Στην εφημερίδα «Financial Times Deutschland» δημοσιεύεται πρωτοσέλιδο άρθρο γνώμης με τίτλο «Το δυσκολότερο ταξίδι της Μέρκελ». Στο άρθρο τονίζεται ότι, αν και η καγκελάριος δεν ήταν ποτέ η γρηγορότερη πολιτικός στη λήψη αποφάσεων, ειδικά στην περίπτωση της Ελλάδας καθυστέρησε πολύ να αποφασίσει να επισκεφτεί τη χώρα.
Το λάθος της το διορθώνει αυτήν την εβδομάδα, συνεχίζει το δημοσίευμα. Σκοπός της δεν είναι το να δει με τα μάτια της την εικόνα που έχει διαμορφωθεί στην χώρα, αλλά να δείξει στους Έλληνες ότι είναι με το μέρος τους. Γι’ αυτό τον λόγο το ταξίδι της είναι το πιο δύσκολο στη θητεία της.
Η Μέρκελ δεν είναι μόνον αρχηγός του μεγαλύτερου κράτους της ΕΕ, τονίζεται στη συνέχεια, αλλά σύμβολο μίσους των θυσιών στο κοινωνικό επίπεδο, μία προσωποποίηση της αποικιοκρατίας της λιτότητας. Επομένως η Μέρκελ δεν πρέπει να περιοριστεί σε συζητήσεις για την τρέχουσα κατάσταση. Η Ελλάδα κινδυνεύει με κοινωνική και πολιτική κατάρρευση.
Κατά δεύτερον, προσθέτει ο αρθρογράφος, θα πρέπει η καγκελάριος να εκφραστεί ανοιχτά υπέρ της παραμονής της Ελλάδας στην Ευρωζώνη, λαμβάνοντας σαφώς αποστάσεις από τον αντικαγκελάριό της, Φίλιπ Ρέσλερ, και τους συνεργάτες της στο CSU. Η Μέρκελ πρέπει επιτέλους να δημιουργήσει την αίσθηση ότι δεν θέτει τα εσωπολιτικά της συμφέροντα πάνω από αυτά της Ευρώπης, αλλά και να δείξει στην Αθήνα ότι οι θυσίες δεν θα πάνε χαμένες, δίδοντάς της περισσότερο χρόνο ώστε να εφαρμόσει τα μέτρα λιτότητας.
«Καγκελάριε, εδώ είναι οι φρανκενστάϊν σας!», έγραψε την Κυριακή ο Θ. Αναστασιάδης στο «Πρώτο Θέμα» – συνεχίζει – αναφερόμενος στα επεισόδια στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας και επιρρίπτοντας την ευθύνη για αυτά στη Μέρκελ και τη γερμανική πολιτική. Από τον αθηναϊκό Τύπο γενικά η επίσκεψη αντιμετωπίζεται ως προσπάθεια στήριξης στον πρωθυπουργό Α. Σαμαρά, την ώρα που εδώ και μέρες διαδίδονται πληροφορίες για ανασχηματισμό ή και αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ από την κυβέρνηση.
Η καγκελάριος θα πιέσει την Αθήνα να εφαρμόσει τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και να αποφασίσει σύντομα τα μέτρα λιτότητας ύψους 12 δισ. ευρώ. Προτού συμβεί αυτό, η Ευρωζώνη δεν θα εκταμιεύσει την επόμενη δόση της δανειακής βοήθειας, ύψους 31 δισ. ευρώ, καταλήγει το άρθρο.
Η DSW θεωρεί ότι το κούρεμα κατά 53,5% των ομολόγων και η αντικατάστασή τους με νέα αξιόγραφα με χρόνο λήξης σε 30 χρόνια προσκρούει στο Διεθνές και το Ευρωπαϊκό Δίκαιο και κάλεσε γι’ αυτό τους επενδυτές να προσφύγουν εναντίον της Ελλάδας, ζητώντας αποζημίωση.
Ο πιο άμεσος και συμφέρων από οικονομικής άποψης τρόπος είναι η αγωγή ενώπιον των γερμανικών δικαστηρίων, τόνισε ο δευθύνων σύμβουλος του DSW, Τόμας Έχτφίσερ.
Ο Τούνγκλερ από την πλευρά του τονίζει ότι δεν συστήνεται η προσφυγή ενώπιον των ελληνικών δικαστηρίων, καθώς η ελληνική κυβέρνηση καθυστερεί την εκδίκαση των υποθέσεων και ελλοχεύει ο κίνδυνος της παραγραφής. Ήδη, σύμφωνα με τον DSW αρκετοί θιγόμενοι στις μεγαλύτερες γερμανικές πόλεις έχουν συνεννοηθεί να προχωρήσουν μέσα στις επόμενες εβδομάδες σε αγωγές.
