Η γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ και ο γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί εμφανίζονται προς τα έξω σαν αρμονικό ευρω-δίδυμο, αλλά στο παρασκήνιο μαίνεται μια αδυσώπητη μάχη για τη μελλοντική στρατηγική διάσωσης.

Αν το Παρίσι και το Βερολίνο δεν καταλήξουν σε συμβιβασμό, η επόμενη σύνοδος κορυφής κινδυνεύει να αποτύχει» γράφει το έγκυρο γερμανικό περιοδικό: «Μερκοζί» αποκαλούν οι ευρωβουλευτές τις γερμανογαλλικές κοινές εμφανίσεις, που έχουν πυκνώσει τον τελευταίο καιρό και τη Δευτέρα επαναλαμβάνονται στο Παρίσι, προκειμένου να εξευρεθεί κοινή γραμμή Γερμανίας και Γαλλίας για την υπεράσπιση του ευρώ στην επικείμενη σύνοδο κορυφής.

Το μήνυμα της σύμπνοιας Βερολίνου-Παρισιού είναι ωραίο, αλλά δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Ενώ δημοσίως η Άνγκελα Μέρκελ και ο Νικολά Σαρκοζί εμφανίζονται να συμφωνούν για την ευρωπαϊκή και δημοσιονομική πολιτική, στο παρασκήνιο ερίζουν για τα βασικά σημεία της μελλοντικής στρατηγικής προς αντιμετώπιση της ευρω-κρίσης: τη διαμόρφωση του EFSF, τον ρόλο της ΕΚΤ και την εμπλοκή των ιδιωτών πιστωτών σε ενδεχόμενες κρατικές χρεοκοπίες. Αλλά τελικά βασικό ζήτημα αποτελεί και ο φόβος για ενδεχόμενη επικυριαρχία της Γερμανίας στην Ευρώπη.

Η Μέρκελ θέλει να αλλάξει τις ευρωπαϊκές συνθήκες, για να μπορέσει να εφαρμόσει τους νέους κοινούς κανόνες δημοσιονομικής και χρηματοπιστωτικής πολιτικής.

Αντίθετα, ο Σαρκοζί θέλει να υπάρξει συμφωνία μεταξύ των 17 χωρών της Ευρωζώνης. «Οι απόψεις Μέρκελ και Σαρκοζί ουδόλως συμπίπτουν μέχρι τώρα» τονίζει ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου Ζαν-Κλωντ Γιούνκερ. Και ο Μίχαελ Σουλτς, πρόεδρος των σοσιαλιστών ευρωβουλευτών δηλώνει: «Μέρκελ και Σαρκοζί απλώς υποκρίνονται στον κόσμο ότι έχουν αρμονικές σχέσεις».

Μεγάλη διχογνωμία μεταξύ Γερμανών και Γάλλων υφίσταται και για τον ρόλο της ΕΚΤ στην ευρω-διάσωση.

Ο Σαρκοζί από καιρό ζητεί μεγαλύτερη εμπλοκή της Φρανκφούρτης, είτε με μαζικότερη επαναγορά κρατικών ομολόγων είτε με χορήγηση τραπεζικής άδειας στον EFSF, ώστε να μπορεί να δανείζεται από την ΕΚΤ.

Μέχρι τώρα η Μέρκελ διαφωνούσε και πρόσφατα στο Στρασβούργο ανάγκασε τον Σαρκοζί να δηλώσει ότι αναγνωρίζει την ανεξαρτησία της ΕΚΤ. Αλλά οι Γάλλοι επανέρχονται τώρα στο αίτημά τους για άδεια λειτουργίας του EFSF ως τράπεζας και αν το αίτημά τους απορριφθεί εκ νέου, θα προσπαθήσουν να πετύχουν τη διαμόρφωση του ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης κατά το πρότυπο του ΔΝΤ, που θα χρηματοδοτείται από δάνεια και χρηματικά αποθέματα των κεντρικών τραπεζών των κρατών-μελών.

Έτσι, το Ταμείο θα μπορεί να έχει πρόσβαση στη δυνατότητα τύπωσης χρήματος από την ΕΚΤ.

Όπως δήλωσε ανοιχτά την προηγούμενη εβδομάδα ο Σαρκοζί, το νέο ευρωπαϊκό ταμείο θα πρέπει να εξελιχθεί σε όργανο «της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης» και σε «προπύργιο καταπολέμησης της κερδοσκοπίας». Έντονη είναι η αντίδραση του Βερολίνου, που επαναλαμβάνει ότι είναι καθαρά θέμα της ηγεσίας της ΕΚΤ να αποφασίσει αν και με ποιον τρόπο θα παρέμβει στην ευρω-διάσωση.

