Στη χώρα των ψευδαισθήσεων

Μια Ελλάδα διχασμένη στα καθοριστικά προτάγματα για το μέλλον της. Μια κοινωνία που δεν αναγνωρίζει τη θέση της στον κόσμο, που εξακολουθεί να ζει τους μύθους της και δεν αντιλαμβάνεται το βάθος της κρίσης, ακόμη και έπειτα από έξι αδυσώπητα μνημονιακά χρόνια. Πολίτες που απεκδύονται κάθε ευθύνης για την κατάσταση της χώρας, ρίχνουν όλο το φταίξιμο στο πολιτικό σύστημα αλλά διατηρούν, ο καθένας για τον εαυτό του, το… αλάθητο της πολιτικής επιλογής με τη «σωστή ψήφο». Η εικόνα που καταγράφει η έρευνα της Κάπα Research είναι τόσο προβληματική για την Ελλάδα, ώστε μοιάζει σαν ολόκληρη η χώρα να ισορροπεί αμέριμνη σε ένα σκοινί χωρίς δίχτυ ασφαλείας και χωρίς να μετακινείται ούτε βήμα από το 2009, όταν έγινε ορατή η κρίση.

Η χώρα προσεγγίζει ένα ιστορικό σημείο στην πορεία της και οι πολίτες καλούνται να αποφασίσουν αν θα επιμείνουν στην ευρωπαϊκή της πορεία ή αν θα της επιτρέψουν να διολισθήσει σε τριτοκοσμικές καταστάσεις. Ωστόσο, έξι χρόνια μετά το Καστελόριζο, μετριέται ο ελάχιστος βαθμός αυτοσυνειδησίας της ελληνικής κοινωνίας. Η πίστη στο ευρώ υποχωρεί σημαντικά, το 85,6% των πολιτών πιστεύει ότι η Ελλάδα δεν κατάφερε να ορθοποδήσει με κύρια ευθύνη των κυβερνήσεων. Η κοινή γνώμη βαθμολογεί κάτω από τη βάση όλες τις μνημονιακές κυβερνήσεις: την πιο θετική αξιολόγηση έχει η κυβέρνηση Παπαδήμου, ενώ χειρότερη κυβέρνηση θεωρείται από το 87,5% των πολιτών η κυβέρνηση Παπανδρέου. Επιπλέον, η πλειονότητα των πολιτών πιστεύει ότι η ρήξη με τους δανειστές και η προκήρυξη δημοψηφίσματος, στο οποίο το 54,8% δηλώνει ότι θα ψήφιζε «δεν εγκρίνω τα μέτρα», θα δώσει διέξοδο στη χώρα.

Οι φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις χάνουν ακροατήριο, το ευρωσκεπτικιστικό μέτωπο δυναμώνει, μολονότι οι απογοητευμένοι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ, προς το παρόν, απέχουν. Η ΝΔ προηγείται με τρεις μονάδες διαφορά, αλλά θα χρειαστεί να προσεγγίσει με άλλους τρόπους τους ψηφοφόρους για να ηγεμονεύσει. Ο ΣΥΡΙΖΑ υποχωρεί, αλλά αν ο Αλέξης Τσίπρας αποφασίσει να επενδύσει πολιτικά στη δυσπιστία για το ευρώ και δώσει τη μάχη της δραχμής, θα βρει πρόσφορο έδαφος, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι θα διασωθεί.

Στην πρόθεση ψήφου η ΝΔ προηγείται του ΣΥΡΙΖΑ με ποσοστό 21,4% έναντι 18,4%, επιβεβαιώνοντας την απώλεια πολιτικού κεφαλαίου για την κυβέρνηση. Μια εύθραυστη ανατροπή σημειώνεται στο τρίτο κόμμα, όπου η Δημοκρατική Συμπαράταξη (ΠαΣοΚ – ΔΗΜΑΡ – Κινήσεις Πολιτών) αφήνει πίσω της τη Χρυσή Αυγή με 6% έναντι 5,4%, έχοντας αυξήσει το ποσοστό της κατά 2 μονάδες μέσα σε τέσσερις μήνες. Από τα υπόλοιπα κόμματα, το ΚΚΕ έχει ποσοστό 4,9%, το Ποτάμι 1,8%, οι Ανεξάρτητοι Ελληνες 2,5%, η Ενωση Κεντρώων 2,6% και το νέο κόμμα Εθνική Ενότητα 1,6%.

Τα ποσοστά αυτά με αναγωγή της αδιευκρίνιστης ψήφου, η οποία φθάνει στο 32%, διαμορφώνονται ως εξής: ΝΔ 31,4%, ΣΥΡΙΖΑ 17%, Δημοκρατική Συμπαράταξη 8,7%, Χρυσή Αυγή 8%, ΚΚΕ 7,2%, Ποτάμι 2,7%, Ανεξάρτητοι Ελληνες 3,7%, Ενωση Κεντρώων 3,8%, Εθνική Ενότητα 2,4%. Στην παράσταση νίκης η ΝΔ προηγείται με μεγάλη διαφορά 57,2% έναντι 27,6% του ΣΥΡΙΖΑ.

Η δημοφιλία του Αλέξη Τσίπρα ως Πρωθυπουργού έχει πέσει πέντε μονάδες από τον Ιανουάριο, βρίσκεται στο 29,7% από 34,8%. Το παράδοξο είναι ότι και ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχασε τρεις μονάδες, από 33,2% τον Ιανουάριο τώρα βρίσκεται στο 30%.