Ο Christoph Thole από το Πανεπιστήμιο του Tübingen δεν θεωρεί ως δεδομένο ότι, επειδή η κατοικία των ιδιωτών επενδυτών βρίσκεται στη Γερμανία, αυτό σημαίνει το δίχως άλλο ότι τα γερμανικά δικαστήρια μπορούν να εκδικάσουν την υπόθεση, καθώς η αγορά ενός ομολόγου δεν είναι βέβαιο ότι ισούται με τη σύναψη μίας συμφωνίας μεταξύ του ιδιώτη και του ελληνικού κράτους.
Σε περίπτωση αμφιβολιών, θα κληθεί να αποφασίσει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, πράγμα που θα μπορούσε να καθυστερήσει την οριστική απόφαση. Ακόμα πιο δύσκολη, κατά την άποψή του, είναι η νομική τεκμηρίωση της αγωγής, με δεδομένο ότι τα ομόλογα εκδόθηκαν κατά το ελληνικό δίκαιο. Ακόμα και τα γερμανικά δικαστήρια είναι αρμόδια, θα πρέπει πιθανότατα να αποφασίσουν σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο.
Η ελληνική πλευρά έκανε χρήση των επονομαζόμενων Collective Action Clauses, οι οποίες είναι δεσμευτικές για τους δανειστές, στον βαθμό που έχει συναινέσει η πλειοψηφία των δανειστών. Αυτή η ρύθμιση μπορεί να ξεπεραστεί μόνον αν υποστηριχθεί ότι παραβιάστηκε το Ευρωπαϊκό ή το Διεθνές Δίκαιο, αλλά η νομική θεμελίωση ενός τέτοιου ισχυρισμού δεν θα είναι εύκολη, καταλήγει ο Thole.
Η εφημερίδα «Süddeutsche Zeitung» φιλοξενεί πρωτοσέλιδο ρεπορτάζ της συντάκτριάς της Christiane Schlötzer με τίτλο «Η Αθήνα προσδοκά βοήθεια από τη Μέρκελ» και υπότιτλο «Χιλιάδες αστυνομικοί θα πρέπει να προστατεύσουν την επίσκεψη την Τρίτη, πολλοί Έλληνες θεωρούν προσωπικώς υπεύθυνη για την ευρωκρίση την καγκελάριο Μέρκελ. Η κυβέρνηση στο μεταξύ ελπίζει σε συνεναίσεις».
To δημοσίευμα αναφέρεται στην επικείμενη άφιξη Μέρκελ στην Αθήνα και στις ελπίδες που έχει εναποθέσει η ελληνική κυβέρνηση σε αυτό το γεγονός.
Η επίσκεψη Μέρκελ, γράφει, είναι το αποτέλεσμα πρόσκλησης που είχε απευθύνει ο έλληνας πρωθυπουργός, κ. Αντώνης Σαμαράς, στη γερμανίδα καγκελάριο κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο Βερολίνο στα τέλη Αυγούστου και ο χρόνος πραγματοποίησής της απασχόλησε ιδιαιτέρα τη γερμανική κυβέρνηση, καθώς ήθελε να διαπιστώσει πριν από την οριστικοποίησή της την προσήλωση της νέας κυβέρνησης στην εφαρμογή του προγράμματος μεταρρυθμίσεων.
Όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα, οι διεξαγόμενες από τον Αύγουστο διαπραγματεύσεις μεταξύ των εκπροσώπων της τρόικα και της ελληνικής κυβέρνησης για το περιεχόμενο του νέου πακέτου λιτότητας παραμένουν μέχρι στιγμής χωρίς οριστικό αποτέλεσμα, ενώ επισημαίνεται ότι χωρίς τη συναίνεση της τρόϊκα, η Ελλάδα δεν μπορεί να υπολογίζει στην εκταμίευση της απολύτως απαραίτητης δανειακής δόσης των 31 δισ. ευρώ.
Γίνεται αναφορά, τονίζεται, στον καταλογισμό προσωπικών ευθυνών στη γερμανίδα καγκελάριο από την αντιπολίτευση και από πολλά ΜΜΕ στην Ελλάδα, για την επίταση της οικονομικής κρίσης. Επιπλέον, σημειώνεται και η διοργάνωση εκδηλώσεων διαμαρτυρίας από τα εργατικά συνδικάτα στο κέντρο της Αθήνας και την κινητοποίηση 7.000 αστυνομικών για την τήρηση της τάξης.
