Επιχείρηση «Μανχάταν»

«Τo χρήμα μιλάει. Ο πλούτος ψιθυρίζει». Πράγματι, απόλυτη ησυχία επικρατεί σε μια κλειστή αίθουσα στον πρώτο όροφο του ξενοδοχείου «St Regis» της Νέας Υόρκης. Κι αυτό γιατί τα «γκρίζα κοστούμια» που κάθονται στις τοποθετημένες περιμετρικά δερμάτινες καρέκλες εκπροσωπούν συνολικά γύρω στα 850 δισ. Πολύ περισσότερα δηλαδή από το ελληνικό χρέος στα χειρότερά του –όταν έγινε το PSI, δηλαδή το κούρεμα του 2012 –και κατά πολύ πολλαπλάσια από τα κονδύλια που χρειάζεται η ελληνική οικονομία για να μπει ξανά σε τροχιά ανάπτυξης.

Ο άνθρωπος που έχουν έρθει να δουν κεφαλαιούχοι, επενδυτές, hedge fund managers, σπεσιαλίστες σε χρέη και διοικητές μεγάλων επιχειρήσεων, έχει πάρει κι αυτός μια καρέκλα στη μέση περίπου του κύκλου. Κοιτάει κάτω σαν να σκέπτεται και ξεκινάει χαμηλόφωνα –ίσως γιατί ο συνδυασμός μακράς πολιτικής εμπειρίας αλλά και μακράς γνώσης της Αμερικής τον κάνει να ξέρει πως κάποιες φορές πείθεις κερδίζοντας τους ακροατές σου και όχι πιέζοντάς τους. Ο Αντώνης Σαμαράς ξεκινάει αστειευόμενος «για τον συνδυασμό του τζετ λαγκ και του μποτιλιαρίσματος στο Lincoln Tunnel».

Συμφόρηση στο νησί

Ως γνωστόν, το Μανχάταν είναι νησί και το απόγευμα είναι η ώρα της κυκλοφοριακής συμφόρησης. Ο Πρωθυπουργός έχει έρθει σε μια μετάβαση αστραπή με το κυβερνητικό Gulfstream από την Ουάσιγκτον, όπου και θα ξαναγυρίσει το βράδυ, αφού την επομένη είναι η συνάντηση με τους Τζον Κέρι και Μπαράκ Ομπάμα.

Προκειμένου η μικρή πομπή αυτοκινήτων που μεταφέρει τον Πρωθυπουργό και τους συνεργάτες του να φθάσει στην ώρα της στο «St Regis», περιπολικά ανοίγουν τον δρόμο στο τούνελ, ενίοτε ζητώντας με ντουντούκα από τις νταλίκες να πάνε στην άκρη, σε ένα πανδαιμόνιο από σειρήνες και από κόκκινα-μπλε φώτα που αναβοσβήνουν.

Ο ορυμαγδός αυτός δεν έχει καμία σχέση με την ησυχία στην αίθουσα, καθώς ο Σαμαράς αρχίζει να περιγράφει, με ήπιο συζητητικό ρυθμό, την κατάσταση στην Ελλάδα. Γύρω-γύρω έχουν πάρει θέση, απαθείς, οι συνεργάτες του Χρύσανθος Λαζαρίδης, Σταύρος Παπασταύρου και Δημήτρης Πτωχός. Ενώ ακριβώς απέναντι κάθεται ο υφυπουργός Ανάπτυξης Νότης Μηταράκης, που έχει οργανώσει τη συνάντηση, και πιο δίπλα ο Στέφανος Ησαΐας του Invest in Greece.

Στο δωμάτιο δεν πέφτει καρφίτσα, καθώς ο Σαμαράς αναμειγνύει την πολιτική αφήγηση –η κρίση στην ΕΡΤ, η έξοδος της ΔΗΜΑΡ, η ανασύνθεση της κυβέρνησης, η Χρυσή Αυγή, «τα νομοσχέδια που είμαστε υποχρεωμένοι να περάσουμε για να σωθεί η χώρα» –με τους αριθμούς: όχι μόνο για το έλλειμμα, τα έσοδα ή το προσδοκώμενο πρωτογενές πλεόνασμα, αλλά και για την εκτίναξη της ανεργίας, «που στην περίπτωση των νέων ξεπερνά το 50%». Ακολουθούν τα μεγάλα επενδυτικά πρότζεκτ που θέλει να δρομολογήσει η κυβέρνηση σε μια νηφάλια παρουσίαση που γίνεται με την άνεση ενός απόφοιτου του Harvard Business School.

