«Ζούγκλα» θυμίζει η κατάσταση στην Ανατολική Αττική. Οικονομικοί παράγοντες της περιοχής διαπλέκονται με στελέχη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, συμφέροντα συγκρούονται, καταγγελίες για σκάνδαλα έρχονται τακτικά στο φως της δημοσιότητας, εισαγγελικές έρευνες καταλήγουν σε διώξεις και άλλες βρίσκονται στο στάδιο της διερεύνησης. Το δύσκολο έργο της διαλεύκανσης των καταγγελιών έχουν αναλάβει οι εισαγγελείς, ήδη ένας νομάρχης κινδυνεύει να καθήσει στο σκαμνί, το κουβάρι των συμφερόντων όμως είναι τόσο μπλεγμένο που για να ξετυλιχθεί και να αποδοθούν ευθύνες πρέπει να ασχοληθεί με αυτό ένας… Σέρλοκ Χολμς. Πριν από λίγο καιρό ο εισαγγελέας Πρωτοδικών κ. Ηλίας Κολιούσης άσκησε δίωξη κατά του νομάρχη Ανατολικής Αττικής κ. Δημ. Φράγκου για κατ’ εξακολούθηση παράβαση καθήκοντος, ενώ ερευνώνται και τυχόν ποινικές ευθύνες νομαρχιακών συμβούλων. Αιτία; Οι παράνομες συνδέσεις αυθαίρετων κτισμάτων με τα δίκτυα της ΔΕΗ, του ΟΤΕ και της ΕΥΔΑΠ.
Από την εισαγγελική έρευνα διαπιστώθηκε ότι στην Ανατολική Αττική χιλιάδες αυθαίρετα πήραν ρεύμα από το φθινόπωρο του 1995 ως τον Νοέμβριο του 1998. Η ηλεκτροδότηση γινόταν με εγκριτική απόφαση του νομάρχη ή του νομαρχιακού συμβουλίου. Ο κ. Φράγκος, για να αιτιολογήσει τις βεβαιώσεις που εξέδωσε η νομαρχία, επικαλέστηκε μια επιστολή του υπουργού ΠΕΧΩΔΕ κ. Κ. Λαλιώτη από τον Ιούλιο του 1995, με την οποία ανέθετε στους δημάρχους και στους νομάρχες της Αττικής την αρμοδιότητα να κρίνουν πότε μπορούν να ηλεκτροδοτούν κατ’ εξαίρεση αυθαίρετα, για λόγους κοινωνικής ευαισθησίας. Τελικά όμως η επιστολή αυτή άνοιξε τον δρόμο για την ηλεκτροδότηση χιλιάδων αυθαιρέτων, απ’ ό,τι φαίνεται όχι μόνο στην Ανατολική Αττική, όπου η «κατ’ εξαίρεση» ηλεκτροδότηση αυθαιρέτων μετετράπη σε… κανόνα.
* Αγνοήθηκαν οι προϋποθέσεις
Η επιστολή οδηγίας του ΥΠΕΧΩΔΕ θέτει αυστηρούς όρους και προϋποθέσεις για την εφαρμογή της: να πρόκειται για πάσχοντες από ανίατες ασθένειες ή για παλιννοστούντες ομογενείς από χώρες της πρώην ΕΣΣΔ, τα αυθαίρετα κτίσματα των οποίων δεν βρίσκονται σε δασικές ή αναδασωτέες εκτάσεις, σε αρχαιολογικούς χώρους, σε αιγιαλούς, σε παραλίες ή σε παραρεμάτιες ζώνες. Στην Ανατολική Αττική όχι μόνο δεν τηρήθηκε καμία από τις προϋποθέσεις αλλά οι ενδιαφερόμενοι παρέκαμπταν και την πολεοδομία, υποβάλλοντας απλώς μια υπεύθυνη δήλωση ότι το κτίσμα τους δεν βρίσκεται σε αιγιαλό, σε παραλία, σε δάσος ή δίπλα σε ρέμα. Ακόμη και αυτές οι υποτυπώδεις διαδικασίες ξέφυγαν από κάθε έλεγχο και έτσι οι υπηρεσίες της νομαρχίας δεν μπορούσαν, όταν τους ζητήθηκε από τον εισαγγελέα, να προσδιορίσουν τον ακριβή αριθμό των αυθαιρέτων που ηλεκτροδοτήθηκαν. Ο νομάρχης με έγγραφό του απάντησε ότι ήταν 2.320, ενώ από τον έλεγχο στα πολεοδομικά γραφεία Αχαρνών, Καπανδριτίου, Παλλήνης, Μαρκοπούλου, διαπιστώθηκε ότι επρόκειτο για 3.650, χωρίς να υπάρχει βεβαιότητα για τον ακριβή αριθμό τους.
Δεν είναι μόνον η Εισαγγελία. Την ίδια κατάσταση διαπίστωσε και το Σώμα Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης (ΣΕΕΔ), το οποίο όμως ειδικά στην Ανατολική Αττική ήλεγξε μόνο τη νομιμότητα και τις διαδικασίες έκδοσης οικοδομικών αδειών. Παρά ταύτα, στο πλαίσιο αυτού του ελέγχου διαπιστώθηκε ότι έχουν χορηγηθεί από το 1995 ως το πρώτο εξάμηνο του 1998 περισσότερες από 3.150 βεβαιώσεις για χορήγηση ρεύματος και νερού σε αυθαίρετα, αλλά οι σχετικοί φάκελοι δεν ελέγχθησαν ως προς τη νομιμότητά τους. «Το θέμα της ηλεκτροδότησης και υδροδότησης αυθαίρετων κτισμάτων για λόγους υγείας έχει πραγματικά λάβει ανησυχητικές διαστάσεις» δηλώνει ο κ. Δ. Σφήκας, γενικός επιθεωρητής του ΣΕΕΔ. «Γίνεται σοβαρή κατάχρηση, ενώ το μέτρο καθιερώθηκε για κοινωνικούς λόγους και μόνο για εξαιρετικές και εξακριβωμένες περιπτώσεις πασχόντων από ανίατες ασθένειες, οι οποίοι αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης».
Το Σώμα Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης έκανε έλεγχο για ηλεκτροδότηση αυθαιρέτων σε τρεις δήμους της Αττικής και στη Νομαρχία Κορίνθου. Η κατάσταση, παρόμοια με την Ανατολική Αττική. Με μια κατά το δοκούν ευρύτατη ερμηνεία της επιστολής του ΥΠΕΧΩΔΕ, οι δήμαρχοι και οι νομάρχες επεξέτειναν τη ρύθμιση και σε περιπτώσεις που δεν κάλυπταν τις προϋποθέσεις. Επειδή η ρύθμιση δεν είναι νομοθετημένη, αλλά πρόκειται απλώς για μια επιστολή, έχει προταθεί από τους επιθεωρητές στο ΥΠΕΧΩΔΕ, εφόσον εξετάσει τη σκοπιμότητα της διατήρησής της, να επανεξετάσει τις διαδικασίες σύνδεσης αυθαιρέτων με τα δίκτυα της ΕΥΔΑΠ, της ΔΕΗ και του ΟΤΕ και να καθιερώσει ακριβείς και κυρίως ελεγχόμενες προϋποθέσεις σύνδεσης, αναλαμβάνοντας παράλληλα πρωτοβουλία για κανονιστική ρύθμιση του θέματος.
Και αυτό γιατί από τα στοιχεία που περιέχονται στα πορίσματά τους έχουν διαπιστωθεί τα ακόλουθα: Στον Δήμο Ασπροπύργου, ηλεκτροδότησαν αυθαίρετα όχι μόνο παλιννοστούντων αλλά και γηγενών, οι οποίοι δεν καλύπτονται από τις προϋποθέσεις της επιστολής και προτείνεται να επανεξετασθούν όλες οι περιπτώσεις και να ανακληθούν οι βεβαιώσεις που αφορούν παράνομες ηλεκτροδοτήσεις.
* Οι φάκελοι στη Δικαιοσύνη
Στα Μέγαρα, μόνο από τον έλεγχο των φακέλων του 1996, βρέθηκαν 270 παράνομες συνδέσεις με δίκτυα ρεύματος και νερού. Τα αυθαίρετα ήταν μισθωμένα σε παλιννοστούντες, ενώ θα έπρεπε να είναι ιδιόκτητα και να κατοικούν σε αυτά. Ο δήμος χορηγούσε βεβαιώσεις για σοβαρούς λόγους υγείας, χωρίς να έχει καμία εξουσιοδότηση, αφού τέτοια αρμοδιότητα δίδεται μόνο στις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις Αθηνών, Πειραιώς, Ανατολικής και Δυτικής Αττικής. Ακόμη από τους περισσότερους φακέλους δεν προέκυψε ότι επρόκειτο για εξαιρετικές περιπτώσεις πασχόντων από ανίατες ασθένειες. Στη Σαλαμίνα, διαπιστώθηκαν ανάλογα φαινόμενα και οι επιθεωρητές πρότειναν να σταλούν οι φάκελοι στον αρμόδιο εισαγγελέα για περαιτέρω έρευνα.