Σε ό,τι αφορά την αντίληψη για την επίσκεψη στην εσωτερική, γερμανική, πολιτική σκηνή, αντιμετωπίζεται ως ενέργεια για την οικοδόμηση αμοιβαίας εμπιστοσύνης και ως ένδειξη αναγνώρισης των προσπαθειών που καταβάλλει η χώρα. Ωστόσο, από πλευράς του γερμανού υπουργού Οικονομικών κ. Σόιμπλε, διατυπώθηκε η προειδοποίηση να μην εκληφθεί η συγκεκριμένη επίσκεψη ως δείγμα για περαιτέρω παροχή οικονομικής βοήθειας.
Το δημοσίευμα καταλήγει με την επισήμανση ότι η κ. Μέρκελ κατά τη διάρκεια της εξάωρης παραμονής της στην Αθήνα θα έχει συνάντηση και συνομιλία τόσο με τον κ. Σαμαρά, όσο και με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, κ. Κάρολο Παπούλια, αλλά και με γερμανούς επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα.
Στην «Süddeutsche Zeitung» φιλοξενείται επίσης εκτενές ρεπορτάζ στη δεύτερη σελίδα και στο «Θέμα της Ημέρας» από την συντάκτρια Christiane Schlötzer, με τίτλο «Επίσκεψη σε κουκούλι» και με υπότιτλο «Η ελληνική αστυνομία ενημερώθηκε στο μεταξύ να αποκλείσει το Μέγαρο Μαξίμου. Είναι επίσης πιθανόν η Ανγκελα Μέρκελ να μην αντικρίσει τα αποτελέσματα της πολιτικής λιτότητας. Εντός του τρέχοντος έτους η απόδοση της οικονομίας αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 6,5% και ένας στους τέσσερις έλληνες είναι άνεργος».
Η συντάκτρια επισημαίνει ότι το πλαίσιο στο οποίο θα πραγματοποιηθεί η πρώτη επίσκεψη της γερμανίδας καγκελαρίου στην Αθήνα από την έναρξη της ελληνικής κρίσης χαρακτηρίζεται από μια μίξη ταραχής και ελπίδας και απέχει από τα ειωθότα επίσημων επισκέψεων.
Η πρόθεση των ελληνικών εργατικών συνδικάτων είναι υποδεχθούν την κ. Μέρκελ, γράφει, με μια μεγάλη διαδήλωση διαμαρτυρίας και μια στάση εργασίας από τις 12.00 το μεσημέρι προκειμένου πολλοί έλληνες να μπορέσουν να συμμετάσχουν στις κινητοποιήσεις μπλοκάροντας το κέντρο της Αθήνας, πέριξ του Μεγάρου Μαξίμου.
Γίνεται αναφορά στην πρόσκληση από συνδικαλιστικούς και πολιτικούς φορείς προς τους πολίτες για την πραγματοποίηση εκδηλώσεων διαμαρτυρίας. Επισημαίνεται επίσης ότι κατά τη διάρκεια της κρίσης οι ελληνογερμανικές σχέσεις έχουν επιδεινωθεί δραματικά, γεγονός που από τους πιο ψύχραιμους αποδίδεται «στους αλαζόνες πολιτικούς και στα λαϊκιστικά ΜΜΕ». Παρατίθενται και παραδείγματα λαϊκιστικών φύλλων που κάνουν προσβλητικές για τη γερμανίδα καγκελάριο αναφορές με ευθείς παραλληλισμούς στο ναζιστικό παρελθόν, την ίδια στιγμή που και γερμανοί πολιτικοί και μέσα ενημέρωσης κάνουν λόγο περιπαικτικά για «χρεοκοπημένους Έλληνες».
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η «Καθημερινή» αποδίδει ιδιαίτερο συμβολικό περιεχόμενο στην επίσκεψη Μέρκελ, παρά τους όποιους κινδύνους ενδέχεται να εγκυμονεί και για τις δύο πλευρές, ενώ άλλες ελληνικές εφημερίδες εστιάζουν στις αυξημένες προσδοκίες αλλά και στην άσκηση κριτικής για τους χειρισμούς της ελληνικής κυβέρνησης.
Επισημαίνεται επίσης η κρισιμότητα της απελευθέρωσης της επόμενης δανειακής δόσης για την επιβίωση του εύθραυστου κυβερνητικού συνασπισμού, ενώ εξακολουθεί να υφίσταται διάσταση απόψεων τόσο μεταξύ των δανειστών (ΔΝΤ και ΕΕ), όσο και μεταξύ τρόικας και ελληνικής κυβέρνησης.
