Πώς στήνουν το καθεστώς ΣΥΡΙΖΑ

«Ή εμείς ή αυτοί». Με αυτό το σύνθημα κατέβηκε ο Αλέξης Τσίπρας στις εκλογές τον Μάιο του 2012, όταν οι «εμείς» πολλαπλασιάζονταν σαν τα μανιτάρια και οι «αυτοί» λούφαζαν εξαιτίας της επιθυμίας του λαού για αλλαγή. Τα προεκλογικά συνθήματα λησμονούνται μετά τις εκλογές, το συγκεκριμένο όμως όχι, επειδή δεν ήταν σχήμα λόγου αλλά μια αντίληψη εξουσίας. Περιείχε συμπυκνωμένη την καθεστωτική αντίληψη που διαπερνά τον κυβερνητικό ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος επιλέγει να πατά πάνω σε ερείπια προκειμένου να διασφαλίσει την εξουσία.

Η βιομηχανία των μετακλητών

«Η πρόταση «εμείς ή αυτοί» εκφράζει μια υπερφίαλη και ολοκληρωτική αντίληψη εξουσίας. Το πλαίσιο είναι δημοκρατικό μόνο όταν ισχύει το «και εμείς και αυτοί»» παρατηρεί ο πολιτικός επιστήμονας Λευτέρης Κουσούλης. Οταν κατακάθισε ο κουρνιαχτός της διαπραγμάτευσης για το Μνημόνιο, πήρε νόημα η φράση «αλλαγή καθεστώτος» που ακούστηκε στις 25 Ιανουαρίου 2015. Στην αρχή βγήκε στο φως η βιομηχανία των μετακλητών υπαλλήλων. Φίλοι, συγγενείς, οικογένειες ολόκληρες, χωρίς άλλα τυπικά προσόντα πέραν της κομματικής νομιμοφροσύνης, κατέλαβαν καίριες θέσεις στον κρατικό μηχανισμό. Μετρήθηκαν συνολικά 1.941 άμεσα μέλη και προστατευόμενοι του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ, παρά τις παρεμβάσεις στο Μητρώο Ανθρώπινου Δυναμικού του Ελληνικού Δημοσίου, apografi.gov.gr, για να αφαιρεθούν ολόκληροι κλάδοι ώστε να εμφανίζεται μικρότερο το νούμερο.

Αλλοι βολεύονται στις δεκάδες επιτροπές που συστήνονται διά πάσαν νόσον της δημόσιας διοίκησης, οι περισσότερες από αυτές αμειβόμενες. Μόνο με τον νόμο 4368/2016, γνωστότερο και ως Παράλληλο Πρόγραμμα, δημιουργούνται 14 νέες επιτροπές και ομάδες εργασίας, για ζητήματα όπως «Θέματα παιδικών βιβλιοθηκών» (τρεις αμειβόμενες τριμελείς επιτροπές), «Ελεγχος του Νοσοκομείου Θήρας», «Συντονισμός του μηχανισμού διάγνωσης των αναγκών της αγοράς εργασίας» (μία επιτροπή αποτελούμενη από 13 μέλη). Με τον ίδιο νόμο συστήνονται 549, κατ’ ελάχιστον, τριμελείς ειδικές επιτροπές αξιολόγησης των ενστάσεων υπαλλήλων για την αξιολόγηση.

Για όλα αυτά θα μπορούσε να υπάρχει ένας φραγμός στη Βουλή αν η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ δεν είχε διαλύσει κάθε έννοια κοινοβουλευτικής διαδικασίας, εφαρμόζοντας μια τακτική οριακής συνταγματικότητας. Η χώρα κυβερνάται κυρίως με Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ) και Πράξεις Υπουργικού Συμβουλίου (ΠΥΣ), παρότι δεν πληρούται η επιταγή του Συντάγματος για «έκτακτες περιπτώσεις εξαιρετικά επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης».

