Σε κλοιό σφοδρών πιέσεων και εκβιασµών βρίσκεται η ελληνική κυβέρνηση. Τη µόνιµη ασφυκτική Επιτροπεία της οικονοµίας απαιτεί η Μέρκελ, όπως προκύπτει από το έγγραφο-ντοκουµέντο που αποκαλύπτει «Το Βήµα». Το έγγραφο που διανεµήθηκε στα στελέχη του Eurogroup προβλέπει τον ορισµό επιτρόπου που θα ελέγχει τους φόρους και τις δαπάνες και θα επιβλέπει την τήρηση του προϋπολογισµού, για να διασφαλιστεί ότι θα αποπληρώνεται πρώτα το χρέος. Κρίσιµη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών σήµερα, λίγες ώρες πριν από τη Σύνοδο Κορυφής, που αναζητούν πειστική απάντηση στις προσπάθειες διάφορων κέντρων να εξωθήσουν την Ελλάδα εκτός του ευρώ.
Ο Διεθνής Οικονομικός Ελεγχος επιστρέφει στην Ελλάδα, σχεδόν έναν αιώνα μετά την πτώχευση της χώρας μας το 1897, έπειτα από αίτημα της Γερμανίας. Σύμφωνα με απόρρητο έγγραφο του Βερολίνου, το οποίο βρίσκεται στη διάθεση του «Βήματος», η γερμανική κυβέρνηση επιθυμεί την εκχώρηση της εθνικής κυριαρχίας της Ελλάδος επί της εκτέλεσης του προϋπολογισμού ως προϋπόθεση για την αποδέσμευση των χρημάτων του δεύτερου πακέτου βοήθειας ύψους 130 δισ. ευρώ που συμφωνήθηκε στη Σύνοδο Κορυφής του περασμένου Οκτωβρίου. Ουσιαστικά η κυβέρνηση της Ανγκελα Μέρκελ ζητεί να τοποθετηθεί και επισήμως η Ελλάδα υπό ασφυκτική ευρωπαϊκή επιτροπεία, καθώς έχει αποτύχει με απογοητευτικό τρόπο στη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος το 2011.
Το μονοσέλιδο έγγραφο, που διανεμήθηκε σύμφωνα με πληροφορίες σε στελέχη των ευρωπαϊκών υπουργείων Οικονομικών κατά τη συνεδρίαση του Euro Working Group την Παρασκευή στις Βρυξέλλες, αποκαλύπτει πλήρως την παντελή έλλειψη εμπιστοσύνης που υπάρχει πλέον στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) για τη χώρα μας.
Oπως μάλιστα χαρακτηριστικά επισημαίνεται, η πρόταση στοχεύει να απομονώσει τη χώρα προκειμένου μια χρεοκοπία της να μην πλήξει ολόκληρη την ευρωζώνη: «Η de facto εξάλειψη της πιθανότητας χρεοκοπίας θα κάνει πιο αξιόπιστη την απειλή της μη αποδέσμευσης της δόσης του 2ου ελληνικού προγράμματος. Αν μια μελλοντική δόση δεν αποδεσμευθεί, η Ελλάδα δεν θα μπορεί να απειλήσει τους δανειστές της με χρεοκοπία, αλλά αντίθετα θα πρέπει να αποδεχθεί περαιτέρω περικοπές στις πρωτογενείς δαπάνες ως τη μόνη πιθανή συνέπεια κάθε μη αποδέσμευσης».
Δύο είναι τα βασικά στοιχεία του γερμανικού εγγράφου:
Πρώτον, η Γερμανία προτείνει να συμπεριληφθεί ειδική πρόβλεψη στη νέα δανειακή σύμβαση που θα επιτρέπει στο Eurogroup τον διορισμό ειδικού επιτρόπου επί του προϋπολογισμού, ο οποίος θα μπορεί να ασκεί βέτο σε αποφάσεις που δεν ευθυγραμμίζονται με τα συμφωνηθέντα με την τρόικα. Ουσιαστικά καμία δαπάνη δεν θα προχωρεί χωρίς την έγκρισή του.
Δεύτερον, ενδεχομένως και σημαντικότερο, είναι ότι από εδώ και στο εξής ο βασικός στόχος του προϋπολογισμού θα πρέπει να είναι η εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους. Αυτό θα γίνεται «κατ’ απόλυτη προτεραιότητα» και μόνο στη συνέχεια θα είναι δυνατόν να πραγματοποιούνται πρωτογενείς δαπάνες. Πρόκειται ουσιαστικά για επιστροφή στην πρακτική που είχε εφαρμοστεί από τους διεθνείς δανειστές όταν η Ελλάδα είχε πτωχεύσει το 1897.
Η χώρα μας θα πρέπει να δεσμευθεί ότι πρώτα θα γίνουν αυτά τα δύο πράγματα προτού προχωρήσει το νέο δανειακό πρόγραμμα, καθώς οι προτάσεις αποτελούν «προκαταρκτικές πράξεις» (prior actions). Και μάλιστα η Αθήνα καλείται να ενσωματώσει τον νέο μηχανισμό επιτήρησης στο εθνικό της δίκαιο, «κατά προτίμηση με συνταγματική αναθεώρηση».