Παράλληλα, αναφέρεται, ο κ. Σαμαράς προσπάθησε κατά τις επαφές του με τους κ.κ. Μπαρόζο και Ρομπάι να καταστήσει σαφές ότι δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια για την Ελλάδα για περαιτέρω εξοικονόμηση.
Την ίδια στιγμή, όπως επισημαίνεται, διεξάγεται και ένας έντονος διάλογος με ποικίλες απόψεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με αφορμή την επίσκεψη. Από πλευράς του έλληνα πρωθυπουργού ωστόσο, η επίσκεψη Μέρκελ αξιολογείται ως «λίαν θετική», αλλά η επικρατούσα κατάσταση στη χώρα είναι ζοφερή, με έναν στους τέσσερις έλληνες να είναι άνεργος και με τα στοιχεία να καταδεικνύουν επιδείνωση της ύφεσης στην οικονομία και τη συρρίκνωση του ΑΕΠ.
Το δημοσίευμα καταλήγει με την κινητοποίηση της ελληνικής αστυνομίας για την τήρηση της τάξης, κυρίως πέριξ του Μεγάρου Μαξίμου, γεγονός που θα προστατέψει τη γερμανίδα καγκελάριο από το να έρθει αντιμέτωπη με τους οργισμένους διαδηλωτές, ενώ η όλη επίσκεψη για διεξαχθεί εντός ενός αυστηρού και περιορισμένου πλαισίου.
Στο σημερινό της φύλλο, η «Süddeutsche Zeitung» φιλοξενεί μεταξύ άλλων άρθρο γνώμης του συντάκτη της Nico Fried με τίτλο «Υποπτη Καγκελάριος» και υπότιτλο «Οι μεν πιστεύουν ότι πρόκειται για κίνηση τακτικής, οι δε φοβούνται ότι πρόκειται για αποφασιστικότητα».
Ο συντάκτης επισημαίνει ότι η ώρα για το επίμαχο ταξίδι της γερμανίδας καγκελαρίου στην Ελλάδα έφτασε νωρίτερα από τα αναμενόμενα, αφού μετά την πρόσκληση του έλληνα πρωθυπουργού είχε μείνει ανοιχτό το ζήτημα του προσδιορισμού του χρονικού σημείου πραγματοποίησης της επίσκεψης. Όπως αναφέρεται, η Τρίτη θα είναι μία από τις πλέον ενδιαφέρουσες ημέρες στις ελληνογερμανικές σχέσεις.
Αυτή θα είναι η δεύτερη επίσκεψη που πραγματοποιεί η γερμανίδα καγκελάριος στην Ελλάδα (μετά την πρώτη το 2007) και προέκυψε λόγω ενός απροσδόκητου κενού στο πρόγραμμα της, που το Βερολίνο αποφάσισε να αξιοποιήσει για την αυριανή επίσκεψη.
Όπως επισημαίνεται, στην αρχή της κρίσης, συνομιλητής της ήταν ο κ. Γιώργος Παπανδρέου που αρχικά εμφανίστηκε ως αξιόπιστος διαχειριστής των διαπραγματεύσεων για τα πακέτα βοήθειας, αλλά στη συνέχεια οι διμερείς σχέσεις των δύο χωρών επιβαρύνθηκαν λόγω της απόφασής του να καταφύγει σε δημοψήφισμα για τις μεταρρυθμίσεις.
Ο συντάκτης επισημαίνει την αλλαγή κλίματος έναντι του έλληνα πρωθυπουργού, κ. Αντώνη Σαμαρά από την επίσκεψή του στο Βερολίνο τον Αύγουστο, καθώς, ενώ προηγουμένως υπήρχαν επιφυλάξεις από την Καγκελαρία προς το πρόσωπό του, κατόπιν διαπιστώθηκε τουλάχιστον η καλή του θέληση για την προώθηση των μεταρρυθμίσεων.
Κατόπιν αυτών, οι ρυθμοί συνεργασίας μεταξύ Βερολίνου και Αθήνας εντατικοποιήθηκαν, ενώ ακολούθησε και η επανειλημμένη δημόσια τοποθέτηση της κ. Μέρκελ για τη βούλησή της να κρατήσει την Ελλάδα εντός ευρωζώνης.
Το άρθρο καταλήγει με την επισήμανση ότι στη Γερμανία επικρατεί καχυποψία για τις προθέσεις της καγκελαρίου, καθώς οι μεν υποθέτουν ότι η κ. Μέρκελ εκτιμά ότι είναι πολύ πιθανή μια έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ και επιδεικνύει τώρα ιδιαίτερη αλληλεγγύη, προκειμένου να μην κατηγορηθεί αργότερα ότι δεν στάθηκε στο πλευρό της Αθήνας, ενώ μία άλλη προσέγγιση θέλει την καγκελάριο να υποστηρίζει τόσο σθεναρά την παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ, που θα ήταν έτοιμη ακόμη και να επηρεάσει πολιτικά την έκθεση της τρόικα σε τέτοιο βαθμό, ώστε να καταστήσει εφικτή τη συνέχιση παροχής οικονομικής βοήθειας προς τη χώρα.
