«Άκυρες» και παράνομες με βάση το Διεθνές Δίκαιο χαρακτηρίζει η Ελλάδα τις «άδειες» για έρευνες υδρογοναθράκων που εξέδωσε η Τουρκία τον Απρίλιο προς την Κρατική Εταιρεία Πετρελαίου, στη ρηματική της διακοίνωση (note verbale) προς τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, την οποία παρουσιάζει «Το Βήμα». Ιδιαίτερη έμφαση δίνει η Αθήνα στο γεγονός ότι η Ρόδος και το «νησιωτικό σύμπλεγμα» του Καστελορίζου έχουν πλήρη δικαιώματα σε θαλάσσιες ζώνες – άρα υφαλοκρηπίδα και Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) – όπως όλες οι εδαφικές περιοχές.
Η ελληνική κυβέρνηση ξεκαθαρίζει ότι τέσσερα από τα οικόπεδα που περιλαμβάνονται στις αποφάσεις που δημοσιεύθηκαν στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 27 Απριλίου 2012 (συγκεκριμένα τα 5033, 5034, 5035 και 5028) αφορούν περιοχές εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
Συγκεκριμένη αναφορά γίνεται μάλιστα σε ένα εξ’ αυτών των οικοπέδων (5033) το οποίο, σύμφωνα με την ελληνική διακοίνωση, «θίγει» την αιγιαλίτιδα ζώνη των 6 ναυτικών μιλίων του «νησιωτικού συμπλέγματος» του Καστελορίζου, καθώς και αυτή της Ρόδου, σε απόσταση περίπου 11 ναυτικών μιλίων από τις ακτές.
Στο κείμενο, το οποίο επέδωσε στον Μπαν Κι –Μουν ως «θεματοφύλακα» της Σύμβασης του Δικαίου της Θάλασσας ο υπουργός Εξωτερικών κ. Δ. Αβραμόπουλος, δεν περιλαμβάνονται χάρτες και συντεταγμένες. Αντιθέτως, σημειώνεται ότι τα εξωτερικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας είναι αυτά που καθορίζονται στον νόμο 4001/2011, για τον οποίο έχει ενημερωθεί ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ ήδη από τον Μάιο του 2012. Τα εξωτερικά όρια καθορίζονται με βάση τη μέση γραμμή στις περιπτώσεις που δεν έχει επιτευχθεί συμφωνία οριοθέτησης.
Ωστόσο, γίνεται ξεκάθαρη αναφορά στις «μονομερείς πράξεις» της Άγκυρας να στερήσει από τα Δωδεκάνησα τις νόμιμες θαλάσσιες ζώνες τους, έτσι όπως αυτές προβλέπονται από τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982.
Ειδικότερα, τα βασικά σημεία της ρηματικής διακοίνωσης είναι τα εξής:
1. Η Ελλάδα τονίζει ότι «όλα τα ελληνικά νησιά, συμπεριλαμβανομένης της Ρόδου και του νησιωτικού συμπλέγματος του Καστελορίζου απολαμβάνουν, πέραν της αιγιαλίτιδας ζώνης τους, θαλάσσιες ζώνες όπως κάθε άλλη εδαφική περιοχή». Αυτό θεμελιώνεται στο άρθρο 121(2) της Σύμβασης του 1982 και στη διεθνή νομολογία.
2. Επομένως, ο ισχυρισμός της Τουρκίας ότι οι περιοχές που καθορίζονται στις αποφάσεις του υπουργικού συμβουλίου που δημοσιεύθηκαν στις 27 Απριλίου 2012 «βρίσκονται πλήρως εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας» είναι «απολύτως αστήρικτες».
3. Η χώρα μας «ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα ab initio και ipso facto για την εξερεύνηση στην υφαλοκρηπίδα και για την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων. Αυτά τα δικαιώματα δεν θίγονται από μονομερείς πράξεις και δράσεις της Τουρκίας, όπως η χορήγηση αδειών στην ΤΡΑΟ, η οποία αντιβαίνει στο Διεθνές Δίκαιο και κατά συνέπεια δεν φέρουν νομικές συνέπειες».
4. Τέλος, υπογραμμίζεται ότι «τα εξωτερικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας καθορίζονται σαφώς από το Άρθρο 2(1) του νόμου 2289/1995, όπως αυτός τροποποιήθηκε από τον νόμο 4001/2011».
Όπως προβλέπει ο τελευταίος στο Άρθρο 156(1), «ως «υποθαλάσσιες περιοχές» νοούνται ο βυθός και το υπέδαφος των εσωτερικών υδάτων, της αιγιαλίτιδας ζώνης, της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (αφ’ ης κηρυχθεί) μέχρι την απόσταση των 200 ν.μ από τις γραμμές βάσης από τις οποίες μετράται το εύρος της αιγιαλίτιδας ζώνης. Ελλείψει συμφωνίας οριοθέτησης με γειτονικά κράτη των οποίων οι ακτές είναι παρακείμενες ή αντικείμενες με τις ελληνικές ακτές, το εξωτερικό όριο της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (αφ’ ης κηρυχθεί) είναι η μέση γραμμή, κάθε σημείο της οποίας απέχει ίση απόσταση από τα εγγύτερα σημεία των γραμμών βάσης (τόσο ηπειρωτικών όσο και νησιωτικών) από τις οποίες μετράται το εύρος της αιγιαλίτιδας ζώνης».
Διπλωματικές πηγές σημείωναν ότι η κίνηση της Αθήνας, που λαμβάνει χώρα λίγες ημέρες πριν από τη σύγκληση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας στην Κωνσταντινούπολη όπου και θα συναντηθούν οι Πρωθυπουργοί των δύο χωρών κκ. Αντ. Σαμαράς και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της προάσπισης των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.
