Ζητούν άλματα από Τσίπρα

To αποτέλεσμα των γερμανικών εκλογών γέννησε νέο κύκλο αβεβαιοτήτων για την ελληνική οικονομία και είναι αλήθεια ότι αρχικώς προκάλεσε ρίγη ανησυχίας στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης. Και δικαίως, αφού οι σταθερές, οι όποιες σταθερές με τη Μέρκελ και με τον Σόιμπλε ακόμη, κινδυνεύουν με ανατροπή. Τα ερωτήματα που απασχολούν τους πάντες στην Αθήνα είναι αν θα επηρεαστούν και πόσο οι ευρωπαϊκές υποθέσεις και αν η νέα γερμανική κυβέρνηση θα τιμήσει τις υποσχέσεις της προηγούμενης, ιδιαιτέρως στο θέμα της ρύθμισης του χρέους.

Οπως είναι γνωστό, το τρέχον σχέδιο της οικονομικής πολιτικής εξελίσσεται και εκτελείται με απώτερο σκοπό μια ευνοϊκότερη ρύθμιση του χρέους.Ωστόσο, παρά τις πολλές και εύλογες ανησυχίες, η στρατηγική της χώρας δεν φαίνεται να αλλάζει.

Η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών και ειδικότερα ο υπουργός Ευκλείδης Τσακαλώτος και ο αναπληρωτής του Γιώργος Χουλιαράκης επιμένουν ότι ιδιαιτέρως τώρα, μετά τη διαφαινόμενη ευρω-γερμανική περιπλοκή, επιβάλλεται η εκπλήρωση των στόχων που έχουν προ πολλού υιοθετηθεί έως τη λήξη του προγράμματος τον Αύγουστο του 2018.

Οπως μεταφέρουν οι υπεύθυνοι της οικονομικής πολιτικής, απόφασή τους είναι να κλείσει το συντομότερο η τρίτη αξιολόγηση, αν όχι στο πρώτο δεκαήμερο του Δεκεμβρίου, κατά πάσα βεβαιότητα στο πρώτο Eurogroup του προσεχούς Ιανουαρίου.

Πιο συγκεκριμένα, ο Γ. Χουλιαράκης σπεύδει να διευκρινίσει σε όσους τον ρωτούν ότι η αξιολόγηση έχει προετοιμαστεί στον μέγιστο βαθμό, κάτι που, όπως εξηγεί, θα καταγραφεί με τον προϋπολογισμό του τρέχοντος έτους. «Μεγάλο μέρος των υποχρεώσεων της τρίτης αξιολόγησης θα περνά στις επιμέρους προβλέψεις και ρυθμίσεις του νέου προϋπολογισμού» τονίζει εμφατικά. Το προσχέδιο του προϋπολογισμού, που παρουσιάζεται τη Δευτέρα, ενσωματώνει τις προβλέψεις εκτέλεσης του εφετινού προϋπολογισμού, στοχεύει σε πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ, όπως το πρόγραμμα απαιτεί, και διακρίνεται από σχήμα επικαιροποίησης των δαπανών, το οποίο αποτελεί τη βάση της τρίτης αξιολόγησης.

Σύμφωνα με τον κ. Χουλιαράκη, η τρέχουσα δημοσιονομική διαχείριση θα αποδειχθεί επιτυχής, παρά τις ανησυχίες που προκαλούν η κάμψη της απόδοσης του φόρου εισοδήματος και η εξάντληση της φοροδοτικής ικανότητας των πολιτών. «Ο,τι χάνουμε από τον φόρο εισοδήματος, το κερδίζουμε από την αύξηση των εσόδων του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, που πηγάζει από τη δημιουργία περίπου 250.000 νέων θέσεων εργασίας» υποστηρίζει ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών.

«Μπορεί οι αμοιβές στις δημιουργούμενες νέες θέσεις εργασίας να μην είναι οι επιθυμητές και να κινούνται στα όρια του ετήσιου αφορολόγητου ορίου, γεγονός που εξηγεί το πρόβλημα των υπολειπόμενων εσόδων του φόρου εισοδήματος, αλλά τουλάχιστον συνεισφέρουν στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης» εξηγεί, για να συμπληρώσει αμέσως μετά ότι «η εφετινή δημοσιονομική διαχείριση θα αποδώσει πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 2,2% του ΑΕΠ, μετά μάλιστα την αφαίρεση του προαναγγελθέντος από τον Πρωθυπουργό «μποναμά», ο οποίος δεν θα είναι ευκαταφρόνητος και επιδιώκεται μάλιστα να διανεμηθεί σε εκατοντάδες χιλιάδες δικαιούχους εντός του προσεχούς Νοεμβρίου, πριν δηλαδή από την αγορά των Χριστουγέννων. Πληροφορίες αναφέρουν ότι θα είναι πιο γενναιόδωρος από τον αντίστοιχο περυσινό και κατά μια εκδοχή μπορεί να ξεπερνά το 1 δισ. ευρώ.