Στην εφημερίδα «Münchner Merkur» δημοσιεύεται άρθρο γνώμης του Lorenz von Stackelberg με τίτλο «Δραματικό μήνυμα».
Η επίσκεψη της καγκελαρίου στην Αθήνα είναι ένα καλό βήμα, αναφέρεται, καθώς μπορεί να δράσει ενάντια στους συναισθηματισμούς και παραλογισμούς, οι οποίοι διέπουν αυτήν την στιγμή τις ελληνογερμανικές σχέσεις. Μπορεί και να ενισχύσει την θέση του κ. Σαμαρά, του οποίου ο αγώνας τον τελευταίο καιρό εναντίον των συμπληγάδων του ελληνικού οικονομικού και χρηματοπιστωτικού συστήματος φαίνεται να κερδίζει σε αξιοπιστία. Δεν μπορεί όμως να βελτιώσει την ικανότητα λειτουργίας της ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης.
Η αξιοπρόσεχτη έκφραση αλληλεγγύης της Καγκελαρίου προς την Ελλάδα, ειδικά σε μία στιγμή στην οποία σημαντικοί οικονομικοί δείκτες παρουσιάζουν κάμψη, αποτελεί μία υπολογισμένη κίνηση, η οποία δίδει το εξής δραματικό μήνυμα: παρά τα όποια σενάρια εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη και παρά τους δισταγμούς της τρόικας, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχει αποφασίσει ότι σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα θα παραμείνει στην Ευρωζώνη, ό,τι και αν σημαίνει αυτό για τον γερμανό φορολογούμενο, προσθέτει ο αρθρογράφος.
Όποιος ακόμα και τώρα πιστεύει ότι τον Νοέμβριο, όταν θα έρθει η ώρα της αλήθειας και θα αδειάσουν τα ελληνικά ταμεία, η Μέρκελ θα αποφασίσει διαφορετικά, μπορεί ελεύθερα να πιστεύει σε θαύματα, καταλήγει.
Το άρθρο αναφέρεται στις χθεσινές δηλώσεις του γερμανού υπουργού Οικονομικών, ο οποίος ξεκαθάρισε ότι δεν θα υπάρξει νέα βοήθεια προς την Αθήνα. Κατά τον κ. Σόιμπλε η Ελλάδα βρίσκεται σε δύσκολη κατάσταση λόγω ιδίων σφαλμάτων κατά τις περασμένες δεκαετίες και πρέπει να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της αναφορικά με τις περικοπές και τη λιτότητα.
«Αυτοί, οι οποίοι λεν στους Έλληνες, ότι υπεύθυνοι για την κατάστασή τους είναι η γερμανική κυβέρνηση ή η Ευρώπη, λεν ψέματα», είπε στην εκπομπή του τηλεοπτικού σταθμού ZDF «Berlin direkt» και επιπλέον ξεκαθάρισε ότι δεν θα αποτελέσει αντικείμενο των συνομιλιών η παροχή περαιτέρω βοήθειας προς τη χώρα, καθώς πρώτα θα πρέπει να κατατεθεί η έκθεση της τρόικα για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας. «Περί αυτού πρόκειται, τα υπόλοιπα είναι λιγάκι προϊόντα της φαντασίας».
Στην Αθήνα αναμένονται δρακόντεια μέτρα ασφαλείας, με 7.000 αστυνομικούς από όλη τη χώρα να συγκεντρώνονται για τη φύλαξη της καγκελαρίου, τονίζεται. Γερμανικά κτίρια όπως η Πρεσβεία και το Ινστιτούτο Goethe θα τύχουν ιδιαίτερης φύλαξης. Μεταξύ των πολιτών στην Αθήνα βράζει η οργή για τα μέτρα λιτότητας, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις επιρρίπτονται στην πολιτική της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.
* Στην Zeit – Online δημοσιεύεται πρακτορειακό άρθρο με τίτλο «Η Μέρκελ συναντά την έντονη οργή πολλών Ελλήνων». Το άρθρο αναφέρεται στις αντιδράσεις που αναμένονται αύριο στην Αθήνα εναντίον της Καγκελαρίου, αλλά και στον συναγωνισμό που παρατηρείται στο Βερολίνο από πολιτικούς που δίδουν συμβουλές στην Merkel.
