Ήταν μία από τις λίγες φορές που η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) τήρησε τα χρονοδιαγράμματα, αλλά και μία απόδειξη ότι όταν υπάρχει η βούληση μπορούν να λαμβάνονται δύσκολες αποφάσεις. Το Συμβούλιο έδωσε το δικό του «πράσινο φως» στην πρόταση για τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (European Border and Coast Guard –EBCG), του διαδόχου του Frontex που σκοπό θα έχει να ενισχύσει την ασφάλεια των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ και να αποτρέψει ένα χάος ανάλογο αυτού που έλαβε χώρα εξαιτίας των μαζικών ροών προσφύγων του περασμένου έτους.
Η Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή θα μπορεί πλέον να πραγματοποιεί, έπειτα από απόφαση των κρατών –μελών της ΕΕ δηλαδή του Συμβουλίου, επεμβάσεις στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ σε περίπτωση επείγουσας ανάγκης. Η λήψη της σχετικής απόφασης από τα κράτη –μέλη ήταν η σπουδαιότερη αλλαγή στην αρχική πρόταση της Κομισιόν πριν από ένα εξάμηνο. Η νέα πρόνοια ικανοποιεί εμφανώς και την Αθήνα, που είχε εκφράσει ανησυχίες για το ενδεχόμενο απώλειας κυριαρχίας.
Η Επιτροπή ήθελε να μπορεί εκείνη να αποφασίζει πότε θα έπρεπε να πραγματοποιηθεί μία τέτοια επέμβαση. Σημειώνεται ότι τη σημασία του ρόλου των κρατών –μελών ανέδειξε, κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, όχι μόνο το Συμβούλιο αλλά και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Η ταχύτητα στην επίτευξη της συμφωνίας (που οριστικοποιήθηκε στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Μονίμων Αντιπροσώπων στις 21 Ιουνίου) ήταν κάτι που επεσήμανε και ο έλληνας Επίτροπος Δημήτρης Αβραμόπουλος. «Κάτι τέτοιο φαινόταν αδύνατο πριν από μερικά χρόνια, ότι μέσα σε έξι μήνες μόνο θα συμφωνούσαμε σε κάτι τόσο φιλόδοξο –και όλα τα κράτη μέλη συμφώνησαν με την πρότασή μας» σημείωσε ο Επίτροπος για θέματα Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας, ο οποίος διαδραμάτισε κομβικό ρόλο στις παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις προκειμένου να καμφθούν οι αντιρρήσεις που είχαν εκφραστεί από διάφορες πλευρές.
Πλέον, τόσο το Συμβούλιο, όσο επίσης το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Κομισιόν έχουν συμφωνήσει σε ένα ενιαίο κείμενο που αναμένεται να ψηφιστεί από την Ολομέλεια της Ευρωβουλής πριν εκπνεύσει η ολλανδική Προεδρία.
Σύμφωνα με τα όσα είπε ο κ. Αβραμόπουλος, τα βασικά σημεία της Πρότασης που είχε καταθέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον περασμένο Δεκέμβριο ικανοποιούνται –μεταξύ των οποίων και η διατήρηση του όρου «Ακτοφυλακή» στον τίτλο της νέας υπηρεσίας. «Τόσο ο Πρόεδρος Γιούνκερ όσο και εγώ προσωπικά επιμείναμε ώστε να μην περιοριστεί ο τίτλος μόνο σε «Συνοριοφυλακή»» είπε ο κ. Αβραμόπουλος.
Όπως επεσήμανε ο έλληνας Επίτροπος, διασφαλίστηκε η τοποθέτηση «αξιωματικών συνδέσμων» (liaison officers) στα κράτη –μέλη αλλά και η πραγματοποίηση «αξιολογήσεων ευπάθειας» (vulnerability assessments) ώστε να καταδεικνύονται οι πιθανές ελλείψεις σε εθνικό επίπεδο και να διορθώνονται. Επιπλέον, όταν ένα κράτος –μέλος αρνείται ρητά να συνεργαστεί «υπάρχει η πρόβλεψη μίας διαδικασίας σύνδεσης με τον Κώδικα Συνόρων Σένγκεν» σύμφωνα με τον κ. Αβραμόπουλο. Είναι προφανές ότι η άρνηση συνεργασίας θα μπορούσε να οδηγήσει σε επαναφορά εσωτερικών συνοριακών ελέγχων στη Ζώνη Σένγκεν.
Σε ό,τι αφορά, πιο συγκεκριμένα, στη δυνατότητα επέμβασης στα εξωτερικά σύνορα, αλλά και στο ζήτημα της συνεργασίας με τρίτες χώρες, σε περίπτωση που ένα κράτος –μέλος δεν λαμβάνει τα μέτρα που η EBCG προτείνει ή όταν η μεταναστευτική πίεση θέτει σε κίνδυνο τη λειτουργία του Χώρου Σένγκεν, τότε η Κομισιόν μπορεί να υποβάλει πρόταση με σχέδιο δράσης προς το Συμβούλιο. Αυτό μπορεί να αποφασίσει, με ειδική πλειοψηφία, αν χρειάζεται να αναπτυχθούν μονάδες ταχείας επέμβασης στα εξωτερικά σύνορα. Το σχέδιο δράσης όμως θα πρέπει να έχει τη σύμφωνη γνώμη τόσο της EBCG όσο και του ενδιαφερόμενου κράτους –μέλους.
Επίσης, σε περίπτωση μίας επιχείρησης στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ που θα περιλαμβάνει συνεργασία ή ακόμη και δράση στο έδαφος μίας τρίτης χώρας (πχ Τουρκία), τότε θα πρέπει να λαμβάνεται και η συγκατάθεση του συνορεύοντος κράτους –μέλους. Πρόκειται για μία θέση που ευνοεί και την Ελλάδα.
