Κάλεσμα για συνεργασίες και επενδύσεις απηύθυνε από τα Σκόπια στους Έλληνες επιχειρηματίες ο υπουργός Ρύθμισης και Βελτίωσης Επενδυτικού Κλίματος της ΠΓΔΜ, καθηγητής Ζόραν Σάπουριτς (Zoran Sapuric). Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι η χώρα του επεξεργάζεται την παροχή νέων επενδυτικών κινήτρων, τα οποία αναμένεται να τεθούν σε ισχύ ήδη από το 2018 κατόπιν δημόσιας διαβούλευσης, με έμφαση στη στήριξη επενδυτικών εγχειρημάτων υψηλής τεχνολογίας και τεχνογνωσίας και επιχειρηματικών εγχειρημάτων, που αποδεδειγμένα δημιουργούν αυξημένο εισόδημα και περισσότερες θέσεις εργασίας.

Μιλώντας σε Έλληνες δημοσιογράφους, ο ίδιος πρόσθεσε ότι η ΠΓΔΜ θα μπορούσε να έχει κάλλιστα εναλλακτικές θαλάσσιες οδεύσεις για τα προϊόντα της, π.χ. μέσω Δυρραχίου, αλλά «το λιμάνι της Θεσσαλονίκης παραμένει για τη χώρα το πιο σημαντικό». Κατά τον κ. Σάπουριτς, η ΠΓΔΜ είναι γενικότερα ανοιχτή σε ξένες επενδύσεις, με στόχο όμως την παροχή ίσων ευκαιριών σε εγχώριους και ξένους επενδυτές.

Επισήμανε, επίσης, ότι η σημερινή κυβέρνηση θα τιμήσει όλες τις οικονομικές και επιχειρηματικές συμφωνίες, που είχε υπογράψει και συνάψει η προηγούμενη, στην οποία ωστόσο άσκησε έντονη κριτική, λέγοντας ότι το πραγματικό όφελος από τις επενδύσεις που προσήλκυσε στη χώρα είναι πιθανότατα περιορισμένο, καθώς εκτιμάται ότι δαπάνησε περί το 1/3 των εν λόγω ξένων επενδυτικών κεφαλαίων, προκειμένου να χρηματοδοτήσει οδοιπορικά παρουσιάσεων (road shows), επιδοματικές πολιτικές και διαφημιστικές ενέργειες.

«Όταν αγοράζεις σπίτι, πρώτα αγόρασε τους γείτονες»

Από την πλευρά της, η υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου, αρμόδια για θέματα ξένων επενδύσεων, Ζόριτσα Αποστόλκα (Zorica Apostolka), επισήμανε ότι η νέα κυβέρνηση των Σκοπίων δημιουργεί ένα περιβάλλον φιλικό προς τις επενδύσεις, βασισμένο στη διαφάνεια και υποστηρικτικό προς τις επιχειρήσεις, στη βάση όμως των πραγματικών και μετρήσιμων επιχειρηματικών αποτελεσμάτων. Η ίδια έδωσε έμφαση στην ανάγκη για στενότερες σχέσεις μεταξύ της χώρας της και της Ελλάδας, επικαλούμενη μια παλιά παροιμία: «Όταν αγοράζεις σπίτι, πρώτα αγόρασε τους γείτονες, γιατί χωρίς γείτονες, είσαι μόνος».

Οι δηλώσεις των δύο αξιωματούχων έγιναν στο περιθώριο του Επιχειρηματικού Φόρουμ, που διοργανώνει στα Σκόπια το αμερικανικό Πανεπιστήμιο Κολούμπια, στο πλαίσιο πρωτοβουλίας για την ενίσχυση των διμερών σχέσεων και την ειρήνη στην περιοχή, που στηρίζει το ίδιο, σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος (ΣΕΒΕ) και την Ένωση Επιμελητηρίων της ΠΓΔΜ (MCC).