Περί φοροδιαφυγής ο λόγος

Ο Σαμαράς μιλάει και έχει κανείς την ευκαιρία να μελετήσει καλύτερα τα πρόσωπα γύρω του. Καθισμένος δίπλα του είναι ο μυστακοφόρος Τζον Μπόλτον –βετεράνος της περιόδου Μπους, ιέραξ της εποχής των πολέμων στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν και άλλοτε αντιπρόσωπος των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Εθνη.

Χαμογελάει όταν ο Σαμαράς εξηγεί παραστατικά πώς ακόμη και το Λιμενικό έχει μπει στη μάχη της φοροδιαφυγής στα νησιά, προκειμένου να πειστούν εστιάτορες και άλλοι να κόβουν αποδείξεις. Ο Μπόλτον είναι σύμβουλος του Rhone Group που έχει επενδύσει στον τομέα των μεταλλευμάτων –S&B -, αλλά και στην Infote.

Το θέμα της φοροδιαφυγής έχει βάλει ο Γουίλμπουρ Ρος, ένας προχωρημένης ηλικίας κύριος που είναι πρόεδρος ενός private equity fund που ειδικεύεται στις αναδιαρθρώσεις. Εχει έρθει και ξανάρθει στην Ελλάδα, τελευταία φορά μαζί με τον γνωστό για το ενδιαφέρον του για τα τραπεζικά Καναδό Πρεμ Γουάτσα, της Φέρφαξ. Ο Πρωθυπουργός εξηγεί ότι στον πόλεμο κατά της φοροδιαφυγής «έχουν πάει στη φυλακή επώνυμοι».

Αντέχει η κυβέρνηση;

Οι κύριοι με τα γκρίζα κοστούμια, όλοι άνδρες, ούτε μία γυναίκα, προέρχονται από την αγορά. Ωστόσο, είναι εντυπωσιακό ότι περισσότερες από τις μισές ερωτήσεις αφορούν την ελληνική πολιτική –λες και οι παρόντες δεν είναι επενδυτές αλλά δημοσιογράφοι.

Ο Ρίτσαρντ Πέρι, ένας αθλητικός, ηλιοκαμένος ψηλόλιγνος σαραντάρης, διαχειρίζεται περί τα 9 δισ. στην Perry Capital. Τον ανησυχεί όμως ένα άλλο νούμερο, η ισχνή πλειοψηφία της κυβέρνησης Σαμαρά – Βενιζέλου. Ο Πρωθυπουργός όμως είναι καθησυχαστικός. Πέρα από το ρεύμα επιστροφής βουλευτών της ΝΔ, επισημαίνει ότι έχει προσωπικές διαβεβαιώσεις από ανεξάρτητους βουλευτές ή βουλευτές κομμάτων που δεν ανήκουν στη συμπολίτευση ότι δεν θα ψηφίσουν ποτέ σε κρίσιμη ψηφοφορία με τρόπο που να πέσει η κυβέρνηση. «Εχουμε πού να ακουμπήσουμε σε μια δύσκολη ώρα» καταλήγει ο Πρωθυπουργός.

Αντίστοιχη είναι η τοποθέτηση Σαμαρά στην ευγενική ερώτηση ενός ξανθού κυρίου που εκπροσωπεί το Carlyle Group. «Οι εταίροι σας στην κυβέρνηση έχουν τις ίδιες απόψεις για την οικονομία με τις δικές σας;». Ο Πρωθυπουργός επαινεί το ΠαΣοΚ για τη στήριξη στην κυβέρνηση. Αλλά μιλάει και με τη γλώσσα του πολιτικού ρεαλισμού, εξηγώντας ότι, πέρα από τη δέσμευση Βενιζέλου υπέρ των μεταρρυθμίσεων, οι βουλευτές του ΠαΣοΚ δεν επιθυμούν εκλογές.

