Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ, όπου τρεις βούλγαροι ολυμπιονίκες βρέθηκαν ντοπαρισμένοι, το άθλημα της άρσης βαρών κινδύνεψε με αποβολή από τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Εκτοτε εντάθηκαν οι έλεγχοι, αν και τα αποτελέσματα είναι αμφιλεγόμενα. Πριν από τέσσερα χρόνια στο Σίδνεϊ 11 αρσιβαρίστες βρέθηκαν ντοπαρισμένοι και η ΔΟΕ υποχρεώθηκε να αφαιρέσει τα μετάλλια τριών αθλητών της Βουλγαρίας και ενός της Αρμενίας.
Στην Ελλάδα η χρήση απαγορευμένων ουσιών από αρσιβαρίστες άρχισε να γίνεται μόδα στα τέλη της δεκαετίας του 1970. H καταγγελία του νυν ομοσπονδιακού προπονητή κ. Χρήστου Ιακώβου ότι οι τότε ομοσπονδιακοί προπονητές ωθούσαν τους αθλητές τους σε χρήση απαγορευμένων ουσιών αποκατέστησε την τάξη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι εξέλιπαν και εκείνοι οι οποίοι πάνω από την υγεία τους έβαζαν τη διάκριση.
Από το 1992 που η ελληνική άρση βαρών κατέκτησε στη Βαρκελώνη το πρώτο της ολυμπιακό μετάλλιο ως το 2004 δύο μεγάλες υποθέσεις απασχόλησαν το άθλημα των ισχυρών. H καταγγελία του Χρήστου Κωνσταντινίδη ότι ο κ. Ιακώβου, με την ιδιότητα πλέον του ομοσπονδιακού προπονητή, του χορηγούσε απαγορευμένες ουσίες, την οποία ανακάλεσε όμως στη συνέχεια ζητώντας συγγνώμη, και ο ισόβιος αποκλεισμός της παγκόσμιας πρωταθλήτριας Γιώτας Αντωνοπούλου. Ειδικότερα:
Τον Σεπτέμβριο του 1979 ξέσπασε σάλος όταν ο νυν ομοσπονδιακός προπονητής και πέμπτος ολυμπιονίκης το 1972 Χρήστος Ιακώβου κατήγγειλε ότι αθλητές της εθνικής ομάδας άρσης βαρών «παίρνουν χαπάκια» τα οποία τους σερβίριζαν ο τότε ομοσπονδιακός προπονητής Μπρόνισλαβ Στέπιεν από την Πολωνία και ο βοηθός του Βαγγέλης Συμεωνίδης. Ο τελευταίος, σύμφωνα με τον κ. Ιακώβου, του είχε πει «πάρε για να κάνεις μεγάλο ρεκόρ και εγώ στο θέμα των αναβολικών είμαι τόσο ειδικός όσο και ο Μπάρναρντ στην καρδιοχειρουργική». H τότε διοίκηση της ΕΟΑΒ διέψευσε τις καταγγελίες Ιακώβου. Με την υπόθεση ασχολήθηκε η Επιτροπή Φιλάθλου Ιδιότητας, η απόφαση της οποίας ήταν καταπέλτης. Από τον Μπρόνισλαβ Στέπιεν αφαίρεσε διά βίου τη φίλαθλη ιδιότητα επειδή «απεδείχθη ότι υπήρξε αυτουργός εις την διάθεση αναβολικών σε πέντε αθλητές». Την ίδια ποινή επέβαλε στον Ευάγγελο Συμεωνίδη διότι «απεδείχθη ότι προέτρεπε κατ’ εξακολούθηση αθλητές να κάνουν χρήση αναβολικών ουσιών». Με 10ετή στέρηση της φιλάθλου ιδιότητας τιμωρήθηκαν ο τότε πρόεδρος της ΕΟΑΒ Πανόπουλος, ο γενικός γραμματέας Στίκας και ο ειδικός γραμματέας Πριμικίρης επειδή «εγνώριζαν και ανέχτηκαν αυτή την κατάσταση».
Επισήμως το πρώτο μεγάλο κρούσμα ντόπινγκ της ελληνικής άρσης βαρών σημειώθηκε το 1984. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Αντζελες, και μάλιστα σε μια περίοδο που οι έλληνες αθλητές ταξίδευαν στην κορυφαία αθλητική διοργάνωση για τη δόξα της συμμετοχής, βρέθηκε θετικός στη χρήση απαγορευμένων ουσιών ο Σεραφείμ Γραμματικόπουλος.
Στις αρχές του 1991 θετικό δείγμα σε έλεγχο ντόπινγκ, ο οποίος διενεργήθη στη διάρκεια αγώνων στο εξωτερικό, έδωσε ο τότε αρχηγός της ελληνικής ομάδας Παύλος Σαλτσίδης. Ο έλεγχος του δεύτερου δείγματος ήταν όμως καθαρός και η υπόθεση μπήκε στο αρχείο.