Το κάλεσμα δε, για συνεργασία, έρχεται σε μια περίοδο κατά την οποία η νέα κυβέρνηση της ΠΓΔΜ, έχοντας κατορθώσει να σταθεροποιήσει το κλίμα στη χώρα, μετά την πρόσφατη πολιτική κρίση, «ποντάρει» σε στενότερες σχέσεις τόσο με την Ελλάδα (από την οποία η οικονομία της εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό, λόγω των υψηλών ελληνικών επενδύσεων) όσο και με άλλά κοινοτικά κράτη των Βαλκανίων, προκειμένου να «διευκολύνει» την ενταξιακή της πορεία προς την ΕΕ και το ΝΑΤΟ.

Αμερικανική αισιοδοξία για τις διμερείς σχέσεις

Αισιόδοξος για την πορεία των διμερών σχέσεων Ελλάδας-ΠΓΔΜ εμφανίστηκε, από την πλευρά του, ο Ντέιβιντ Φίλιπς (David L. Phillips), διευθυντής του προγράμματος για την Οικοδόμηση της Ειρήνης του Ινστιτούτου για τη Μελέτη των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του Πανεπιστημίου Κολούμπια.

Όπως επισήμανε ο κ. Φίλιπς, στόχος του προγράμματος είναι να δημιουργηθεί γέφυρα συνεργασίας και επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών, καθώς αμφότερες έχουν συμφέρον να εργάζονται μαζί, κάτι όμως που μπορεί να επιτευχθεί μόνο εφόσον αντιληφθούν την αναγκαιότητά του οι κοινωνίες των πολιτών και στις δύο πλευρές των συνόρων.

«Μετά από τρία χρόνια που χτίζουμε αυτές τις γέφυρες, αισθάνομαι σήμερα πιο αισιόδοξος από οποιαδήποτε άλλη στιγμή στο παρελθόν» σημείωσε ο κ. Φίλιπς και πρόσθεσε ότι οι ανταλλαγές επισκέψεων μεταξύ των αρμόδιων υπουργών των δύο χωρών είναι πλέον τακτικές και φαίνεται ότι αμφότερες οι κυβερνήσεις είναι αφοσιωμένες στον διάλογο. Κατά τον κ. Φίλιπς, η νέα κυβέρνηση των Σκοπίων έχει πολύ θετική στάση, ενώ υπάρχουν πλέον ελπίδες ότι η νέα διεπαφή μεταξύ των κοινωνιών των πολιτών των δύο χωρών θα δημιουργήσει σταδιακά κρίσιμη μάζα φιλικών σχέσεων, που θα επιτρέψει την περαιτέρω ανάπτυξη των διμερών σχέσεων και θα δώσει στις δύο χώρες τη δυνατότητα να ξεπεράσουν όσα τις χωρίζουν.

Σημαντική και για τις δύο χώρες η αναβάθμιση του λιμανιού της Θεσσαλονίκης

Την εκτίμηση ότι το διμερές εμπόριο Ελλάδας-ΠΓΔΜ μπορεί να ενισχυθεί μέσω της συνεργασίας, διατύπωσε από την πλευρά του ο πρόεδρος του ΣΕΒΕ, δρ Κυριάκος Λουφάκης, επισημαίνοντας ότι ιδίως η παραχώρηση του 67% του λιμένος της Θεσσαλονίκης σε παγκόσμιο διαχειριστή (σ.σ. στην κοινοπραξία DIEP GmbH-Terminal Link SAS-Belterra Investments Ltd) μπορεί να ωφελήσει σημαντικά και τις δύο χώρες.