Συμπέρασμα: «Είτε με αγαπούν είτε όχι, πρέπει να προχωρήσουμε μαζί για να ξεφύγει η χώρα από την ύφεση και να βγούμε ξανά στις αγορές το 2014». Απλό πολιτικό συμπέρασμα: Ο έλληνας πρωθυπουργός δεν προβλέπει κάλπες και δεν φοβάται το λεγόμενο πολιτικό ατύχημα. Περισσότερο τον απασχολούν η αστάθεια στην περιοχή μας και ο κίνδυνος μιας απροσδόκητης γεωπολιτικής ανάφλεξης.

Στο σημείο αυτό ακολουθεί μια μακρά ανάλυση για τα ενεργειακά, τους Ρώσους, τους Αζέρους, τον ΤΑΠ και την ΑΟΖ με παρεμβάσεις από τον μυστακοφόρο ελληνοαμερικανό υπερμάνατζερ της Dow Chemical Αντριου Λιβέρις και τον Ιωάννη Ρήγα της Sciens Capital Management για το αν και πώς αυτό θα έχει αποτέλεσμα να πέσει η τιμή του αερίου –«κάτι που για να γίνει, πρέπει να ισχύσει σε Ελλάδα και Τουρκία ταυτόχρονα». Στο σημείο αυτό, η συζήτηση εκτροχιάζεται από το δύσκολο παρόν της χώρας μας και ανοίγεται σε ένα μέλλον διαφορετικό και πιο φωτεινό.

Ο κερδοσκόπος έγινε «φίλος»;

Ισως το πιο εντυπωσιακό είναι ότι τη συζήτηση αυτή παρακολουθεί, όντας σε εμφανή εγρήγορση, ένας λεπτός κύριος με μαύρο κοστούμι. Είναι ο Τζον Πόλσον, ο άνθρωπος φόβητρο της αγοράς των hedge funds που έπαιξε κόντρα το ευρώ –με αφορμή την ελληνική κρίση –το 2010, αλλά τώρα εκφράζεται μεγαλοφώνως θετικά για την Ελλάδα. Ο Πόλσον, έχοντας μετρήσει απώλειες, διαχειρίζεται 18 δισ. αυτή τη στιγμή, εμφανίζεται να έχει τοποθετηθεί στην ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών και, όπως μιλάει, ακούγεται σαν «φίλος». Εχει πει στα όρθια δυο κουβέντες με τον Πρωθυπουργό προτού μπει στην αίθουσα. Η μεταστροφή του Πόλσον από επενδυτή που έπαιζε ελληνική χρεοκοπία σε κάποιον που διαθέτει ένα απόγευμα στο Μανχάταν για να πάρει απευθείας εικόνα για το τι γίνεται στη χώρα μας είναι εντυπωσιακή. Κι επειδή οι άνθρωποι των αγορών είναι πρόδρομοι δείκτες για το τι έρχεται, αποτελεί ένδειξη ότι η ελληνική οικονομία δεν απέχει από το «να γυρίσει».

«Εμπιστεύθηκα τον Κυριάκο»

Πίσω στην πολιτική, ο Σαμαράς επιμένει να εξηγεί ότι, προκειμένου η χώρα να μεταρρυθμιστεί, δεν δίστασε να έρθει σε κόντρα με συνδικαλιστές του κόμματός του. Διευκρινίζει ότι η έξοδος της ΔΗΜΑΡ από την κυβέρνηση –«παρ’ ότι είναι υπαρκτή η δέσμευση του προέδρου της υπέρ της παραμονής της χώρας στο ευρώ» –απελευθέρωσε πολιτικές δυνάμεις κι έδωσε τη δυνατότητα για νέα πνοή στο υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης. Κι εκεί, σε μια αποστροφή του λόγου του, ο Σαμαράς λέει ότι «εγώ τα έχω στο παρελθόν σπάσει με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Αλλά ο γιος του Κυριάκος Μητσοτάκης, απόφοιτος κι αυτός του Harvard Business School όπως κι εγώ, έχει αναλάβει την αναδιάρθρωση του ελληνικού δημόσιου τομέα μετά τον ανασχηματισμό».