Το 1996, λίγο μετά την επιστροφή της ελληνικής ομάδας άρσης βαρών από τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ατλάντας με δύο χρυσά και τρία ασημένια μετάλλια στις αποσκευές της, σε τηλεοπτική εκπομπή τού τότε Σκάι προβλήθηκε βίντεο το οποίο είχε μαγνητοσκοπηθεί πριν από την έναρξη των Αγώνων της εκατονταετίας, και στο οποίο ο μέχρι πρότινος αθλητής της ομάδας κ. Χρήστος Κωνσταντινίδης κατήγγειλε ότι τον Φεβρουάριο του 1996 σε προετοιμασία των αρσιβαριστών στην Καλαμάτα ο ομοσπονδιακός προπονητής κ. Χρήστος Ιακώβου τού χορήγησε απαγορευμένες ουσίες σε ενέσιμη μορφή και σε χάπια, τα οποία του προκάλεσαν ζαλάδες και άλλες παρενέργειες. Απαντώντας ο κ. Ιακώβου έκανε λόγο για λάσπη, τονίζοντας ότι ο Κωνσταντινίδης στο διάστημα που ελάμβανε, όπως καταγγέλλει, απαγορευμένες ουσίες πέρασε τρεις φορές από έλεγχο και ήταν καθαρός. H ΕΟΑΒ από την πλευρά της έδωσε στη δημοσιότητα υπεύθυνη δήλωση του N. 105 με την οποία ο Κωνσταντινίδης μετά το καμπ της Καλαμάτας και πριν από το πρωτάθλημα των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης στο οποίο συμμετείχε τη διαβεβαίωνε ότι είχε τηρήσει όλους τους κανόνες της υγειονομικής επιτροπής. Ο Κωνσταντινίδης τις επόμενες ημέρες ζήτησε συγγνώμη, την οποία εμμέσως αναίρεσε οκτώ χρόνια αργότερα, υποστηρίζοντας ότι άλλη δήλωση υπέγραψε τότε και διαφορετική δόθηκε από την ομοσπονδία στη δημοσιότητα.
Το μεγαλύτερο σκάνδαλο ντόπινγκ έσκασε το 1997. H παγκόσμια πρωταθλήτρια το 1994 Γιώτα Αντωνοπούλου, η οποία προετοιμαζόταν μόνη της, εκτός εθνικής ομάδας, υπό τις οδηγίες του συζύγου της, βρέθηκε θετική σε χρήση απαγορευμένων ουσιών σε έλεγχο της ΕΟΑΒ. Τιμωρήθηκε με διετή αποκλεισμό. Επανήλθε το 1999 αλλά βρέθηκε εκ νέου ντοπαρισμένη. Στον ίδιο έλεγχο της ΕΟΑΒ θετική βρέθηκε επίσης για δεύτερη φορά η αθλήτρια Ελένη Κυσσίδου.
Τον Απρίλιο του 2001, στη διάρκεια του διεθνούς τουρνουά «Τόφαλος Κακούσης», το οποίο διοργανώνει ετησίως η ΕΟΑΒ, θετικό δείγμα σε τεστοστερόνη έδωσαν δύο 17χρονες αθλήτριες, η Αθηνά Κοχλιαρίδου και η Βασιλική Κασάπη, η οποία έναν μήνα νωρίτερα είχε κατακτήσει τρία χρυσά μετάλλια στο πρωτάθλημα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Τέλος το 2002 στο πανελλήνιο πρωτάθλημα της Αριδαίας θετικό δείγμα είχε δώσει ο νικητής της κατηγορίας των 94 κ. Γκ. Κάλκας του Ατλαντα Λάρισας.
Τα μυστικά της τεστοστερόνης
1. Τι είναι η τεστοστερόνη;
Πρόκειται για τη σημαντικότερη από τις ανδρογόνες ορμόνες (ορμόνες του ανδρικού φύλου). Παίζει καθοριστικό ρόλο στην αύξηση των οστών και των μυών καθώς και στην ανάπτυξη των γεννητικών οργάνων. Παράγεται από τα διάμεσα κύτταρα στους όρχεις των ανδρών και σε μικρότερες ποσότητες από τα επινεφρίδια ανδρών και γυναικών.
2. Χορηγείται τεστοστερόνη για ιατρικούς σκοπούς;
Ναι. Χορηγείται από τον γιατρό ως φαρμακευτικό σκεύασμα σε περιπτώσεις ασθενών με κακή λειτουργία των όρχεων, με καθυστέρηση της ανάπτυξης των ανδρικών χαρακτηριστικών καθώς και σε νεαρά άτομα για την αντιμετώπιση της πρόωρης γήρανσης. Χορηγείται επίσης και σε γυναίκες καθώς δρα ως αντιοιστρογόνο, όπως σε περιπτώσεις καρκίνου του μαστού για αναστολή του γαλακτισμού.
