την επέκταση των ταραχών και αποδέχονται το αίτημα. Αποπέμπουν τον διευθυντή της Αστυνομίας και ταυτόχρονα απαγορεύουν τις δημόσιες συναθροίσεις!
▅ Κοπριά για βασιλικούς!
Στον αγώνα κατά του Οθωνα, πλέον, επιστρατεύεται και το πηγαίο ελληνικό χιούμορ…
Στο καφενείο της «Ωραίας Ελένης» πλήθος οι θαμώνες. Ανεβαίνει σε ένα τραπέζι ο μπαρμπα-Κώστας, απλός πολίτης από την Εύβοια, και αγορεύει κατά της Αυλής και της Αστυνομίας… Στον ώμο του έχει ένα καλάθι…
«Τι έχεις, πολίτα, μέσα στο καλάθι;» τον ερωτούν…
«Κοπριά για τους βασιλικούς» απαντά ο μπαρμπα-Κώστας… Γέλια και χειροκροτήματα πνίγουν τα λόγια του…
Από την επομένη δεκάδες νέοι κυκλοφορούν στην Αθήνα με καλάθια γεμάτα κοπριά και διαλαλούν: «Πουλάω κοπριά για τους βασιλικούς»…
Η Αστυνομία δεν μπόρεσε να τους συλλάβει, γιατί απαντούσαν ότι πουλούσαν κοπριά για τους βασιλικούς, που είχαν, τότε, όλα τα σπίτια της Αθήνας!
▅ Προς εκλογές…
Τα Ανάκτορα και η κυβέρνηση καταφεύγουν σε εκλογές, πιστεύοντας ότι θα εκτόνωναν την διογκούμενη αντίδραση των πολιτών, κυρίως της νεολαίας…
Οι εκλογές προκηρύσσονται για τον Αύγουστο με πρωθυπουργό και πάλι τον Αθανάσιο Μιαούλη και υπουργούς τους Α. Κουμουνδούρο, Γ.Α. Ράλλη, Ρήγα Παλαμίδη, Θ.Α. Ζαΐμη, Α.Γ. Κουντουριώτη και Δ. Βότσαρη.
Η προσδοκία των πολιτών για ελεύθερες εκλογές διαψεύστηκαν από την πρώτη ημέρα. Ο Οθωνας και η Αμαλία πίστευαν ότι θα διατηρήσουν τον θρόνο με τα «μυξομάντιλα»… Δεν θα αργήσει η ημέρα που θα διαψευσθούν και οι δικές τους προσδοκίες… Στις περισσότερες επαρχίες εφαρμόστηκε η «τακτική Κωλέττη» για να εξασφαλισθεί η εκλογή των κυβερνητικών υποψηφίων. Προστίθεται, όμως, και η εξαγορά ψήφων! Γράφει η κυβερνητική εφημερίδα «Ο Ελλην» (17.10.1859):
«Τινές των βουλευτών δεν επλειοψήφησαν ειμή δι΄ αδράς χρηματικής καταβολής. Αι ψήφοι αναφανδόν εδημοπρατήθησαν και εδόθησαν στους πλειοδοτούντας.
Λέγεται ότι εις μίαν τινά επαρχίαν οι βουλευταί επλειοψήφησαν δυνάμει 30.000
δραχμών. Εις άλλην δε τινά δυνάμει 100.000. Αν λάβωμεν ως μέσον όρον 50 ή 60.000 δραχμών, επειδή όλαι αι επαρχίαι είναι 48, έν και ήμισυ εκατομμύριον ήθελεν αρκέσει ίνα σχηματισθή κατά το δοκούν η πλειοψηφία της Βουλής».
Στην επαρχία Γορτυνίας η κυβέρνηση εχρησιμοποίησε όλα τα μέσα για να αποτραπεί η εκλογή του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, εγγονού του «Γέρου του Μοριά» και ηγετικού στελέχους του αντιοθωνικού κινήματος…
Τον υποστήριζαν οι δήμαρχοι Πλαπούτας και Παλαιολόγος. Πολλές πιέσεις και απειλές υπέστησαν για να αλλάξουν στρατόπεδο. Παρέμειναν πιστοί στον Κολοκοτρώνη. Τι έκανε η κυβέρνηση;
«Σήμερον εξεδόθησαν εντάλματα συλλήψεως κατά των δημάρχων Κων/νου Πλαπούτα και Παλαιολόγου. Τοις εκοινοποιήθη δε ότι καθ΄ ην περίπτωσιν εγκαταλείψωσι τον Κολοκοτρώνην, θέλουν είσθαι ελεύθεροι»! («Αιών»,14.10.1859).