Τα μέτρα προστασίας στην Αθήνα είναι δρακόντεια, καθώς εκφράζονται φόβοι ότι οι εκδηλώσεις διαμαρτυρίας κατά της επίσκεψης της Καγκελαρίου θα εξελιχθούν βίαια. Τόσα μέτρα ασφαλείας είχαν να παρατηρηθούν στην Αθήνα από το 2009, όταν την επισκέφτηκε ο τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον. Τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ, όσο και οι εθνικιστές έχουν ανακοινώσει εκδηλώσεις διαμαρτυρίας εναντίον της Μέρκελ. Ο Α. Τσίπρας, επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ, δήλωσε: «Έρχεται για να προστατεύσει το διεφθαρμένο, επαίσχυντο και δουλοπρεπές πολιτικό σύστημα. Θα την υποδεχθούμε όπως της αρμόζει».
Είναι η πρώτη επίσκεψη της Καγκελαρίου στην Αθήνα από το ξέσπασμα της κρίσης και μετά. Η Μέρκελ θα παραμείνει στην Αθήνα για έξι μόνον ώρες και θα έχει συνομιλίες με τον Πρωθυπουργό Α. Σαμαρά. Σύμφωνα με γερμανικούς κυβερνητικούς κύκλους, δεν θα είχε νόημα μία επίσκεψή της στην Ελλάδα σε προγενέστερο χρόνο, καθώς η κυβέρνηση συνεργασίας υπό τον Α. Σαμαρά για πρώτη φορά δείχνει να καταβάλει πραγματικές προσπάθειες υλοποίησης μεταρρυθμίσεων: «Αναγνωρίζουμε ότι τα πράγματα κινούνται προς την σωστή κατεύθυνση». Την ετοιμότητά του να ακολουθήσει την πολιτική των μεταρρυθμίσεων ο Σαμαράς την κατέδειξε στα τέλη Αυγούστου, όταν επισκέφτηκε το Βερολίνο. Με διακριτικότητα υποβλήθηκαν τότε στον Σαμαρά πολλές προτάσεις για την πραγματοποίηση μεταρρυθμίσεων.
Η Μέρκελ δεν ήθελε να καθυστερήσει το ταξίδι της στην Ελλάδα, ώστε να μην συμπέσει με την δημοσιοποίηση της έκθεσης της τρόικα. Την ίδια ώρα στην Γερμανία ξέσπασε διαμάχη για τον χαρακτήρα που πρέπει να έχει το ταξίδι της Μέρκελ. Ενώ η αντιπολίτευση την καλεί να μετατρέψει το ταξίδι της σε μήνυμα αλληλεγγύης προς την Ελλάδα, μέλη του κόμματός της την προειδοποιούν να μην κάνει σε καμία περίπτωση συμβιβασμούς. «Πρέπει να μιλήσει ανοιχτά και να ξεκαθαρίσει στην ελληνική κυβέρνηση ποιες είναι οι επιλογές της», δήλωσε στο Reuters ο αναπληρωτής κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος των Χριστιανοδημοκρατών Μίκαελ Φουτς. Ο συνάδελφός του Μίκαελ Μάιστερ δεν θέλει το ταξίδι να ειδωθεί ως υπόσχεση για την παροχή περαιτέρω οικονομικής βοήθειας. Παρόμοια έκκληση έκανε και ο βουλευτής του κόμματος Κλαόυς Πέτερ Βιλτς.
Αντίθετα, ο Υπουργός Εξωτερικών Γκίντο Βεστερβέλε ζήτησε από την Μέρκελ να δείξει στην επίσκεψή της στην Αθήνα ότι αναγνωρίζει τις ελληνικές προσπάθειες και να στηρίξει την ελληνική κυβέρνηση, «η οποία με την πολιτική των μεταρρυθμίσεων βρίσκεται κάτω από υψηλή πίεση». Κατά τον Βεστερβέλε, οι Έλληνες αξίζουν να τύχουν δίκαιας μεταχείρισης και σεβασμού. Ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας των Πρασίνων, Γιούργκεν Τρίττιν, ζήτησε από την Μέρκελ να καταστήσει σαφές στους Έλληνες ότι στον σκληρό δρόμο που έχουν να διανύσουν μπορούν να βασίζονται στην ευρωπαϊκή αλληλεγγύη. Ο Πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, Μάρτιν Σουλτς, τόνισε ότι η Μέρκελ πρέπει να καταδείξει ότι η βοήθεια πηγάζει από το κοινό συμφέρον και να μην συμπεριφερθεί ως ο «πλούσιος θείος», ο οποίος πάντοτε ξέρει περισσότερα. Τέλος, κατά την γνώμη της επικεφαλής της ελληνο – γερμανικής κοινοβουλευτικής ομάδας, Ανέτ Γκροθ (κόμμα της γερμανικής Αριστεράς), η Μέρκελ θα πρέπει να ζητήσει συγγνώμη για την «εξαιρετικά αρνητική» στάση των γερμανικών ΜΜΕ. Η κάλυψη της ελληνικής κρίσης από τα γερμανικά Μέσα οδήγησε σε πτώση του αριθμού των τουριστών προς την Ελλάδα. «Η κάλυψη δημιουργεί μία τελείως λανθασμένη εικόνα για την Ελλάδα και υποθάλπει το μίσος και την σύγκρουση».