3. Για ποιον λόγο λαμβάνεται η ορμόνη και ως στεροειδές;
Παρ’ ότι τα φώτα της δημοσιότητας έχουν πέσει το τελευταίο διάστημα στα συνθετικά αναβολικά, επιστήμονες εκτιμούν ότι ποσοστό τουλάχιστον της τάξεως του 3,5% της αθλητικής κοινότητας λαμβάνει τεστοστερόνη. Σε έναν αθλητή η ορμόνη μπορεί να προσφέρει αύξηση της μυϊκής μάζας, της δύναμης και την απόδοσης, αύξηση της επιθετικότητας και δυνατότητα για σκληρή προπόνηση για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
4. Υπάρχουν παρενέργειες;
Πολλές. Στους άνδρες προκαλούνται βλάβες στους νεφρούς, πρόωρη εμφάνιση ανδρικού τύπου φαλάκρας, συρρίκνωση και σκλήρυνση των όρχεων, στειρότητα και ανικανότητα, ακμή εξαιτίας αυξημένης έκκρισης σμήγματος, αυξημένη επιθετικότητα, αυξημένη σεξουαλική διάθεση. Οι γυναίκες αντιμετωπίζουν αρρενοποίηση που περιλαμβάνει ανάπτυξη τριχοφυΐας του προσώπου, βάθυνση της φωνής, ανωμαλίες στην έμμηνο ρύση, αυξημένη επιθετικότητα, αύξηση της μυϊκής μάζας.
5. Μπορεί να εκκρίνεται με φυσιολογικό τρόπο τεστοστερόνη από τον οργανισμό σε επίπεδα πολύ υψηλότερα από τα ανώτατα επιτρεπτά όρια;
Ως προς αυτό οι απόψεις των ειδικών διίστανται. Ορισμένοι αναφέρουν ότι όταν η αύξηση αυτή αγγίζει πολύ υψηλά επίπεδα, τότε παραπέμπει είτε σε παθολογική κατάσταση είτε σε εξωγενή λήψη της ορμόνης. Αλλοι όμως τονίζουν ότι η κάθε περίπτωση ατόμου είναι διαφορετική και ότι είναι πολλές οι παράμετροι που μπορούν να επηρεάσουν την έκκριση ορμονών. Οπως ανέφερε στο «Βήμα» ο διευθυντής του Ενδοκρινολογικού Τμήματος του Ιπποκρατείου Νοσοκομείου κ. Γ. Τόλης, «δεν πρέπει να εξάγουμε εύκολα συμπεράσματα. Το στρες που μπορεί να υφίσταται ένα άτομο μπορεί να αλλάξει τα επίπεδα των ορμονών που κυκλοφορούν στο αίμα. Για παράδειγμα, όταν ένα άτομο βρίσκεται υπό την επήρεια ισχυρού πόνου μέσω της υπόφυσης του εγκεφάλου, διεγείρονται πολλοί αδένες μεταξύ των οποίων και τα επινεφρίδια προκειμένου να εκκρίνουν ουσίες που θα καταπολεμήσουν τον πόνο. Ως γνωστόν, τα επινεφρίδια παράγουν τεστοστερόνη».
6. Υπάρχουν παθολογικές καταστάσεις που συνδέονται με αυξημένη έκκριση τεστοστερόνης;
Ναι. Εκτός από τα χαμηλά επίπεδα επιτεστοστερόνης, όγκοι στα επινεφρίδια ή στους όρχεις μπορούν να επηρεάσουν την παραγωγή της ορμόνης.
7. Μπορεί κάποιο νόμιμο συμπλήρωμα διατροφής να επηρεάσει την έκκριση της τεστοστερόνης;
Και σε αυτό το σημείο οι απόψεις των ειδικών διίστανται. Κάποιοι σημειώνουν ότι δεν μπορεί να υπάρχει κάποια τέτοια σύνδεση. Αλλοι όμως κάνουν λόγο για νόμιμα φυτικά προϊόντα που κυκλοφορούν ευρέως στις ΗΠΑ και πολλά από αυτά και στη χώρα μας, που δίδονται ως συμπληρώματα διατροφής και τα οποία υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορεί να συνδέονται με κάποιες προμορφές της τεστοστερόνης.
8. Με ποιους τρόπους γίνεται η εξωγενής χορήγηση τεστοστερόνης;
Μπορεί να γίνει από του στόματος – ορμόνη σε μορφή χαπιού – ή ενδοφλεβίως. Σε ενέσιμη μορφή χορηγείται συνήθως μία φορά τον μήνα – είναι μακράς δράσεως. Τα επίπεδα της ορμόνης κάνουν μια μεγάλη κορύφωση κατά την πρώτη εβδομάδα και πέφτουν σταδιακά κατά τη δεύτερη και την τρίτη εβδομάδα. H δράση της ορμόνης όταν αυτή λαμβάνεται σε μορφή χαπιού είναι βραχεία. Για τον λόγο αυτόν χάπι μπορεί να χορηγείται αρκετές φορές την εβδομάδα. Τα επίπεδα της ορμόνης παρουσιάζονται πολύ υψηλά μόνο την πρώτη ημέρα λήψης. Σύμφωνα με τους ειδικούς, στις περιπτώσεις που κάποιος δεν θέλει να ανιχνευθούν υψηλά επίπεδα ορμόνης στον οργανισμό του, είναι πιθανόν να λαμβάνει χάπια εξαιτίας ακριβώς της βραχείας δράσης τους.
