Τα πεντακοσάρικα πάνε για απόσυρση

Την απόσυρση από την κυκλοφορία του χαρτονομίσματος των 500 ευρώ σχεδιάζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Η διαδικασία θα γίνει σταδιακά και αναμένεται να ξεκινήσει μέσα στο 2016. «Είναι κοντά η απόσυρση» αναφέρουν κορυφαίες πηγές οι οποίες είναι σε θέση να γνωρίζουν και επισημαίνουν ότι «το πότε θα ξεκινήσει είναι τεχνικό θέμα και θα το κρίνει η ΕΚΤ».

Σε πρώτη φάση η Ευρωτράπεζα αναμένεται να σταματήσει να τυπώνει καινούργια χαρτονομίσματα και να τροφοδοτεί την αγορά με 500άρικα. Στη συνέχεια, σταδιακά και μέσω του τραπεζικού συστήματος, θα αποσύρει τα χαρτονομίσματα που βρίσκονται σε κυκλοφορία. Πρώτα τα 500άρικα από τα χρηματοκιβώτια των κεντρικών και εμπορικών τραπεζών, τα οποία θα αντικατασταθούν με άλλα των 200, 100 ευρώ ή μικρότερης αξίας, και μετά αυτά που κατέχουν επιχειρήσεις και ιδιώτες.

Οι κάτοχοι των 500άρικων που βρίσκονται σε κυκλοφορία θα μπορούν είτε να τα ανταλλάξουν στις τράπεζες με μικρότερης αξίας χαρτονομίσματα είτε να συνεχίσουν να τα κατέχουν και να συναλλάσσονται με αυτά, όπου βεβαίως θα γίνονται δεκτά, αφού η χρήση τους θα περιοριστεί.

Ηδη στην αγορά τα 500άρικα γίνονται αποδεκτά με επιφυλακτικότητα, αν και όπως επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς «τα πλαστά 500άρικα είναι εξαιρετικά σπάνιο είδος». Τα περισσότερα πλαστά χαρτονομίσματα αφορούν τραπεζογραμμάτια μικρότερης αξίας, κυρίως 20 και 50 ευρώ, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές. Σύμφωνα με έρευνα της Europol που δημοσιεύθηκε το 2015, τα καταστήματα συνήθως αρνούνται να δεχθούν χαρτονομίσματα των 500 ευρώ. Επίσης δεν γίνονται δεκτά από τις βρετανικές τράπεζες ήδη από το 2010 για λόγους αποφυγής ξεπλύματος μαύρου χρήματος. Ωστόσο παραμένουν το σημαντικότερο μέσο αποθησαυρισμού και ως εκ τούτου εκτιμάται πως όταν προχωρήσει η απόσυρση θα γίνουν δυσεύρετα, ιδιαίτερα στη χώρα μας όπου είναι δημοφιλή εξαιτίας των capital controls.

Στόχος του σχεδίου απόσυρσης του χαρτονομίσματος των 500 ευρώ είναι να περιοριστεί ο υψηλός αριθμός κυκλοφορίας των μεγαλύτερων σε αξία χαρτονομισμάτων της ευρωζώνης, γεγονός που εγείρει ανησυχίες για σύνδεση με την τρομοκρατία. Την περασμένη Δευτέρα ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι δήλωσε στο Ευρωκοινοβούλιο ότι το ζήτημα της απόσυρσης εξετάζεται από την Ευρωτράπεζα αλλά δεν έχουν ληφθεί ακόμη αποφάσεις. «Θέλουμε να κάνουμε αλλαγές, είμαστε αποφασισμένοι να μη διευκολύνουμε τους εγκληματίες» τόνισε.

Σύμφωνα με την εφημερίδα «Financial Times», η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ξεκινήσει έρευνα σε μια προσπάθεια να διερευνηθεί αν τα 500άρικα σχετίζονται με τη χρηματοδότηση τζιχαντιστών. «Τα χαρτονομίσματα αυτά έχουν ιδιαίτερη ζήτηση μεταξύ των εγκληματικών στοιχείων, λόγω της υψηλής αξίας και του χαμηλού όγκου κυκλοφορίας τους» αναφέρει προσχέδιο της έκθεσης σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα.

Η στάση της Κομισιόν και των διωκτικών αρχών απέναντι στο μοβ χαρτονόμισμα δημιουργεί υπόνοιες ότι οι Αρχές θα αναζητήσουν την πηγή προέλευσης των 500άρικων. Οπως όμως διαβεβαιώνουν κορυφαίες πηγές που είναι σε θέση να γνωρίζουν, οι τράπεζες δεν θα ψάξουν για τα υπάρχοντα 500άρικα σε περίπτωση ανταλλαγής μεμονωμένων χαρτονομισμάτων και μέχρι ενός εύλογου ποσού.

Εκτιμάται ότι τα 500άρικα αντιστοιχούν στο 1/3 της συνολικής αξίας των χαρτονομισμάτων του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος. Μάλιστα, όπως σημειώνει η ΕΚΤ, από το 2002, όταν μπήκε στην κυκλοφορία το ευρώ, ο αριθμός των 500άρικων έχει αυξηθεί δυσανάλογα σε σύγκριση με τα υπόλοιπα χαρτονομίσματα του ενιαίου νομίσματος.