Ο κ. Χουλιαράκης αποφεύγει να δώσει λεπτομέρειες γιατί ακόμη δεν τις έχει, αλλά διευκρινίζει ότι θα συμφωνηθεί προηγουμένως με τους εκπροσώπους των εταίρων και δανειστών, θα έχει την πλήρη συγκατάθεσή τους και δεν θα υπάρξει αιφνιδιασμός, όπως πέρυσι.

Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης θα προτιμούσε το εφετινό επίδομα-βοήθημα ή «μποναμάς» να μην προσφερθεί μόνο στους συνταξιούχους, αλλά να κατευθυνθεί κυρίως σε φτωχές οικογένειες ανέργων με παιδιά. Δηλαδή σε οικογένειες μικρών παιδιών με γονείς χωρίς δουλειά και εισόδημα. Και αυτό γιατί, σύμφωνα με τους εισηγητές, η κρίση αφήνει ανεξίτηλα τραύματα στα μικρά παιδιά φτωχών οικογενειών, πρόκειται για την πιο ευαίσθητη και βαρύτερα πληττόμενη ομάδα του πληθυσμού στα χρόνια της μεγάλης ύφεσης.

Την τελική απόφαση για τη μορφή και τον χαρακτήρα του εφετινού βοηθήματος θα λάβει ο Πρωθυπουργός. Ο ίδιος έχει μιλήσει πολλές φορές για την παιδική φτώχεια, αν και δεν κρύβει ότι κολακεύεται από τις ευχαριστίες των συνταξιούχων που τον προσεγγίζουν στις περιοδείες ανά την Ελλάδα.

Οπως και να έχει, και στον βαθμό που επιβεβαιωθεί η δυνατότητα χορήγησης επιδομάτων ύψους 1 δισ. ευρώ, ο κύκλος των δικαιούχων θα είναι ευρύτερος και θα καλύπτει περισσότερα πρόσωπα από όσα το αντίστοιχο περυσινό. Κατά τα φαινόμενα, το υπουργείο Οικονομικών επεξεργάζεται διάφορα σενάρια και τούτο τον καιρό αναζητεί τους όρους και τις προϋποθέσεις που θα εγγυηθούν ότι το βοήθημα θα κατευθυνθεί σε εκείνους που έχουν πραγματική ανάγκη.

Ο κ. Χουλιαράκης δεν κρύβει πάντως τον προβληματισμό του για την εκτεταμένη φοροδιαφυγή, η οποία παρά την επικράτηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, ανθεί προκλητικά και αφαιρεί κρίσιμες δυνάμεις από τη φαρέτρα του υπουργείου Οικονομικών.

Στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους γνωρίζουν ότι αν αποδίδονταν οι φόροι που αναλογούν στο κατ’ έτος αποκτώμενο εισόδημα, θα μπορούσαν να αλλάξουν το μείγμα οικονομικής πολιτικής και ιδιαιτέρως να περιορίσουν το μέγα βάρος των φόρων που αποδεδειγμένα καταδυναστεύει την οικονομία της χώρας.

Δεν κρύβουν επίσης την κόπωση των φοροελεγκτικών μηχανισμών. Οι επιδόσεις της ανεξάρτητης αρχής είσπραξης δημοσίων εσόδων απέχουν πολύ από τις προσδοκώμενες.

Γεγονός δυσερμήνευτο για τους περισσότερους. Ωστόσο στο υπουργείο Οικονομικών πιστεύουν ότι οι ελεγκτές υποαμείβονται. «Δεν μπορείς να αναμένεις δισ. ευρώ περισσότερα προσφέροντας αμοιβές 800 ευρώ τον μήνα στους ελεγκτές του υπουργείου Οικονομικών» λέει χαρακτηριστικά ένας από τους επικεφαλής της αρμόδιας διεύθυνσης συλλογής των φόρων. Υπό αυτές τις συνθήκες, δεν είναι απίθανο το επόμενο διάστημα η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών να εισηγηθεί την εφαρμογή ειδικού μισθολογίου για τους εφοριακούς και γενικώς τους υπαλλήλους που απασχολεί στην είσπραξη των δημοσίων εσόδων.