Στη Νομαρχία Κορίνθου, οι επιθεωρητές αποφάσισαν να κάνουν έλεγχο για να διαπιστώσουν πώς είναι η κατάσταση εκτός Αττικής. Ετσι ερεύνησαν τις ηλεκτροδοτήσεις αυθαιρέτων από το 1996 ως το 1998, ολοκλήρωσαν τον επιτόπιο έλεγχο και αναμένεται η έκδοση του πορίσματος. Στην Κόρινθο, οι επιθεωρητές διαπίστωσαν μια ελαφρώς διαφοροποιημένη κατάσταση, οι φάκελοι δηλαδή ήταν νόμιμοι, η οδηγία όμως του ΥΠΕΧΩΔΕ απευθυνόταν μόνο σε νομάρχες και δημάρχους του λεκανοπεδίου Αττικής και δεν κάλυπτε όλη τη χώρα. Αρα ο νομάρχης ενέκρινε την ηλεκτροδότηση περίπου 700 αυθαιρέτων χωρίς να έχει αρμοδιότητα.
Εργα 20 δισ. δρχ. χωρίς διαγωνισμό
Η εμπλοκή της Δικαιοσύνης με την Ανατολική Αττική δεν εξαντλείται στις παράνομες ηλεκτροδοτήσεις της νομαρχίας. Στα χέρια του αρμόδιου εισαγγελέα βρίσκονται καταγγελίες για σπατάλη δημόσιου χρήματος εναντίον δημάρχων και κοινοταρχών της περιοχής. Μέχρι στιγμής ολοκληρώθηκε η προανάκριση και οι δικογραφίες έχουν σταλεί από τον προϊστάμενο της Εισαγγελίας Αθηνών κ. Γ. Κολιοκώστα στον αρμόδιο εισαγγελέα, ο οποίος θα ερευνήσει λεπτομερώς τις καταγγελίες και θα αποφασίσει αν η υπόθεση θα παραπεμφθεί στο ακροατήριο ή αν θα εκδοθεί απαλλακτικό βούλευμα. Παράλληλα εκκρεμεί και η έκδοση του πορίσματος των επιθεωρητών του υπουργείου Οικονομικών, οι οποίοι έχουν σχεδόν ολοκληρώσει τον έλεγχο σε πολλούς δήμους και κοινότητες της Ανατολικής Αττικής.
Για πολλά χρόνια στην Ανατολική Αττική τα περισσότερα έργα εκτελούνταν χωρίς διαγωνισμό με απευθείας αναθέσεις, δηλαδή μόνο με απόφαση του δημάρχου ή του κοινοτάρχη ή όπου χρειαζόταν και του αντίστοιχου συμβουλίου. Το φαινόμενο πήρε τέτοιες διαστάσεις, ώστε το 1994 ο κ. Βασ. Αναστασόπουλος γενικός γραμματέας της Ενωσης Συλλόγων Ωρωπού το κατήγγειλε στη Δικαιοσύνη, προσκομίζοντας συγκεκριμένα στοιχεία. Εκτός αυτού, ο κ. Αναστασόπουλος έστειλε σχετικό υπόμνημα στο γραφείο του Πρωθυπουργού. Τα μέτρα που ελήφθησαν έκτοτε κυρίως από το υπουργείο Εσωτερικών αν και σωστά, ήταν καθυστερημένα και έτσι, ενώ το 1994 το ποσό των απευθείας αναθέσεων που είχαν γίνει στην Ανατολική Αττική έφτανε τα 4 δισ. δρχ., σήμερα έχει ξεπεράσει τα 20 δισ. δρχ.
Στο κύκλωμα δημάρχων, κοινοταρχών και εργολάβων, στην Ανατολική Αττική, διακυβεύονται ισχυρά συμφέροντα και κάθε φορά που τους πλησιάζει η «τσιμπίδα» του νόμου, οι εμπλεκόμενοι ανακαλύπτουν κάποιο «παραθυράκι» στη νομοθεσία για να ξεφεύγουν. Ετσι, όταν έγινε γνωστό το κόλπο με τις απευθείας αναθέσεις, άλλαξαν μέθοδο και επωφελήθηκαν από τα πλεονεκτήματα που τους έδινε ο «διαγωνισμός μεταξύ περιορισμένου αριθμού εργοληπτικών επιχειρήσεων». Αργότερα, χρησιμοποίησαν και τη μέθοδο της μελέτης – κατασκευής, η οποία χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον για πολύ μεγάλα έργα, καθώς αφορά εξειδικευμένα έργα και εξειδικευμένους κατασκευαστές.