▅ Εκλογή Δεληγιώργη
Δύο σημαντικά γεγονότα συνέβησαν σε αυτές τις εκλογές και πρέπει να επισημανθούν, διότι προοιωνίζονται το τέλος του Οθωνα και την είσοδο της χώρας σε ομαλότερο κοινοβουλευτικό βίο.
Παρά το όργιο τρομοκρατίας και στο Μεσολόγγι εκλέγεται βουλευτής ο Επαμεινώνδας Δεληγιώργης, αρχηγός της αντιβασιλικής και Δημοκρατικής Νεολαίας.
Η Νεολαία πανηγυρίζει την εκλογή Δεληγιώργη και αποφασίζει, για τη στήριξη του αντιδυναστικού αγώνα, την έκδοση εφημερίδας με τον τίτλο «Το Μέλλον της Πατρίδας».
Στην Αθήνα οι αντικυβερνητικοί υποψήφιοι κυκλοφορούν προκηρύξεις με τις οποίες καταγγέλλουν την εξαγορά ψήφων με δημόσιο χρήμα. Με την προκήρυξη προτρέπουν τους ψηφοφόρους να εκλέξουν προτού ψηφίσουν:
«Μη δίδετε ψήφους εις τους παρά του υπουργείου προεκλεχθέντας, διότι ψηφοφορείτε αλλά δεν εκλέγετε!
Εκλέξατε υμείς αυτοί πριν ψηφοφορήσετε, και αν οι υποψήφιοι υμών αποτύχωσι, τουλάχιστον δείξατε ότι υπάρχουσι και παρ΄ υμίν οι εκτιμώντες τας ελληνικάς ελευθερίας και αδούλωτον έχοντες το φρόνημα».
▅ 1861: Η«Βουλή των Δημάρχων»
Παρά το όργιο της βίας, της τρομοκρατίας, της νοθείας και του χρηματισμού η Βουλή των εκλογών του 1859 δεν ήταν απόλυτα «του χεριού» των Ανακτόρων. Στη 2η περίοδο θα έλθει η μεγάλη έκπληξη. Θα εκλεγεί πρόεδρος ο αντιπολιτευόμενος Θρασύβουλος Ζαΐμης…
Η Βουλή έχει συμπληρώσει έναν χρόνο. Θα διαλυθεί με βασιλικό διάταγμα, διότι «η πλειοψηφία ταύτης απηρτίσθη εξ ετερογενών στοιχείων»!
Θα προκηρυχθούν νέες εκλογές. Πρωθυπουργός θα παραμείνει ο Αθανάσιος Μιαούλης. Εχει, πλέον, «πείρα» των «οθωνικών εκλογών»…
Οι ιστορικοί Καρολίδης, Κορδάτος, Φίνλεϊ περιγράφουν τις εκλογές του 1861:
«Τα τρομοκρατικά μέσα ξεπέρασαν την τρομοκρατία της εποχής του Κωλέττη. Οι καλπονοθεύσεις, οι μπραβισμοί, οι ξυλοδαρμοί, οι φυλακίσεις, και γενικά η ωμή βία των οργάνων της εξουσίας, έδωκαν την «νίκη» στην κυβέρνηση. Οι πιο σπουδαίοι από τους ηγέτες της αντιπολίτευσης, Αλ. Κουμουνδούρος, Επ. Δεληγιώργης, Θ. Ζαΐμης, Ρ. Παλαμίδης, απεκλείσθησαν από τη Βουλή».
Ο ιστορικός Γιάννης Βλαχογιάννης έγραφε στην «Πρωία» (25.9.1932):
«Οι εκλογές του 1861 γενήκανε με πολύ χειρότερες καλπονοθεύσεις, παρά οι περασμένες, ψηφίσανε πολλοί περισσότεροι νεκροί, απόντες κτλ., στους εξοχικούς δήμους τα ψηφοδέλτια τα ετοίμαζε και τα ΄ριχνε στην κάλπη υπέρ των υπουργικών υποψηφίων». Γι΄ αυτό η Βουλή του 1861 ονομάστηκε «Βουλή των Δημάρχων»!