* Στην ηλεκτρονική σελίδα του περιοδικού Stern δημοσιεύεται πρακτορειακό άρθρο με τίτλο «Υποψίες για φοροδιαφυγή και ξέπλυμα μαύρου χρήματος: 15.000 Έλληνες δεν μπορούν να εξηγήσουν την πηγή των χρημάτων που έχουν καταθέσει στο εξωτερικό». Στην Ελλάδα η φοροδιαφυγή είναι διαδεδομένη συνήθεια μεταξύ των πολιτών, ανεξάρτητα από το αν είναι ελεύθεροι επαγγελματίες, πλούσιοι ή πολικοί. Πολλοί δυσφημιστικά υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα είναι ένας φορολογικός παράδεισος. Τώρα όμως το ελληνικό κράτος αρχίζει να κινείται αδυσώπητα εναντίον των φοροφυγάδων, βάζοντας στο στόχαστρο ακόμα και κορυφαίους κυβερνητικούς πολιτικούς.
Το εδώ και δεκαετίες υπάρχον πρόβλημα της φοροδιαφυγής συνέβαλε σημαντικά στην οικονομική καταστροφή, η οποία έπληξε την χώρα. Σύμφωνα με «Το Βήμα», οι αρχές ελέγχουν 5.000 λογαριασμούς ιδιωτών, εταιριών και άλλων νομικών προσώπων, ενώ ερευνώνται 15.000 πολίτες, που δεν μπορούν να δικαιολογήσουν βάσει δηλώσεων την περιουσία τους στο εξωτερικό, δήλωσε στο DPA υψηλόβαθμο στέλεχος του Υπουργείου Οικονομικών.
Επιπλέον θα ελεγχθούν και 2.000 λογαριασμοί Ελλήνων σε ελβετικές τράπεζες. Πρόκειται για στοιχεία που είχε δώσει η τότε Υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας, Κριστίν Λαγκάρντ στον ομόλογό της Γ. Παπακωνσταντίνου. Τα στοιχεία δεν χρησιμοποιήθηκαν, χάθηκαν και ήρθαν και πάλι στο φως πρόσφατα. Η Λαγκάρντ, η οποία στο μεταξύ έγινε επικεφαλής του ΔΝΤ, προκάλεσε αντιδράσεις στην Ελλάδα, όταν τον περασμένο Μάϊο επέκρινε την στάση των Ελλήνων σε σχέση με την πληρωμή φόρων. Στο πλευρό της είχε ταχθεί τότε ο επικεφαλής του ΣΔΟΕ, Ν. Λέκκας.
Τέλη Αυγούστου δημοσιεύθηκε μία μελέτη του Chicago Booth School of Business, σύμφωνα με την οποία το ύψος της φοροδιαφυγής των ελευθέρων επαγγελματιών στην Ελλάδα θα αρκούσε για να καλύψει την δημοσιονομική τρύπα των 11,5 δις Ευρώ, η οποία εξανάγκασε την ελληνική κυβέρνηση να προχωρήσει σε περαιτέρω μέτρα λιτότητας. Ήδη διαφαίνεται ότι η έκταση των περικοπών δεν θα αρκέσει για να καλύψει τα κενά, καθώς η ύφεση είναι μεγαλύτερη απ’ ο, τι μέχρι τώρα υπολογιζόταν. Τον περασμένο Ιανουάριο η «λίστα της ντροπής» εμπεριείχε σε 170 σελίδες τα ονόματα 4.000 φοροφυγάδων, οι οποίοι χρωστούν στο ελληνικό κράτος 15 εκ. Ευρώ. Η δημοσιοποίηση της λίστας προκάλεσε οργή, καθώς μεταξύ των ονομάτων συγκαταλέγονταν πολλοί πλούσιοι τραγουδιστές, επιχειρηματίες και αθλητές.