Παρά ταύτα και τα όποια εμπόδια μπορεί να ορθώσει η γερμανική περιπλοκή, ο κ. Χουλιαράκης πιστεύει ακράδαντα ότι η οικονομία έχει εισέλθει σε αναπτυξιακή τροχιά και επικαλείται προς τούτο σειρά πρόδρομων δεικτών τόσο από τον κύκλο της κατανάλωσης όσο και από την ταχεία και μεγάλη αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών που παρατηρείται τελευταίως από τον ευρύτερο οικοδομικό και κατασκευαστικό τομέα.

Εκτιμά ότι η πραγματική οικονομία έχει πάρει δρόμο συγκεκριμένο και τίποτε δεν μοιάζει ικανό να εμποδίσει την πορεία αυτή. Ούτε η αναδειχθείσα τελευταίως περιπλοκή των τραπεζών θα την ανακόψει, λέει χαρακτηριστικά.

Αναγνωρίζει βεβαίως το πρόβλημα, αποδέχεται την ανάγκη εξυγίανσης των τραπεζών, αλλά μεταδίδει τη βεβαιότητα ότι ο τραπεζικός τομέας θα έχει τον χρόνο και τον χώρο που διεκδικεί για την αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων και την ανασυγκρότησή του.

Προσβλέπει στη διαφαινόμενη συμφωνία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, υπονοώντας ότι η επίσπευση των τεστ αντοχής για τον Φεβρουάριο είναι προϊόν συμβιβασμού μεταξύ Ντράγκι και Λαγκάρντ. Κάτι που αναμένει να περιγραφεί με επίσημο τρόπο στο επόμενο διάστημα και έτσι να εκλείψει ακόμη μια εστία αμφισβήτησης των οικονομικών προοπτικών της χώρας.

Βάσει των παραπάνω, υπολογίζει ότι η εφετινή χρονιά θα κλείσει με ανάπτυξη κοντά στο 1,8% του ΑΕΠ και επιμένει ότι το 2018 η ανάπτυξη μπορεί να προσεγγίσει ή και να ξεπεράσει το 2,4%.

Γενικώς ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών πιστεύει ότι με την ολοκλήρωση και της τρίτης αξιολόγησης θα καθαρίσει το οικονομικό τοπίο. Κατ’ αυτόν, ο κύκλος των μεγάλων μνημονιακών υποχρεώσεων εξαντλείται –μόλις 18 προαπαιτούμενα θα απομείνουν μέχρι το τέλος του προγράμματος –και ο δρόμος διαπραγμάτευσης για το χρέος είναι ανοιχτός. Αν εξασφαλισθεί μια ουσιαστική δέσμευση για ελάφρυνση του χρέους μετά το τέλος του προγράμματος, η κυβέρνηση θα μπορεί απερίσπαστη να ασχοληθεί με τα θέματα της ανάπτυξης.

Η πολιτική, υπογραμμίζει ο κ. Χουλιαράκης, θα μπορέσει έτσι να μετακινηθεί από τη βασανιστική μακροοικονομία στην πιο δημιουργική μικροοικονομία. «Θα πρόκειται για αλλαγή επιπέδου και θα πρέπει όλες οι πολιτικές δυνάμεις να εξειδικεύσουν τόσο την πολιτική τους όσο και την αντιπολιτευτική στάση τους». Στις πολλές επισημάνσεις ότι ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας μπορεί να υπερέχει σε αυτό το νέο επίπεδο, καθώς το μήνυμά του είναι ευκρινέστερο, ο ίδιος σημειώνει ότι έχει καταγράψει τη στροφή του κ. Μητσοτάκη στη Θεσσαλονίκη, δεν την υποτιμά, την παρακολουθεί συστηματικά, αλλά πιστεύει ότι η κυβέρνηση θα έχει στο άμεσο μέλλον πολλές δυνατότητες και ακόμη περισσότερες ευκαιρίες να συγκριθεί μαζί του και σε αυτό το πεδίο.

Οπως εξηγούν, η χώρα διαμορφώνει πλέον τις προϋποθέσεις να εξέλθει της μεγάλης κρίσης, επιμένουν ότι η πορεία αυτή είναι εν πολλοίς ασφαλισμένη και σημειώνουν ότι μπορεί να απειληθεί κυρίως από πολιτικές περιπλοκές παρά από οποιεσδήποτε άλλες.