▅ «Η ξένη ακρίδα»
Οι αντιδράσεις κατά κυβερνητικών επεμβάσεων στην εκλογική διαδικασία μετεξελίσσονται, ημέρα με την ημέρα, σε αντιμοναρχικές εκδηλώσεις. Ο θρόνος του Οθωνα τρίζει… Ο Δημ. Λεβίδης, ανακτορικός υπουργός, έχει το θάρρος να προειδοποιήσει τον Οθωνα:
«Μεγαλειότατε, θλίβομαι εκ καρδίας διότι βλέπω καταρρέοντα τον Θρόνο»…
Αλλά ο βασιλιάς είναι κωφός…
Το φωνάζει και ο λαός στο εγερτήριο, που μεταφέρεται από στόμα σε στόμα και γίνε ται τραγούδι και εθνεγερτήριο:
Εως πότε η Ξένη Ακρίδα Εως πότε κωφός Βαυαρός Να γυμνώνει τη δόλια πατρίδα; Εγερθήτε, αδέλφια, καιρός!
Ο πατήρ τον υιόν να σπαράζη Κι αδελφός αδελφό να κτυπά Και ο φίλος τον φίλο να σφάζη Τίνος Ελληνος καρδιά το βαστά …………….
Εγερθήτε, ω Ελληνες, τώρα Ας μη χάνωμεν πλέον καιρόν, Να κρημνίσωμεν ήλθεν η ώρα Τον κακούργον αυτόν Βαυαρόν! ▅ 1862: Το τέλος του Οθωνα
Από τις αρχές του 1862 αρχίζει το τέλος της Βαυαροκρατίας…
Οι πολιτικές αντιδράσεις, στις οποίες πρωτοστατούν και οι περισσότερες εφημερίδες και η Νεολαία, εξελίσσονται σε εξεγέρσεις… Και οι εξεγέρσεις σε επανάσταση.
Η αρχή έγινε στο Ναύπλιο, όπου είχαν εκτοπισθεί πολλοί αξιωματικοί, κατηγορούμενοι για συνωμοσία κατά της μοναρχίας. Η εξέγερση αντιμετωπίστηκε επιτυχώς από τα κυβερνητικά στρατεύματα, αλλά άρχισαν εξεγέρσεις στην άλλη Ελλάδα.
Η σημαντικότερη οργανώθηκε από τον στρατηγό Θεόδωρο Γρίβα. Συγκέντρωσε χιλιάδες ενόπλους και κατέλαβε χωρίς δυσκολία την Ακαρνανία. Ηταν αρχές Οκτωβρίου του 1862.
Αυτή η επιτυχία πυροδοτεί εξεγέρσεις στο Αγρίνιο, στο Μεσολόγγι, στην Πάτρα, στη Ναύπακτο, στην Κόρινθο και στα Μέγαρα…
Τα ξημερώματα της 10ης προς την 11η Οκτωβρίου ο κύκλος της επανάστασης κατά του Οθωνα κλείνει, με απόλυτη επιτυχία, στην Αθήνα. Το πρωί της 11ης Οκτωβρίου οι επαναστάτες διακηρύσσουν την κατάργηση της βασιλείας του Οθωνα και συγκροτούν προσωρινή κυβέρνηση με επικαφαλής τους Δ. Βούλγαρη, Κ. Κανάρη καιΡούφο Μπενιζέλο, οι οποίοι είχαν πρωταγωνιστήσει στην επανάσταση κατά του Οθωνα.
Στις 12 Οκτωβρίου ο Οθωνας και η Αμαλία θα επιβιβασθούν στο βρετανικό ατμόπλοιο «Σκύλλα»(!) και θα εγκαταλείψουν την Ελλάδα…
Είχαν παραμείνει στον θρόνο τριάντα σχεδόν χρόνια, τα πλέον καθοριστικά στην πορεία του νεοσύστατου ελληνικού κράτους… Δέκα χρόνια απόλυτοι μονάρχες και 18 χρόνια «συνταγματικοί μονάρχες»… Αφησαν πίσω τους «πολιτικά ερείπια»…
▅ Νέος βασιλιάς- νέο Σύνταγμα
Μετά την έξωση του Οθωνα η προσωρινή κυβέρνηση προκηρύσσει εκλογές για την ανάδειξη της Β΄ Εθνικής Συνέλευσης, με αποστολή την ψήφιση νέου Συντάγματος και τη διαχείρηση της διαδοχής του Οθωνα.
Το νέο Σύνταγμα ψηφίστηκε τον Νοέμβριο του 1864… Σις 18 Μαρτίου 1863 η Εθνοσυνέλευση αναγόρευσε νέο βασιλιά τον νεαρό πρίγκιπα της Δανίας Γουλιέλμο-Γεώργιο. Αν και ήταν μόλις 18 χρόνων, η Εθνοσυνέλευση τον «βάπτισε» ενήλικο! Ηταν βαριά η κληρονομιά της εποχής της δίχρονης (1833-1835) βαυαρικής αντιβασιλείας.