Το πλήρες κείμενο της γερμανικής πρότασης έχει ως εξής:
Διαβεβαίωση συμμόρφωσης στο 2ο ελληνικό πρόγραμμα
Ι. Προϊστορία του ζητήματος (background)
Σύμφωνα με τις πληροφορίες της τρόικας, η Ελλάδα απέτυχε πιθανότατα σε όλους τους στόχους-«κλειδιά» του προγράμματος πάλι το 2011. Συγκεκριμένα, το έλλειμμα του προϋπολογισμού δεν μειώθηκε σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Επομένως, η Ελλάδα θα πρέπει να βελτιώσει σημαντικά τη συμμόρφωσή της με το πρόγραμμα στο μέλλον ώστε να τιμήσει τις δεσμεύσεις της έναντι των δανειστών της. Σε διαφορετική περίπτωση, η ευρωζώνη δεν θα μπορεί να εγκρίνει τις εγγυήσεις για το 2ο ελληνικό πρόγραμμα.
ΙΙ. Πρόταση για τη βελτίωση της συμμόρφωσης
Για να βελτιωθεί η συμμόρφωση στο 2ο πρόγραμμα, το νέο Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) θα πρέπει να περιέχει δύο καινοτόμα θεσμικά στοιχεία επί των οποίων θα πρέπει να δεσμευθεί η Ελλάδα. Θα αποτελέσουν περαιτέρω προκαταρκτικές πράξεις (prior actions) για το 2ο πρόγραμμα. Μόνο αν και όταν εφαρμοστούν θα μπορέσει να ξεκινήσει το πρόγραμμα:
1. Απόλυτη προτεραιότητα στην εξυπηρέτηση του χρέους
Η Ελλάδα θα πρέπει να δεσμευθεί νομικά να δώσει απόλυτη προτεραιότητα στη μελλοντική εξυπηρέτηση του χρέους. Αυτή η δέσμευση θα πρέπει να υιοθετηθεί νομικά από το ελληνικό Κοινοβούλιο. Τα κρατικά έσοδα θα χρησιμοποιούνται πρώτα και πάνω απ’ όλα για την εξυπηρέτηση του χρέους και μόνον όσα απομένουν θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για πρωτογενείς δαπάνες. Αυτό θα προσφέρει στους ιδιώτες και στους δημόσιους δανειστές τη διασφάλιση ότι η Ελληνική Δημοκρατία θα τιμήσει τις δεσμεύσεις της μετά το PSI και θα επηρεάσει θετικά την πρόσβαση στις αγορές. Η de facto εξάλειψη της πιθανότητας χρεοκοπίας θα κάνει πιο αξιόπιστη την απειλή της μη αποδέσμευσης της δόσης του 2ου ελληνικού προγράμματος. Αν μια μελλοντική δόση δεν αποδεσμευθεί, η Ελλάδα δεν θα μπορεί να απειλήσει τους δανειστές της με χρεοκοπία, αλλά αντίθετα θα πρέπει να αποδεχθεί περαιτέρω περικοπές στις πρωτογενείς δαπάνες ως τη μόνη πιθανή συνέπεια κάθε μη αποδέσμευσης.
2. Μεταφορά εθνικής κυριαρχίας επί του προϋπολογισμού
Η δημοσιονομική σταθεροποίηση πρέπει να τεθεί υπό ένα αυστηρό σύστημα επιτροπείας (steering) και ελέγχου. Δεδομένης της ως σήμερα απογοητευτικής συμμόρφωσης, η Ελλάδα θα πρέπει να αποδεχθεί τη μεταφορά της δημοσιονομικής κυριαρχίας της σε ευρωπαϊκό επίπεδο για ορισμένη χρονική περίοδο. Ενας επίτροπος επί του προϋπολογισμού θα πρέπει να οριστεί από το Eurogroup με την ευθύνη της διασφάλισης του ελέγχου επί του προϋπολογισμού. Πρέπει να έχει την εξουσία α) να εφαρμόζει ένα συγκεντρωτικό σύστημα αναφοράς και επιτήρησης που θα καλύπτει όλους τους βασικούς τομείς δαπανών του ελληνικού προϋπολογισμού, β) να ασκεί βέτο σε αποφάσεις που δεν ευθυγραμμίζονται με τους δημοσιονομικούς στόχους που θέτει η τρόικα και γ) να μπορεί να διασφαλίζει τη συμμόρφωση με τον κανόνα που αναφέρθηκε προηγουμένως για την προτεραιότητα της εξυπηρέτησης του χρέους.
Η νέα θεσμική προσέγγιση για τον έλεγχο αυτόν θα μπορούσε να λάβει την ακόλουθη μορφή στο MoU: «Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, η οποία επιβεβαιώνεται από την ΕΚΤ, το ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ένας επίτροπος επί του προϋπολογισμού θα διορίζεται από το Eurogroup. Ο επίτροπος θα έχει ευρείες αρμοδιότητες επιτήρησης επί των δημοσίων δαπανών και δικαίωμα βέτο επί αποφάσεων που δεν ευθυγραμμίζονται με τους στόχους που έχουν τεθεί στον προϋπολογισμό και με τον κανόνα που δίνει προτεραιότητα στην εξυπηρέτηση του χρέους». Η Ελλάδα πρέπει να διασφαλίσει ότι ο νέος μηχανισμός επιτήρησης θα ενσωματωθεί πλήρως στην εθνική έννομη τάξη, κατά προτίμηση μέσω συνταγματικής αναθεώρησης.
