Η αυξανόμενη εχθρότητα εναντίον των μεταναστών στην Ελλάδα κινητοποίησε το Συμβούλιο της Ευρώπης. Ο Επίτροπος για τα ανθρώπινα δικαιώματα Νίλς Μούιζνιεκς ανακοίνωσε ότι θα ταξιδέψει ως επικεφαλής αντιπροσωπείας στην Αθήνα, προκειμένου να ελέγξει τη νομιμότητα του κόμματος Χρυσή Αυγή, μιας «φασιστικής οργάνωσης», όπως σημειώνουν οι FT Deutschland.
Το κόμμα αυτό είναι «πιο ανοιχτά εξτρεμιστικό και ναζιστικό από οποιοδήποτε άλλο κόμμα στην Ευρώπη», δήλωσε ο Επίτροπος σε συνέντευξη προς την εφημερίδα «Το Βήμα».
Η βαθιά οικονομική κρίση στην Ελλάδα έχει δώσει ώθηση στα ακραία κόμματα, με τη φασιστική Χρυσή Αυγή να επιτυγχάνει στις εκλογές του Μαΐου και του Ιουνίου για πρώτη φορά την είσοδο στο κοινοβούλιο. Ταυτοχρόνως όμως, αυξάνονται και οι αναφορές σε επιθέσεις εναντίον μεταναστών, ενώ η πολιτική ηγεσία δέχεται επικρίσεις ότι παραμένει άπρακτη.
Η επίσκεψη του Μούιζνιεκς αναμένεται να είναι δυσάρεστη στην ελληνική κυβέρνηση. Από την άλλη πλευρά, λόγω και της οικονομικής εποπτείας η οποία ασκείται από την ΕΕ, πολλοί Έλληνες έχουν την αίσθηση ότι η χώρα έχει απωλέσει την κυριαρχία της.
Λίγο πριν από την παρέμβαση του Μούιζνιεκς είχε προηγηθεί η έκθεση του Human Rights Watch (HRW), η οποία απηύθυνε σοβαρές κατηγορίες εναντίον της Ελληνικής Αστυνομίας, και πιο συγκεκριμένα ότι ανέχεται τη ρατσιστική βία στην χώρα. Το HRW πήρε συνέντευξη από 59 θύματα εγκληματικών ενεργειών μεταξύ του 2009 και 2012, χωρίς όμως να μπορεί να δώσει ακριβή στοιχεία για την κλίμακα της βίας εναντίον των μεταναστών.
Ο Μούιζνιεκς υποστήριξε ότι διαθέτει αναφορές τέτοιων οργανωμένων επιθέσεων. Ο επικεφαλής της Χρυσής Αυγής, Νίκος Μιχαλολιάκος, αμφισβητεί τη συμμετοχή μελών και φίλων του κόμματός του στις επιθέσεις. Στις αρχές Ιουνίου πάντως η αστυνομία συνέλαβε στον Πειραιά μία ομάδα μαυροντυμένων μοτοσικλετιστών της Χρυσής Αυγής, η οποία επιτέθηκε και τραυμάτισε σοβαρά έναν αλλοδαπό. Μεταξύ των συλληφθέντων ήταν και η κόρη του Μιχαλολιάκου.
Η ακροδεξιά βία δεν είναι καινούριο φαινόμενο στην Ελλάδα. Στην ιστορία έχει περάσει η δολοφονία του ειρηνιστή Γρηγόρη Λαμπράκη το 1963, ο οποίος μετά από μία ομιλία στην Θεσσαλονίκη χτυπήθηκε από ακροδεξιούς με ένα ρόπαλο. Στην Ελλάδα η κρίση των τελευταίων πέντε ετών και η μαζική ανεργία έχουν καταστήσει τους μετανάστες στόχο των εξτρεμιστών πολιτικών. Στις αρχές Ιουλίου μάλιστα η Χρυσή Αυγή οργάνωσε αιμοδοσία μόνον υπέρ των Ελλήνων.
Οι αρχές υπολογίζουν ότι οι παράνομοι μετανάστες στην Ελλάδα ανέρχονται σε 500.000, ενώ αντιμετωπίζουν προβλήματα με τη συνεχή ροή μεταναστών από την Τουρκία. Μετά από την κατάρρευση στην πράξη του συστήματος ασύλου πριν από δύο χρόνια, πολλά κράτη της ΕΕ αρνούνται να προωθήσουν μετανάστες στην Ελλάδα.
Με την εξαίρεση των αριστερών κομμάτων, τα οποία όπως ο ΣΥΡΙΖΑ ακολουθούν μία συνειδητά φιλική προς τους λαθρομετανάστες πολιτική, το πολιτικό σύστημα δεν αντιδρά στην αύξηση της βίας. Ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς επανέλαβε αρκετές φορές στο κοινοβούλιο την προεκλογική του υπόσχεση, να αντιμετωπίσει δυναμικά το ζήτημα της παράνομης μετανάστευσης.
Ο Σαμαράς επιπλέον θέλει να αναιρέσει τον νόμο που ψήφισε το ΠΑΣΟΚ το 2010, σύμφωνα με τον οποίο οι μετανάστες της δεύτερης γενιάς, των οποίων οι γονείς διαβιούν νομίμως στην Ελλάδα, μπορούν να αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια. Οι φασίστες και οι δεξιοί λαϊκιστές του νέου κόμματος των Ανεξαρτήτων Ελλήνων έχουν ήδη αναλάβει πρωτοβουλίες για την ακύρωση του νόμου. Ο Σαμαράς μέχρι σήμερα έχει αποφύγει να συνεργαστεί μαζί τους.