Δύο ημέρες πριν από το προγραμματισμένο Συμβούλιο των υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (JHA) της ΕΕ στις 12 Οκτωβρίου στο Λουξεμβούργο, ο υπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας Τόμας ντε Μεζιέρ έστειλε επιστολή προς την Επιτροπή με την οποία ζητούσε την επιβολή προσωρινών συνοριακών ελέγχων στα χερσαία σύνορα με την Αυστρία και στις αεροπορικές πτήσεις από την Ελλάδα. Το χρονικό διάστημα των συνοριακών ελέγχων αφορούσε το διάστημα 12 Νοεμβρίου 2017 – 12 Μαϊου 2018).

Η νομική βάση για αυτή την κίνηση της Γερμανίας ήταν το Άρθρο 25 του Κώδικα Συνόρων της Συνθήκης του Σένγκεν (Schengen Borders Code – SBC) με το Βερολίνο να αιτιολογεί την απόφασή του επικαλούμενο την «κατάσταση ασφαλείας στην Ευρώπη και τις απειλές που προκύπτουν από τις συνεχιζόμενες αξιοσημείωτες δευτερογενείς μετακινήσεις (significant secondary movements) μεταναστών» που εισέρχονται σε μία χώρα της ΕΕ και κατευθύνονται προς μία άλλη. Η αιτιολογία αυτή αναφέρεται ξεκάθαρα στη σχετική ιστοσελίδα της Κομισιόν για τη Μετανάστευση και τις Εσωτερικές Υποθέσεις.

Ο κ. Ντε Μεζιέρ δεν είχε ενημερώσει νωρίτερα για το ζήτημα αυτό τον έλληνα υπουργό Προστασίας του Πολίτη Νίκο Τόσκα. Διπλωματικές πηγές καθώς και κύκλοι της Κατεχάκη σημειώνουν προς «Το Βήμα» ότι ο έλληνας υπουργός δεν χάρηκε καθόλου και ζήτησε από τον γερμανό ομόλογό του να μην φέρει το θέμα στο Συμβούλιο, διότι θα δημιουργείτο αχρείαστη ένταση και ο ίδιος θα έπρεπε να αντιδράσει.

Είναι δε χαρακτηριστικό ότι στη συγκεκριμένη συνεδρίαση θα συζητούνταν αλλαγές στο Κώδικα Συνόρων Σένγκεν επί τη βάση προτάσεων της Επιτροπής οι οποίες προβλέπουν την επιμήκυνση του χρόνου επαναφοράς των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα της Ζώνης Σένγκεν από δύο χρόνια, που ισχύει σήμερα, σε τρία χρόνια. Και πιο συγκεκριμένα, η πρόταση της Κομισιόν προβλέπει ότι τα κράτη – μέλη θα

μπορούν να επαναφέρουν τους ελέγχους ταξιδιωτικών εγγράφων στα σύνορα για χρονικό διάστημα ενός έτους από έξι μήνες που ισχύει σήμερα.

Μετά τη συνεδρίαση, οι δύο άνδρες συζήτησαν ιδιαιτέρως το ζήτημα. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη ο κ. Ντε Μεζιέρ τόνισε στον συνομιλητή του ότι υπάρχει χρόνος μέχρι την έναρξη των ελέγχων και είναι καλύτερο οι δύο πλευρές να περιμένουν να δουν τι θα γίνει. Ωστόσο, ούτε τότε ούτε μέχρι σήμερα η γερμανική πλευρά φέρεται να έχει παρουσιάσει αξιόπιστα στοιχεία για το πόσα άτομα είχαν περάσει σε γερμανικό έδαφος από πτήσεις μέσω Ελλάδος. Οι ίδιες πηγές σημείωναν ότι ακόμη και ο αριθμός 1.000 άτομα που επικαλείται το γερμανικό υπουργείο Εσωτερικών δεν έχει επαρκώς στοιχειοθετηθεί. Επιπλέον, στα «επικίνδυνα» άτομα φέρονται να συμπεριλαμβάνονται ακόμη και υπήκοοι χωρών που μπορούν να ταξιδέψουν χωρίς θεώρηση στην ΕΕ ως μέρος του προγράμματος visa liberalization. Σε αυτούς εντάσσονται πχ Αλβανοί, Γεωργιανοί, Αρμένιοι και Σκοπιανοί. Επίσης, όσοι είναι μετανάστες και αποφάσισαν να πάρουν πτήση από την Ελλάδα προς τη Γερμανία δεν φέρουν, φυσικά, διαβατήρια όπως γράφτηκε σε μερίδα του Τύπου, αλλά το γνωστό «τρίπτυχο» που λαμβάνουν από τις ελληνικές αρχές.

Οι κκ. Ντε Μεζιέρ και Τόσκας συμφώνησαν να επικοινωνήσουν ξανά στις 10 Νοεμβρίου για να επισκοπήσουν την κατάσταση. Ο γερμανός υπουργός, που σύμφωνα με την ελληνική πλευρά στοχοποιεί «για μια ακόμη φορά τον συνήθη εδώ και επτά χρόνια “αποδιοπομπαίο τράγο”, την Ελλάδα» (σσ. συτό επισημαίνεται σε σχετικό non paper του υπουργείου Εξωτερικών που διανεμήθηκε επιλεκτικά και με άγνωστα κριτήρια σε διπλωματικούς συντάκτες, αν και όχι στο «Βήμα» στο οποίο περιήλθε από τρίτη πηγή…), ζήτησε να εφαρμόσει τα μέτρα.

