«Κόκκινος Οκτώβρης»

Στην κυβέρνηση επικρατεί κλίμα μάχης –τουλάχιστον στα λόγια. «Θα γίνει πόλεμος αλλά εμείς θα τηρήσουμε τη συμφωνία με την τρόικα!» διαμηνύουν οι φρέσκοι «γαλάζιοι» υπουργοί του ανασχηματισμού. Η τρόικα, από την άλλη πλευρά, έχει βγάλει το υποδεκάμετρο και την Πέμπτη ο υπουργός Παιδείας αναγκάστηκε να καταθέσει επειγόντως τροπολογία ώστε να καταργήσει τις 245 εξαιρέσεις εκπαιδευτικών προκειμένου να εκταμιευθεί η δόση. Ο κόμπος έχει φτάσει στο χτένι για την κυβέρνηση και για την τρόικα. «Η τρόικα δεν θα ανεχθεί άλλες κοροϊδίες» σχολίαζαν μεταξύ τους οι υπουργοί έπειτα από το ταπεινωτικό καψώνι του Eurogroup. Ο πρωθυπουργός κ. Αντ. Σαμαράς κάνει ο ίδιος στενό μαρκάρισμα στους υπουργούς για να προχωρήσουν χωρίς καθυστερήσεις οι μεταρρυθμίσεις, αλλά τα προβλήματα αντί να επιλύονται μοιάζει να συσσωρεύονται. Ομοίως και τα ερωτήματα. Τι θα γίνει τον Σεπτέμβριο; Και κυρίως, θα καταφέρει η κυβέρνηση να ακολουθήσει τον μίτο που θα οδηγήσει το δημόσιο χρέος σε μια σταθερή πορεία βιωσιμότητας;

Αυτή την ώρα κανένας, στην ελληνική κυβέρνηση, στη γερμανική, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή στο ΔΝΤ, δεν ομολογεί επισήμως ότι γίνεται επεξεργασία διαφόρων σεναρίων για την αντιμετώπιση του ελληνικού χρέους. Πάντως αν δεν λυθεί αυτό το πρόβλημα όποια προσπάθεια και αν γίνεται θα πέφτει στον πίθο των Δαναΐδων, γιατί η χώρα δεν θα μπορεί να επιβιώσει. Η άσκηση του δημοσίου χρέους όμως έχει πολλές άγνωστες μεταβλητές: Η κυβέρνηση θα πρέπει να υλοποιήσει μέχρι κεραίας τις δεσμεύσεις του Σεπτεμβρίου, η ευρωζώνη θα πρέπει να σηματοδοτήσει το μέλλον της, το ελληνικό σχέδιο θα πρέπει να είναι τέτοιο ώστε να μην εγερθούν ανάλογα αιτήματα από χώρες με όμοιο πρόβλημα.

Επιπλέον, όσο παραμένει αναπάντητο το ερώτημα για το χρέος, θα επανέρχεται συνεχώς από την πίσω πόρτα το σενάριο της εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ, το οποίο πέραν των άλλων δημιουργεί κλίμα αβεβαιότητας στους επενδυτές. Την προηγούμενη εβδομάδα υπήρξαν δημοσιεύματα στους «Financial Times» και στο «Spiegel» τα οποία η κυβέρνηση αγνόησε.

Το Μέγαρο Μαξίμου συνέστησε ψυχραιμία στους υπουργούς με το σκεπτικό ότι «ως τις γερμανικές εκλογές θα ακούσουμε πολλά». Μάλιστα ο κ. Σαμαράς σκοπεύει να θέσει στον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, κατά τη συνάντησή τους στον Λευκό Οίκο στις 8 Αυγούστου, την ανάγκη να παραμείνει ουδέτερη η Ελλάδα αυτή την περίοδο και να μην αποτελέσει το πεδίο πιέσεων στην αντιπαράθεση Αμερικής και Γερμανίας για το ευρώ.

Σε πρόσφατη έκθεσή της (25.7.2013) η μεγάλη ιαπωνική τράπεζα Nomura προειδοποιεί ότι έρχεται «κόκκινος Οκτώβριος» και το… δελτίο θυέλλης αφορά κυρίως ευρωπαϊκές χώρες: Τη Γαλλία, τη Γερμανία («η αισιοδοξία ότι η στάση της θα χαλαρώσει μετά τις εκλογές στις 22 Σεπτεμβρίου είναι αδικαιολόγητη» προβλέπει η έκθεση), την Ιταλία, την Ισπανία και την Ελλάδα. Για τη χώρα μας σημειώνεται ότι θα υπάρξει χρηματοδοτικό κενό 2 δισ. ευρώ το 2014 (3,8 δισ. ευρώ σύμφωνα με κοινοτικές πηγές) και γι’ αυτό θα ξαναγίνει επίκαιρη η συζήτηση για την αναδιάρθρωση του χρέους. Το ενδεχόμενο νέου «κουρέματος», προσθέτει η έκθεση, αυξάνει τους φόβους ότι θα υπάρξουν ανάλογα αιτήματα από την Κύπρο και την Πορτογαλία. Οι ίδιες κοινοτικές πηγές επιμένουν ότι «το αν η Ελλάδα θα έχει πρωτογενές πλεόνασμα δεν θα έχει ανακοινωθεί ως τον Απρίλιο του 2014 που θα επισημοποιηθούν τα στοιχεία από τη Eurostat».