* Στην εφημερίδα Financial Times Deutschland δημοσιεύεται άρθρο των Αντρέ Κούνλετζ και Ματίας Οχανιάν με τίτλο «Η επιστροφή των δύο άσωτων τέκνων». Το άρθρο αναφέρεται στις προόδους της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας, οι οποίες χάρη στην αύξηση των εξαγωγών και την βοήθεια της ΕΚΤ σιγά – σιγά εξέρχονται της κρίσης.
Η προσοχή έχει επικεντρωθεί στο αν η Ισπανία θα ενταχθεί στον μηχανισμό βοήθειας και στα χρήματα που τελειώνουν στα ελληνικά ταμεία. Την ίδια ώρα όμως η Ιρλανδία και η Πορτογαλία φαίνεται να αγγίζουν το τέλος μίας μακράς πορείας. Ήταν από τις πρώτες χώρες που εντάχθηκαν στους μηχανισμούς βοήθειας και πιθανότατα θα είναι οι πρώτες που θα έχουν καταφέρει να βάλουν τάξη στα οικονομικά τους και να επιτύχουν την ανάπτυξη της οικονομίας τους. Σε αντίθεση με ο, τι έχει συμβεί στην Ελλάδα, δεν έχει υπάρξει αναπροσαρμογή των προγραμμάτων βοήθειας.
Χώρα – πρότυπο θεωρείται η Ιρλανδία, η οποία εκτός απρόοπτου θα εγκαταλείψει τον μηχανισμό βοήθειας πριν από την λήξη του προγράμματος στα τέλη του 2014. Αυτό τουλάχιστον εκτιμά ο Χόλγκερ Σμίντινγκ, επικεφαλής οικονομολόγος της τράπεζας Berenberg. Όσον αφορά την Πορτογαλία, ο Ρέτο Χουνερβάντελ της UBS τονίζει ότι στο τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους θα διαπιστωθεί ότι η οικονομία της χώρας είναι στον σωστό δρόμο».
Η αυξανόμενη εμπιστοσύνη των επενδυτών φαίνεται ξεκάθαρα στις διεθνείς αγορές. Στα τέλη Ιουλίου τα ιρλανδικά ομόλογα πωλήθηκαν με επιτόκιο 3,5%, πολύ πιο κάτω από το αντίστοιχο ιταλικό. Το ίδιο συμβαίνει και με τους τόκους της Πορτογαλίας, οι οποίοι πλέον έχουν πέσει από το 9% στο 6,5. Την προηγούμενη εβδομάδα η Πορτογαλία με επιτυχία πώλησε ομόλογα της σε εγχώριους επενδυτές. Με αυτόν τον τρόπο η Πορτογαλία επέτυχε, κατά την Morgan Stanley, να μειώσει τις χρηματοδοτικές της ανάγκες για το 2014 κατά 1/3. Και οι δύο χώρες βοηθούνται από το γεγονός ότι σε περίπτωση ανάγκης υπάρχει η δυνατότητα χρηματοδότησής τους από την ΕΚΤ. Η Πορτογαλία σχεδιάζει να εξέλθει στις διεθνείς αγορές στο δεύτερο μισό του 2013.
«Σε αντίθεση με την Ελλάδα, το ΑΕΠ των χωρών αυτών μάλλον έφτασε στο κατώτατο σημείο του», δηλώνει ο Ερικ Τσάνεϊ της Axa. Μολονότι η ιρλανδική οικονομία δεν έχει μπει πραγματικά σε ρυθμό ανάπτυξης και η ανεργία κυμαίνεται σε 15%, ένα από τα υψηλότερα ποσοστά της Ευρωζώνης, όλοι οι δείκτες της οικονομίας και κυρίως οι αυξανόμενες εξαγωγές καταδεικνύουν άνοδο της οικονομίας. Στην Πορτογαλία, της οποίας η οικονομία συρρικνώθηκε λόγω της κρίσης κατά 6,4%, τα πακέτα βοήθειας οδήγησαν, όπως και στην περίπτωση της Ελλάδας, σε μείωση της κατανάλωσης και των επενδύσεων, έδωσαν όμως έντονη ώθηση στις εξαγωγές, κυρίως προς την Αγκόλα. Το εμπορικό έλλειμμα βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο του από τα μέσα της δεκαετίας του 1980. Σύντομα αναμένεται πρωτογενές πλεόνασμα. Επιπλέον, η τρόικα παρέχει διευκολύνσεις στην χώρα και τα δάνεια του EFSF θα αποπληρωθούν με χαμηλότερα δάνεια. Κίνδυνος και για τις δύο οικονομίες υπάρχει εξαιτίας της μείωσης των εξαγωγών συνεπεία της ύφεσης στις χώρες – εισαγωγείς.