Η συμμαχία ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ βρίσκεται σήμερα δέκα μονάδες κάτω από το εκλογικό αποτέλεσμα του Σεπτεμβρίου του 2015). Ωστόσο, την αποσυσπείρωση του ΣΥΡΙΖΑ δεν την καρπώνεται κάποιο άλλο κόμμα. Η στάση αυτή των πολιτών δεν υποκρύπτει ένα σοκ συνειδητοποίησης της πραγματικότητας, αλλά συντίθεται από την αντίδραση στις προδομένες προσδοκίες του «προεκλογικού» ΣΥΡΙΖΑ και, εν μέρει, από την αποδαιμονοποίηση της ρήξης, την οποία επιτείνει τόσο η αδράνεια της ΕΕ στο Προσφυγικό όσο και η προοπτική ενός Brexit τον προσεχή Ιούνιο.

Ετσι, η θετική απάντηση στο ερώτημα εάν η χώρα πρέπει να παραμείνει στην ευρωζώνη υποχώρησε από 72,9% πέρυσι στο 60,3%. Η πορεία της χώρας για την επόμενη πενταετία διχάζει τους πολίτες: παραμονή στην ευρωζώνη με τήρηση του Μνημονίου δηλώνει ότι επιθυμεί το 49,5%, αλλά το 44,5% βλέπει προοπτική και εκτός ευρώ, με τη βεβαιότητα όμως ότι η Ελλάδα θα μπορεί να συνεχίσει να είναι μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ (σε ποσοστά άνω του 70%).

Η πλειονότητα των πολιτών (70,6%) κρίνει αρνητικά τη διαπραγμάτευση με τους εταίρους. Σε ποιους, όμως, φορτώνει το βάρος της ευθύνης; Τέσσερις στους δέκα πολίτες (38,5%) πιστεύουν ότι αν οι δανειστές δεν σεβαστούν τις κόκκινες γραμμές της ελληνικής πλευράς, τότε η κυβέρνηση θα πρέπει να έρθει σε ρήξη μαζί τους. Το 29% πιστεύει ότι η κυβέρνηση πρέπει να ολοκληρώσει τη διαπραγμάτευση άμεσα, έστω και με επώδυνα μέτρα. Το 26,9% θεωρεί ότι η κυβέρνηση πρέπει να συνεχίσει να διαπραγματεύεται, έστω κι αν πιεστεί η οικονομία.

Ποια κυβέρνηση θα αλλάξει τη φορά της χώρας και θα τη στρέψει προς το άγνωστο; Εδώ αρχίζουν τα παράδοξα που δείχνουν την απέραντη σύγχυση του κόσμου. Την παρούσα κυβέρνηση την προτιμά μόλις το 20% της κοινής γνώμης. Αντιθέτως, το 70,3% πιστεύει ότι θα μπορούσε να σχηματιστεί μια καλύτερη κυβέρνηση από την υπάρχουσα.

Παράλληλα, το 48,1% πιστεύει ότι πρέπει να δοθεί περισσότερος χρόνος στη σημερινή κυβέρνηση, ενώ το 42% θέλει να γίνουν πρόωρες εκλογές –τον Ιανουάριο τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 64,2% και 27,3%. Επίσης, πάνω από έξι στους δέκα πολίτες θεωρούν ότι προσωπικά ψήφισαν σωστά τον Σεπτέμβριο και ταυτόχρονα επτά στους δέκα πιστεύουν ότι το σύνολο του εκλογικού σώματος ψήφισε λάθος!

«Ποιο είναι το καλύτερο μείγμα μέτρων;» ρωτούν οι ερευνητές. Μείωση συντάξεων και κρατικών δαπανών απαντά το 26,5%. Αύξηση φόρων και ασφαλιστικών εισφορών το 14,5%.

Ούτε το ένα ούτε το άλλο εκτιμά το 55,1%. Παράλληλα, περισσότεροι από τους μισούς (56,2%) θέλουν να φύγει το ΔΝΤ, μολονότι καταγράφεται και ένα αξιοσημείωτο ποσοστό, σχεδόν 30%, που θεωρεί απαραίτητη την παρουσία του.

Τι πρέπει να κάνουν τα κόμματα της αντιπολίτευσης –ΝΔ, ΠαΣοΚ, Ποτάμι –όταν έρθουν τα μέτρα για ψήφιση στη Βουλή; Να τα ψηφίσουν, για να μη διαταραχθεί η εφαρμογή του Μνημονίου που τα ίδια ψήφισαν, προτείνει το 46,3%. Να μην ψηφίσουν τα μέτρα, επειδή η κυβέρνηση φέρει την ευθύνη της διαπραγμάτευσης και των μέτρων που επιβλήθηκαν, απαντά το 38,4%.

Αυτές τις αλλοπρόσαλλες συμβουλές τις δίνει μια κοινωνία στην οποία κυριαρχούν η ανησυχία, η απογοήτευση και ο θυμός. Στην οποία ένας στους τρεις σκέπτεται να φύγει στο εξωτερικό και το36,7% δηλώνει ότι έχει κάποιο μέλος της οικογένειας που ζει στο εξωτερικό.

Και η οποία «σταυρώνει» και την κυβέρνηση (αρνητικές κρίσεις 74,2%) και την αντιπολίτευση (αρνητικές κρίσεις 66,9%) για τους χειρισμούς τους στο Προσφυγικό. Ενδιαφέρον έχει ότι το 45,2% των ερωτηθέντων απαντά ότι η παρουσία των προσφύγων και των μεταναστών στη χώρα μας συνιστά μια απειλή, αλλά το 30,6% τους βλέπει ως ευκαιρία.