Όπως υπογραμμίζουν κύκλοι του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, ο κ. Τόσκας του επεσήμανε πολλάκις ότι απαιτείται διακριτικότητα και ότι εφόσον το μέτρο αυτό εφαρμοστεί στο σύνολο των επιβατών τότε θα δημιουργηθεί πολιτικό πρόβλημα και σε γερμανούς πολίτες που ταξιδεύουν από την Ελλάδα προς τη Γερμανία. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι την πρώτη ημέρα εφαρμογής δύο πτήσεις

τσάρτερ από την Καλαμάτα, γεμάτες αποκλειστικά με Γερμανούς, έφθασαν σε γερμανικά αεροδρόμια.

Ήδη από τότε, ο κ. Τόσκας δήλωσε στον γερμανό ομόλογό του ότι θέλει να στείλει έλληνες αστυνομικούς στα γερμανικά αεροδρόμια προκειμένου να συνδράμουν στους ελέγχους διαβατηρίων, κατά το πρότυπο των γερμανών ομολόγων τους σε ελληνικά αεροδρόμια (σσ. οι πληροφορίες αναφέρουν ότι θα σταλούν 3-4 αστυνομικοί, χωρίς να είναι σαφές το χρονικό διάστημα που θα παραμείνουν στη Γερμανία). Μάλιστα, η αντιστράτηγος της ΕΛΑΣ Ζαχαρούλα Τσιριγώτη μετέβη λίγες ημέρες αργότερα, στις 12 Νοεμβρίου, στη Γερμανία (Μόναχο και Φραγκφούρτη), συνοδευόμενη από τον αστυνομικό ακόλουθο της γερμανικής πρεσβείας στην Αθήνα ώστε να δει από κοντά τι συμβαίνει και να συναντηθεί με τον επικεφαλής της γερμανικής Ομοσπονδιακής Αστυνομίας.

Τότε διαπιστώθηκε ότι οι έλεγχοι γίνονται σε όλους τους επιβάτες, κάτι που προκαλεί σοβαρά προβλήματα. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι έλεγχοι γίνονται στη φυσούνα, ενώ σε άλλες (πχ στο αεροδρόμιο της Στουτγάρδης), οι επιβάτες μεταφέρονται με λεωφορεία σε χώρο που προορίζεται για επιβάτες εκτός Σένγκεν. Πηγές της Κατεχάκη σημειώνουν στο «Βήμα» ότι ο κ. Ντε Μεζιέρ είχε παράσχει διαβεβαιώσεις ότι αυτό δεν θα συνέβαινε, οι οποίες δεν τηρήθηκαν…

Η κυβέρνηση πάντως φαίνεται ότι επεδίωξε, σε ανώτερο κυβερνητικό επίπεδο, να μην πιέσει τα πράγματα στα άκρα. Για τον λόγο αυτό και παρά τις αρχικές διαρροές στον Τύπο περί διαβήματος της Αθήνας προς το Βερολίνο, κάτι τέτοιο δεν συνέβη. Ο Νίκος Κοτζιάς δεν φέρεται να έδωσε τέτοια εντολή. Αντίθετα, υπήρξαν απλές παραστάσεις προς το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών, όχι διάβημα με την επίσημη έννοια του όρου. Η εκτίμηση της ελληνικής πλευράς ήταν ότι επρόκειτο για πολιτική απόφαση και όχι επιχειρησιακή, κάτι που επιβεβαιώνεται από τα, χαοτικά όπως χαρακτηρίζονται, στατιστικά στοιχεία που έχει μέχρι σήμερα παράσχει η γερμανική πλευρά.

Την Τετάρτη 22 Νοεμβρίου, στις Βρυξέλλες, έλαβε χώρα συνάντηση εμπειρογνωμόνων κατόπιν πρωτοβουλίας της Επιτροπής και συγκεκριμένα των υπηρεσιών του Επιτρόπου Μετανάστευσης Δημήτρη Αβραμόπουλου. Σε αυτή

συμμετείχε ένας έλληνας και ένας γερμανός αστυνομικός που υπηρετούν στις Βρυξέλλες και μία συνεργάτης του έλληνα Επιτρόπου. Από τις πληροφορίες που υπάρχουν δεν προέκυψε κάτι σημαντικό, με τον γερμανό εκπρόσωπο να σημειώνει, όπως «Το Βήμα» πληροφορείται, ότι θα διορθωθεί η κατάσταση στο αεροδρόμιο της Στουτγάρδης όπου οι επιβάτες μετακινούνται σε χώρο εκτός Σένγκεν.

Την ίδια στιγμή, οι κκ. Τόσκας και Ντε Μεζιέρ έχουν ανανεώσει το ραντεβού τους για το επόμενο Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων στις 7-8 Δεκεμβρίου στις Βρυξέλλες. Η ελπίδα είναι ότι ως τότε θα έχει βρεθεί λύση και τα πνεύματα θα έχουν ηρεμήσει.