Οταν ερωτώνται αναφέρουν συγκεκριμένα ότι οι κίνδυνοι για την οικονομία πηγάζουν κυρίως από την ενεργοποίηση του εκλογικού κύκλου, ο οποίος δεν θα είναι απλός αλλά θα έχει διάρκεια. Αν τηρηθούν οι συνταγματικές προθεσμίες, στο τέλος της άνοιξης του 2019 θα έχουμε ευρωεκλογές, τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς εθνικές εκλογές και το 2020, με την ευκαιρία της εκλογής νέου Προέδρου της Δημοκρατίας, η χώρα μπορεί να οδηγηθεί εκ νέου στις κάλπες.

Κατά τους επιτελείς του οικονομικού επιτελείου, την ώρα που η χώρα θα εξέρχεται από την κρίση και θα δοκιμάζει την τύχη της στους δρόμους της ανάπτυξης, μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη με αλλεπάλληλες, διαβρωτικές του ενάρετου οικονομικού κύκλου εκλογικές αναμετρήσεις. Αν όντως έχει ευοδωθεί έως τότε η προσπάθεια εξόδου από την κρίση, θα ισοδυναμεί με δυστύχημα ενδεχόμενη διολίσθηση σε νέα κρίση εξαιτίας πολιτικής περιπλοκής και ακυβερνησίας. Γι’ αυτό, όπως τονίζουν σε ιδιαίτερες συνομιλίες τους, είναι κρίσιμο να χτιστούν έγκαιρα νέες πολιτικές συμμαχίες.

Ο ίδιος κύκλος επισημαίνει χαρακτηριστικά ότι ακόμη και αν ο κ. Τσίπρας έχει διαμορφωμένες τις καλύτερες δυνατές προϋποθέσεις για μια καλή εκλογική επίδοση το 2019, κατά πάσα πιθανότητα θα χρειάζεται συμμάχους προκειμένου να κυβερνήσει. Και επειδή επίσης θεωρούν ότι οι ΑΝΕΛ του Πάνου Καμμένου έχουν εξαντληθεί, ή καλύτερα δεν ταιριάζουν ως σύμμαχοι στην επόμενη φάση, καθώς, όπως λένε, προσβάλλουν την αισθητική της Αριστεράς και επιπλέον δεν εμπνέουν καμία εμπιστοσύνη, πρέπει να αναζητηθούν σύμμαχοι στην πιο συγγενή ζώνη της ευρύτερης Κεντροαριστεράς. Πιστεύουν επίσης ότι οι ευρωπαϊκές διεργασίες που θα ακολουθήσουν μετά το αποτέλεσμα των γερμανικών εκλογών θα προσφέρουν ευκαιρίες αναζήτησης νέων συμμάχων.

Ο κύκλος του οικονομικού επιτελείου εκτιμά ότι οι νέες διαχωριστικές γραμμές θα διαμορφωθούν στην Ευρώπη κατά τη διαδικασία εμβάθυνσης της ενοποίησης που θα ακολουθήσει.

Εκεί θα διαμορφωθούν και μέσω των ευρωπαϊκών πολιτικών συγκρούσεων θα έλθουν και εδώ. Επισημαίνουν μάλιστα ότι ήδη η ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία βρίσκεται σε αναζήτηση μεγάλη, η οποία αναμένεται να ενισχυθεί μετά και την ιστορικών διαστάσεων ήττα του SPD. Ουσιαστικά προτρέπουν τον κ. Τσίπρα να επιχειρήσει άλματα προς αυτή την κατεύθυνση και να συντονιστεί με τις συγγενείς ευρωπαϊκές δυνάμεις της Σοσιαλδημοκρατίας. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που του προτείνουν, εν όψει των επόμενων ευρωεκλογών, να ενταχθεί εγκαίρως ο ΣΥΡΙΖΑ στη σοσιαλιστική ομάδα και δι’ αυτής να επιδιώξει τη σύγκλιση με τις εδώ δυνάμεις της Κεντροαριστεράς.

Η αλήθεια είναι βεβαίως ότι το πολωτικό κλίμα που επικρατεί στην Ελλάδα δεν ευνοεί επί του παρόντος τέτοιες προσεγγίσεις. Ωστόσο, ο κ. Τσίπρας δεν έχει κρύψει ότι διεκδικεί τον ευρύτερο χώρο. Οι διαθέσεις του φάνηκαν στη Θεσσαλονίκη. Και όλα τα στοιχεία βεβαιώνουν ότι προσεχώς θα πολιορκήσει πιο εντατικά τον χώρο της Κεντροαριστεράς. Ο καιρός θα δείξει αν όντως η οικονομία θα ξεφύγει από τα δεσμά της κρίσης και αν θα υπάρξει έδαφος για τα πολιτικά άλματα που θεωρεί επιβεβλημένα ο κύκλος του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης.