Ο Μάριο Ντράγκι στριμώχνει τους Γερμανούς

Ανησυχεί η Γερμανία ότι η πολιτική λιτότητας που έχει επιβάλει στην ευρωζώνη θα της γυρίσει μπούμερανγκ. Η πολιτική αυτή, που έχει βυθίσει τον ευρωπαϊκό Νότο σε ύφεση, ανάγκασε τον Μάριο Ντράγκι να μειώσει τα επιτόκια του ευρώ στο 0,25% σε μια προσπάθεια να αποφύγει τα χειρότερα: τον αποπληθωρισμό. Η απόφαση αυτή έχει προκαλέσει την αντίδραση της Γερμανίας καθώς προκειται για ένα επίπεδο επιτοκίων που δεν ταιριάζει με την κατάσταση της γερμανικής οικονομίας. Και όπως έγινε την προηγούμενη δεκαετία όταν τα επιτόκια της ΕΚΤ δεν συμβάδιζαν με την οικονομική φάση των χωρών του Νότου, η Γερμανία φοβάται ανάλογες επιπτώσεις.

Το Βερολίνο από την πρώτη στιγμή δεν είδε με καλό μάτι την κίνηση του Ντράγκι να μειώσει τα επιτόκια του ευρώ σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Αλλωστε οι δύο γερμανοί κεντρικοί τραπεζίτες – μέλη του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, Γεργκ Ασμουσεν και Γενς Βάιντμαν, όπως και οι επικεφαλής άλλων κεντρικών τραπεζών (Ολλανδίας, Αυστρίας κ.λπ.) δεν την ψήφισαν. Επικριτικές τοποθετήσεις έγιναν από τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και από τον Χανς Βέρνερ Σιν, του οικονομικού ινστιτούτου του Μονάχου Ifo.

Τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης κατηγορούν την ΕΚΤ ότι μειώνει τα επιτόκια για να στηρίξει τις οικονομίες του Νότου εις βάρος των γερμανών καταθετών. Διότι τα επιτόκια καταθέσεων στη Γερμανία είναι μηδενικά, ακόμα και αρνητικά. Μάλιστα η ένωση των μικρών τοπικών τραπεζών Sparkasse διαμαρτυρήθηκε ότι τα αρνητικά επιτόκια δημιουργούν μακροπρόθεσμα ζημιές στους καταθέτες, οι οποίες ισοδυναμούν με «απαλλοτρίωση των χρημάτων τους».

Ο Ντράγκι κατανοεί τις ανησυχίες, αλλά εξήγησε ότι τα επιτόκια είναι χαμηλά επειδή η οικονομία της ευρωζώνης είναι αδύναμη. «Αν αυξήσουμε τα επιτόκια στην παρούσα συγκυρία, το μόνο που θα πετύχουμε είναι ένα μεγαλύτερο πλήγμα στην ανάκαμψη και αυτό με τη σειρά του θα προκαλούσε νέα άνοδο της ανεργίας, μείωση μισθών και αποταμίευσης» είπε, παρουσία της Ανγκελα Μέρκελ.

Το Βερολίνο θεωρεί ότι η πολιτική των χαμηλών επιτοκίων δεν είναι κατάλληλη για τη γερμανική οικονομία, καθώς θα μπορούσε να προκαλέσει «φούσκες». Βεβαίως, υπάρχει ο αντίλογος ότι και η νομισματική πολιτική που ακολούθησε η ΕΚΤ πριν από 2007 δεν ήταν η καταλληλότερη για την Ισπανία, την Ιρλανδία, την Ελλάδα, καθώς προκάλεσε υπέρμετρο δανεισμό και δημιούργησε «φούσκες» στα ακίνητα που οδήγησαν στην κρίση.

Ο στόχος 2% του πληθωρισμού

Οπως επισημαίνουν οικονομικοί αναλυτές, αυτό είναι κάτι που συμβαίνει όταν μια κεντρική τράπεζα καλείται να εφαρμόσει σε μια ένωση διαφορετικών οικονομιών μια νομισματική πολιτική που έχει ως σκοπό την εξυπηρέτηση το στόχο για πληθωρισμό 2%. «Σε κάποια στιγμή», λένε, «όλα τα μέλη της θα αποσταθεροποιηθούν, καθώς δεν γίνεται να ικανοποιούνται όλοι και πάντα».

Μεταξύ 2001 και 2007, ο μέσος πληθωρισμός της ευρωζώνης ήταν 1,8%, με τη Γερμανία στο 1,1% και τις Ιρλανδία, Ελλάδα, Πορτογαλία και Ισπανία κοντά ή και πάνω από το 3%. Εάν λοιπόν σήμερα στόχος είναι ο πληθωρισμός να διαμορφωθεί κοντά στο 2%, τότε τη στιγμή που στις χώρες του Νότου είναι αρκετά κάτω από τον μέσο όρο, ο πληθωρισμός της Γερμανίας και των άλλων πλεονασματικών χωρών θα πρέπει να είναι 3% ή ακόμα και το 4%. Επιπλέον, τα πραγματικά επιτόκια είναι πιθανό να είναι αρνητικά στις χώρες με υψηλότερο πληθωρισμό, όπως ακριβώς ήταν πριν από το 2008 στις χώρες που βρίσκονται σήμερα σε κρίση.

Ο υψηλός πληθωρισμός στη Γερμανία και στις άλλες πλεονασματικές χώρες είναι επιθυμητός διότι λειτουργεί προς την κατεύθυνση της γεφύρωσης του χάσματος ανταγωνιστικότητας στην ευρωζώνη. Οπως ακριβώς η πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης στις ελλειμματικές χώρες βοηθάει στο κλείσιμο της ψαλίδας, έτσι και η άνοδος του πληθωρισμού που φέρνει αυξήσεις σε τιμές και μισθούς στις πλεονασματικές χώρες συμβάλλει προς την ίδια κατεύθυνση.

Το Βερολίνο, γνωρίζοντας ότι δεν έχει εναλλακτική, αφού πιθανή έξοδος από το ευρώ και επιστροφή στο μάρκο θα σήμαινε ένα εξαιρετικά ισχυρό νόμισμα με αντίκτυπο στις εξαγωγές και την ευημερία της γερμανικής οικονομίας, αντιδρά στις κινήσεις του Μάριο Ντράγκι. Ομως ο ευρωπαίος κεντρικός τραπεζίτης ξεκαθάρισε ότι ο ρόλος της ΕΚΤ δεν είναι να προσφέρει τη βέλτιστη νομισματική πολιτική στη Γερμανία, τόνίζοντας ότι «δεν είμαστε ούτε Γερμανοί ούτε Γάλλοι ή Ιταλοί ή Ισπανοί, είμαστε Ευρωπαίοι και ενεργούμε προς το συμφέρον της ευρωζώνης συνολικά».