Εξίσου σημαντική είναι η γαλλογερμανική διαφωνία για τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθείται μελλοντικά σε περιπτώσεις χρεοκοπίας κρατών.

Το Παρίσι δεν θέλει να αποδεχτεί την εμπλοκή τραπεζών και ασφαλιστικών εταιρειών σε μελλοντικές δυσκολίες αποπληρωμής δημοσιών χρεών, ενώ το Βερολίνο επιμένει ότι δεν μπορεί να πληρώνει πάντα τον λογαριασμό ο φορολογούμενος, όταν μάλιστα οι επενδυτές συνειδητά έχουν δανείσει σπάταλες κυβερνήσεις.

Η Γαλλία αντιτείνει ότι η συμμετοχή ιδιωτών πιστωτών στο κούρεμα του ελληνικού χρέους ευθύνεται για τις πρόσφατες αναταράξεις στις χρηματαγορές και τη ραγδαία αύξηση των επιτοκίων. Άλλωστε – λένε – σύμφωνα με τις αποφάσεις της συνόδου κορυφής της 21ης Ιουλίου, η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην περίπτωση της Ελλάδας αποτελεί «κατ’ εξαίρεση και μοναδική στο είδος της λύση».

Εκτός της Γαλλίας, και αρκετά άλλα κράτη δηλώνουν στο μεταξύ, τις τελευταίες εβδομάδες, την αντίθεσή τους στις απόψεις του Βερολίνου για την εμπλοκή των ιδιωτών σε ελεγχόμενες χρεοκοπίες.

Τέλος, η Γερμανία και η Γαλλία διαφωνούν για το πώς θα λαμβάνει αποφάσεις για τη χορήγηση δανείων η ηγεσία του EFSF: Το Βερολίνο επιμένει να λαμβάνονται οι αποφάσεις με ομοφωνία, ενώ οι Γάλλοι είναι υπέρ των αποφάσεων κατά πλειοψηφία, για να μπορεί να δρα γρήγορα και αποτελεσματικά ο μόνιμος μηχανισμός διάσωσης.

Οι διχογνωμίες μεταξύ Γερμανών και Γάλλων είναι εκρηκτικά επικίνδυνες. Γιατί, αν θέλουν οι Ευρωπαίοι να σταματήσουν μακροπρόθεσμα την κερδοσκοπία με το ευρώ, θα πρέπει να πείσουν τις χρηματαγορές ότι η ομόνοιά τους για το ευρώ δεν είναι απλώς για το θεαθήναι, αλλά σκληρή πολιτική στάση.

Βερολίνο και Παρίσι θα πρέπει επιτέλους να συμφωνήσουν αν και σε ποιον βαθμό θέλουν να μετατρέψουν την ΕΚΤ σε πυροσβέστη της κρίσης, ενώ χρειάζεται και ένας συμβιβασμός για τη μελλοντική χρηματοπιστωτική πολιτική, με βάση τη δοκιμασμένη αρχή του δούναι και λαβείν.

Αν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί μπορέσουν να αποτρέψουν το να ζουν οι κυβερνήσεις πάνω από τις δυνατότητές τους, τότε δεν θα υπάρχει πλέον λόγος να απορρίψουν και το «αντίδωρο», δηλαδή την κοινή ευθύνη σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης (τα ευρωομόλογα).

Μέχρι τώρα, η Μέρκελ και ο Σαρκοζί αποδεικνύονται αιχμάλωτοι των πολιτικών παραδόσεων των χωρών τους: Οι Γάλλοι δεν μπορούν να δεχτούν την πολιτική ανεξαρτησία της ΕΚΤ, ενώ οι Γερμανοί νομίζουν ότι μπορούν να συνεχίσουν να απολαμβάνουν τα πλεονεκτήματα της κοινής εσωτερικής αγοράς, χωρίς να αναλάβουν οικονομική ευθύνη.

Είναι μια δύσκολη σχέση, η σχέση Μέρκελ-Σαρκοζί. Ο γάλλος πρόεδρος εκμεταλλεύεται κάθε ευκαιρία για να δείξει ότι στέκεται στο ίδιο ύψος με την καγκελάριο. Κι εκείνη το απολαμβάνει να του δείχνει τη δύναμή της.

Στο περιθώριο μιας συνόδου κορυφής ο Σαρκοζί είπε στην καγκελάριο: «Άνγκελα, εμείς οι δύο στην Ευρώπη είμαστε το κεφάλι και τα πόδια». Όχι, αντέτεινε η Μέρκελ, «εσύ είσαι το κεφάλι και τα πόδια – αλλά εγώ η τράπεζα».