Πώς έγινε η εκλογή του νέου βασιλιά;
Μας το εξιστορεί στην αγγλική Βουλή ο βουλευτής Σμόλετ:
«Ο χηρεύων θρόνος κατά πρώτον προσεφέρθη εις έναν γόνον της βασιλικής οικογένειας της Αγγλίας, όστις ην νέος δόκιμος επί πολεμικού πλοίου της Α.Μ.
Αλλ΄ η προσφορά ευγενώς απερρίφθη και τότε διαπραγματεύσεις τη συνδρομή της αγγλικής κυβερνήσεως εγένοντο προς τους άρρενες βλαστούς πάσης σχεδόν αυλής της Γερμανίας.
Αλλ΄ ουδείς τ ω ν π ε ι ν α λ έ ω ν τ ο ύ τ ω ν π ρ ι γ κ ί π ω ν ήθελεν άνευ όρων να αποδεχθή τον θρόνον(!)
Εν τέλει όλων των αποτυχιών μας ο νυν βασιλεύς της Δανίας απεδέξατο το στέμμα διά τον δευτερότοκον υιόν αυτού Γουλιέλμον Χριστιανόν, αλλ΄ υπό τινάς όρους, ων ο πρώτος ήτο η παραχώρησις των Ιονίων Νήσων να γίνη άμα τη αναρρήσει του νέου βασιλείου. Δεύτερον δε ότι η επιχορήγησις 12.000 λιρών να ορισθή τω νέω ηγεμόνι».
▅ Η μεσοβασιλεία
Δεν αποτελεί έκπληξη ότι και μετά την έξωση του Οθωνα η πολιτική ζωή στην Ελλάδα δεν εξομαλύνθηκε. Δεν άφησε ο Οθωνας να συγκροτηθούν οργανωμένα κόμματα και «έπνιξε» τις προσπάθειες ανόδου στην εξουσία των σοβαρών πολιτικών, όπως, για παράδειγμα, τον Κουμουνδούρο.
Η Μεσοβασιλεία βρίσκει τον πολιτικό κόσμο διχασμένο σε δύο στρατόπεδα. Τα «κόμματα» με την ξενόδουλη ονομασία Αγγλικό, Γαλλικό και Ρωσικό διαδέχθηκαν δύο πολιτικές κινήσεις με την ονομασία «Ορεινοί» (Κ. Κανάρης) και «Πεδινοί» (Δ. Βούλγαρης)!
Οι αντιθέσεις των δύο πλευρών οδήγησαν συχνά σε κυβερνητικές κρίσεις. Χαρακτηριστική είναι η κρίση του Φεβρουαρίου 1863. Καταργήθηκε η Προσωρινή Κυβέρνηση και υποκαταστάθηκε από την Εθνοσυνέλευση! Λίγους μήνες αργότερα έχουμε τα «Ιουλιανά»- σημαδιακός αυτός ο μήνας. Η Αθήνα ματατρέπεται σε πεδίο μάχης ανάμεσα σε οπαδούς των δύο πολιτικών ομάδων. Και στις δύο πλευρές μετείχαν στρατιώτες και ληστές, που αφθονούσαν σε όλη τη χώρα!
Τα «Ιουλιανά» κατέληξαν σε ανακωχή και στον σχηματισμό νέας προσωρινής κυβέρνησης, η οποία έμεινε στην Ιστορία ως «Κυβέρνηση του Οροπεδίου»!
Με την άφιξη του νέου βασιλιά παραιτείται η «Κυβέρνηση του Οροπεδίου». Μέχρι τις πρώτες εκλογές, με το νέο Σύνταγμα και νέο εκλογικό νόμο (12 Μαΐου 1865) θα έχουμε πέντε κυβερνήσεις (σε 17 μήνες!): μία του Βούλγαρη, μία του Βάλβη, δύο του Κανάρη και μία του Κουμουνδούρου.
Αυτές οι εκλογές- με πλειοψηφικό και σφαιρίδιο- είναι και οι πρώτες τίμιες εκλογές. Τόσο τίμιες ώστε η κυβέρνηση του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου, η οποία τις διεξήγαγε να «εξέλθη μειοψηφούσα, απολέσασα και δύο εκ των υπουργών αυτής…».
Ο Κουμουνδούρος θα χάσει τις εκλογές, αλλά θα πρωταγωνιστήσει δημιουργικά στην πολιτική ζωή ως τις αρχές της δεκαετίας του 1880.