«Ο σίδηρος και ο χάλυβας είναι η πιο σημαντική βιομηχανία για το διμερές εμπόριο, καθώς η αξία των αγαθών του είδους έφτασε στα 79 εκατ. ευρώ το 2016, ενώ το λιμάνι της Θεσσαλονίκης είναι η πιο σημαντική εξαγωγική πύλη για τα καταναλωτικά αγαθά και των δύο χωρών. Συνεπώς, η εκ νέου ανάπτυξη του ΟΛΘ αναμένεται να δώσει ώθηση στις ευκαιρίες για εμπόριο και επενδύσεις. Επιπλέον, η μεταποιητική βιομηχανία και η εγχώρια παραγωγή στα Σκόπια μπορούν να ωφεληθούν επίσης» σημείωσε ο δρ Λουφάκης και πρόσθεσε ότι η ΠΓΔΜ είναι ο κυριότερος εμπορικός εταίρος της Βόρειας Ελλάδας και άρα η συνεργασία είναι ζωτικής σημασίας και για τις δύο πλευρές.
Το συνολικό διμερές εμπόριο ανήλθε σε 787 εκατ. ευρώ το 2016, έχοντας σημειώσει μείωση της τάξης του 6,9%, σε σχέση με το 2015, ενώ η Ελλάδα είναι ο έκτος κυριότερος εμπορικός εταίρος της ΠΓΔΜ. Οι ελληνικές εξαγωγές προς τη γείτονα διαμορφώθηκαν στα 566 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας πτώση εν συγκρίσει με τα 586 εκατ. της προηγούμενης χρήσης.

Οι επενδύσεις ελληνικών συμφερόντων στην ΠΓΔΜ, άμεσες και έμμεσες, που υπολογίζεται ότι έχουν δημιουργήσει περίπου 40.000 θέσεις εργασίας, εκτιμάται ότι υπερβαίνουν σε αξία το 1 δισ. ευρώ, παρότι δεν καταγράφονται στο σύνολό τους στα επίσημα στατιστικά στοιχεία, καθώς σε αρκετές περιπτώσεις η επενδυτική επέκταση στη γειτονική χώρα γίνεται μέσω εταιρειών που εδρεύουν σε άλλες χώρες, όπως το Λουξεμβούργο.

Η πολιτική κρίση των προηγούμενων μηνών επηρέασε και τις ελληνικές επιχειρήσεις, ιδίως στον κλάδο των κατασκευών (καθώς είχαν αναλάβει έργα είτε απευθείας είτε μέσω υπεργολαβιών). Γενικότερα προκάλεσε μια οπισθοχώρηση ξένων επενδυτών, καθώς στο πρώτο εξάμηνο του έτους οι άμεσες ξένες επενδύσεις στη χώρα υπολογίζεται ότι μειώθηκαν κατά περίπου 20%.

Πάντως, η εξομάλυνση της κατάστασης και η βελτίωση του κλίματος, που επισφραγίστηκε με την ανάδειξη της νέας κυβέρνησης στις αρχές του καλοκαιριού, οδήγησε πολλές ξένες επιχειρήσεις να επανακάμψουν επενδυτικά στη χώρα, «ξεπαγώνοντας» τον σχεδιασμό τους, ενώ σε ό,τι αφορά τις ελληνικές επιχειρήσεις, ευκαιρίες εκτιμάται ότι ανακύπτουν σε τομείς όπως ο τουρισμός (πάνω από 1 εκατ. αφίξεις τουριστών από την ΠΓΔΜ καταγράφονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα, ιδίως στη Βόρεια, αλλά πλέον και στη δυτική, τα Ιόνια, το Βορειοανατολικό Αιγαίο, ακόμη και την Κρήτη), η συμβουλευτική επιχειρήσεων και η σύναψη συνεργασιών για την ανάληψη έργων και προμηθειών, στο πλαίσιο διαγωνισμών ευρωπαϊκών προγραμμάτων.

Με την ευκαιρία του επιχειρηματικού φόρουμ στα Σκόπια, όπου ο μέσος μισθός ανέρχεται σε 350 ευρώ και, σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες, επίκειται η ψήφιση νομοσχεδίου για κατώτατο μισθό 200 ευρώ, οι εκπρόσωποι 17 συμμετεχουσών ελληνικών επιχειρήσεων είχαν επιχειρηματικές συναντήσεις με στελέχη ομοειδών εταιρειών από την ΠΓΔΜ.