Ο υπουργός Οικονομικών κ. Ι. Στουρνάρας επιμένει ότι το χρηματοδοτικό κενό δεν θα υπερβεί το 1,5 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, η Ελλάδα έχει χρήματα ως τον Οκτώβριο και η εκτίμηση που υπάρχει σε ανώτατα κυβερνητικά κλιμάκια είναι ότι όλα θα κριθούν από τις αντοχές του πολιτικού συστήματος. Ο φόβος ότι μπορεί να συμβεί ατύχημα στη Βουλή εξαιτίας των ισχυρών πελατειακών σχέσεων του πολιτικού συστήματος με τον δημόσιο τομέα είναι διαρκής, εξ ου και οι απειλές για διαγραφές και εκλογές σε κάθε ανταρσία, με πρόσφατη αφορμή το «παρών» των κκ. Νικ. Κακλαμάνη και Δ. Κυριαζίδη. Το παρήγορο για την κυβέρνηση είναι ότι δεν υπάρχει πίεση από το πεζοδρόμιο.

Τον Σεπτέμβριο πάντως αναμένεται να ανοίξει η συζήτηση για τις ανάγκες του 2015 – 2016 και για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού. Στελέχη του υπουργείου Οικονομικών εκτιμούν ότι η κυβέρνηση μπορεί να αποφύγει περικοπές σε μισθούς, συντάξεις και αύξηση φόρων, αλλά όχι την αναδιάρθρωση στον δημόσιο τομέα. «Στις ΔΕΚΟ υπάρχει λίπος» είναι η επωδός του κ. Στουρνάρα. Η ελληνική κυβέρνηση έχει συναίσθηση του δύσκολου ευρωπαϊκού και διεθνούς περιβάλλοντος, αναγνωρίζει ότι οι γερμανικές εκλογές έχουν μετατραπεί σε ένα άτυπο ορόσημο και ότι ως τότε η τρόικα «δεν πρέπει να βρει κανένα ψεγάδι στην εφαρμογή του προγράμματος». Παρ’ ότι όμως καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια, μοιάζει αδύναμη να αντιμετωπίσει δομικές παθογένειες.

Ενδεικτική ήταν η συζήτηση στο Κυβερνητικό Συμβούλιο Διοικητικής Μεταρρύθμισης, παρουσία των κκ. Σαμαρά και Ευ. Βενιζέλου, όπου αναγνωρίστηκε ότι δύσκολα θα καλυφθούν εγκαίρως οι στόχοι. «Να βάλουμε και τους δασοπυροσβέστες στην κινητικότητα;» λέγεται ότι προτάθηκε στη συζήτηση. «Ξέρετε τι συνέπειες θα έχει αυτό;» τον ρώτησε ο κ. Βενιζέλος. Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης έκανε σαφές ότι το ΠαΣοΚ ζητεί να υπάρξει αξιολόγηση δομών και προσώπων, αιτιολόγηση των αποφάσεων, αξιοκρατία, διεύρυνση της δεξαμενής της κινητικότητας απ’ όλα τα υπουργεία. Ο κ. Κ. Μητσοτάκης προχωρεί άμεσα στην επιλογή των υπαλλήλων απ’ όλα τα υπουργεία με βάση τα πλεονάσματα.

Στις συζητήσεις που γίνονται σε επίπεδο μεσαίων στελεχών ΝΔ και ΠαΣοΚ, επανέρχεται διαρκώς από την πίσω πόρτα το θέμα του κλεισίματος ακόμη ενός οργανισμού στο πρότυπο της ΕΡΤ –οι κουβέντες, σύμφωνα με πληροφορίες, περιστρέφονται γύρω από τα ΕΛΤΑ, τον ΟΣΕ και τη ΔΕΠΑΝΟΜ. Επειτα από το πείραμα της ΕΡΤ, δύσκολα θα σταθούν άλλα εγχειρήματα που δεν θα εντάσσονται σε ένα επεξεργασμένο σχέδιο αλλά θα υπαγορευθούν από την ανάγκη και θα εκτελεστούν με προχειρότητα.