Ο Παναγιώτης Καρκατσούλης, γραμματέας της ΚΟ του Ποταμιού, συγκέντρωσε ενδιαφέροντα στατιστικά στοιχεία. Η κυβέρνηση Παπανδρέου εξέδωσε έξι ΠΝΠ και ΠΥΣ, ποσοστό 2,88% στο σύνολο των νομοθετημάτων της. Η κυβέρνηση Παπαδήμου επτά (ποσοστό 12%), η κυβέρνηση Σαμαρά/Βενιζέλου 33 (ποσοστό 13,2%) και η κυβέρνηση Τσίπρα, από τον Ιανουάριο ως σήμερα, 34 (ποσοστό 34%). Με άλλα λόγια, ο Αντώνης Σαμαράς εξέδωσε σε δυόμισι χρόνια τόσες Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου και Πράξεις Υπουργικού Συμβουλίου όσες ο Αλέξης Τσίπρας μέσα σε περίπου έναν χρόνο! Τι θα έλεγε άραγε ο Τσίπρας της Κουμουνδούρου, εκείνος που συνέκρινε τις ΠΝΠ με «βασιλικά διατάγματα» και κατήγγελλε την προηγούμενη κυβέρνηση ότι «συρρικνώνει τη Δημοκρατία», στον Τσίπρα του Μεγάρου Μαξίμου; Τα περισσότερα νομοθετήματα φθάνουν στη Βουλή ασυνόδευτα από εκθέσεις του Γενικού Λογιστηρίου, με μια ξερή υποσημείωση: «Δεν προσκομίστηκαν στοιχεία από το υπουργείο». Ο,τι δεν μπορεί να ελέγξει η κυβέρνηση, το σακατεύει. Αυτό έκανε με τις Ανεξάρτητες Αρχές. Με τον νόμο που προέβλεπε τη λήξη της θητείας των μελών τους κατήργησε τις πέντε συνταγματικά κατοχυρωμένες Αρχές: Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ), Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού (ΑΣΕΠ), Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ), Συνήγορος του Πολίτη. Τώρα συμπληρώνονται οι θέσεις στην ΑΔΑΕ, η οποία είχε μείνει χωρίς πρόεδρο από πέρυσι, στο ΑΣΕΠ είχαν μείνει κάποια μέλη, για τις υπόλοιπες επικρατεί σκότος. Ακόμη χειρότερη είναι η κατάσταση στις υπόλοιπες Ανεξάρτητες Αρχές. Παραδείγματος χάριν, στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ). Ο προηγούμενος υπουργός Παναγιώτης Λαφαζάνης είχε προτείνει για πρόεδρο τον Νικόλαο Μπουλαξή και για αντιπρόεδρο τον Σωτήριο Μανωλκίδη (πρώην επιστημονικό συνεργάτη της Ολγας Γεροβασίλη). Η πρόταση αυτή απερρίφθη από την Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής (υπερψήφισαν εννέα από τα 18 μέλη), κατόπιν όμως ο νέος υπουργός Παναγιώτης Σκουρλέτης διόρισε με δική του απόφαση στη ΡΑΕ τους Μπουλαξή και Μανωλκίδη έχοντας σχετική γνωμοδότηση από τον συνταγματολόγο Φίλιππο Σπυρόπουλο. Ο διορισμός κινδυνεύει να κριθεί παράνομος από τα δικαστήρια και έτσι η ΡΑΕ δεν λαμβάνει καμία απόφαση, την ώρα που τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη συζητούν για την ενεργειακή ένωση, την ενοποίηση των πολιτικών για την ενέργεια στην ΕΕ. Αδικαιολόγητη καθυστέρηση υπάρχει και από τον Χρήστο Σπίρτζη στον διορισμό προέδρου στην Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ). Πριν από λίγες ημέρες ο Γιάννης Μανιάτης κατέθεσε ερώτηση για αυτό το θέμα επισημαίνοντας ότι εξαιτίας της αδράνειας της ΕΕΤΤ το Δημόσιο χάνει έσοδα ύψους 250 εκατ. ευρώ και οι επιχειρήσεις αποφεύγουν να επενδύσουν. Στο πρόσφατο συνέδριο των εργαζομένων στις Ανεξάρτητες Αρχές καταγγέλθηκε κλίμα τρομοκρατίας και απειλών. Η κατάληψη του κράτους δεν συντελείται μόνο διοικητικά αλλά και μέσω της ατμόσφαιρας ψυχολογικής βίας.

Το μέτωπο της πραγματικότητας

Τον Αύγουστο του 2015 κορυφαίος υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ υπερηφανευόταν ότι η κυβέρνηση έχει του χεριού της την αντιπολίτευση. «Εμείς τους ξέρουμε καλά και τους αιφνιδιάζουμε» έλεγε προβλέποντας σωστά το αποτέλεσμα των εκλογών του Σεπτεμβρίου. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ενδιαφέρεται να τηρήσει το Σύνταγμα, να διαφυλάξει τους θεσμούς, να προασπιστεί τα δικαιώματα με τον τρόπο της αστικής δημοκρατίας. Και η αντιπολίτευση δεν έχει επαρκή θεωρητικό οπλισμό για να δώσει τη μάχη σε αυτό το μέτωπο, δεν έχει αποκωδικοποιήσει τον αντίπαλό της. Η τελική μάχη της κυβέρνησης όμως θα δοθεί στο μέτωπο της πραγματικότητας και εκεί, όσο το επιχείρημα «τα ίδια έκαναν και οι προηγούμενοι» ξεθωριάζει και τα αδιέξοδα διογκώνονται, το παιχνίδι της εξουσίας παραμένει ανοιχτό.