Αν ο Πρωθυπουργός διαχειρίζεται την ανασύνθεση σε πρόσωπα και πολιτικές της παράταξής του, δεν έχει ενδοιασμούς στο πώς περιγράφει τους αντιπάλους του. Η ανάλυσή του για την άνοδο των άκρων στην ελληνική Δημοκρατία είναι αποκαλυπτική: «Για μένα ο ΣΥΡΙΖΑ και η Χρυσή Αυγή είναι το ίδιο πράγμα –ακραίες δυνάμεις από αριστερά και από δεξιά». Ο Πρωθυπουργός, πάντως, θα επιμείνει ότι η «Χρυσή Αυγή θα υποχωρήσει μαζί με την ανεργία». Ο Σαμαράς θα μιλήσει εκτενώς για τα προβλήματα απασχόλησης στη χώρα και τις κοινωνικο-πολιτικές τους συνέπειες.

Τι θα γίνει με το «κούρεμα»

Παρ’ όλα αυτά, το εσωτερικό πολιτικό παίγνιο είναι μια μόνο πλευρά του γαλανόλευκου κύβου του Ρούμπικ που λέγεται Ελλάδα. Ο Μιγκουέλ Φιντάλγκο της Baupost Group, που διαχειρίζεται 30 δισ., θέλει να μάθει αν θα υπάρξει νέο κούρεμα του χρέους.

Ο Σαμαράς φεύγει από τα εξωτερικά και κάνει μια προσεκτική ανάλυση των διαφορών που χωρίζουν το Βερολίνο από το ΔΝΤ στο θέμα του χρέους. Αν ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ερχόμενος στην Αθήνα δεν ήθελε να ακουστεί το ακρωνύμιο OSI –το κούρεμα των κρατικών δανείων –το ΔΝΤ επιμένει στο θέμα της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους για να μας χρηματοδοτήσει. Είναι μια σύγκρουση μεγάλων μεγεθών που απειλεί να συνθλίψει μια Ελλάδα στα όρια της αντοχής της, ιδίως αν η επίλυσή της πάρει χρόνο.

Ο Πρωθυπουργός είναι επιφυλακτικός για το αν η επαύριο των γερμανικών εκλογών θα σημάνει σημαντικές εξελίξεις στο θέμα του χρέους. Οπως όμως δεν διστάζει να πει ότι δεν μπορούμε να περιμένουμε ως το 2014, όσο κι αν είναι σημαντικό το θέμα του πρωτογενούς πλεονάσματος.

Ο ορίζοντας, πάντως, της επόμενης χρονιάς είναι σημαντικός τόσο γιατί η Ελλάδα αναλαμβάνει την προεδρία της ΕΕ –με την Ιταλία να έρχεται μετά, «κάτι που θα μπορούσε να λειτουργήσει με τρόπο ενιαίο» –όσο και γιατί οι ευρωεκλογές είναι συνδεδεμένες με την ανάδειξη του διαδόχου του Ζοζέ Μπαρόζο στην Κομισιόν.

Ο Σαμαράς, έχοντας ανοιχτούς διαύλους στην Ευρώπη έπειτα από δώδεκα μήνες ταξιδιών και νυχτερινών διαπραγματεύσεων, διαθέτει καλή εικόνα για πρόσωπα και ισορροπίες στην Ευρώπη, την οποία και μεταφέρει στους συνομιλητές του.

Η κουβέντα έχει κρατήσει μία ώρα παραπάνω από το πρόγραμμα. Ο Σαμαράς σηκώνεται μέσα σε χειροκροτήματα, ενώ παρακινεί τους συνομιλητές του να τον αναζητήσουν στην Αθήνα όταν έρθει, προσθέτοντας με μειδίαμα πως «είμαι γνωστός εργασιομανής».