Ιδιαίτερα σημαντικές και ταχείες εξελίξεις σημειώνονται στο πεδίο των διεθνών σχέσεων της Ελλάδας, εν μέσω μάλιστα πολύ αυξημένης και ανησυχητικής ρευστότητας στην ευρύτερη περιοχή. Κύριο στοιχείο τους, η επιβεβαίωση και περαιτέρω ενίσχυση και διεύρυνση των ελληνο-ισραηλινών σχέσεων, οι οποίες ήδη τον τελευταίο χρόνο βρέθηκαν στην πιο παραγωγική περίοδο της ιστορίας τους και που πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι έχουν την ενεργό στήριξη και των τριών πολιτικών αρχηγών που στηρίζουν την κυβέρνηση Παπαδήμου, των κ.κ. Παπανδρέου, Σαμαρά και Καρατζαφέρη.

Μετά το αμοιβαία θερμό τηλεφώνημα του πρωθυπουργού του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετενιάχου στον Λουκά Παπαδήμο, η συνέχεια δόθηκε αμέσως με την επίσκεψη του Ντάνι Αγιαλόν, υφυπουργού εξωτερικών της χώρας, στην Αθήνα.

Πρέπει δε να σημειωθεί κάτι που μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει γνωστό: σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του Βήματος, τους αμέσως προηγούμενους μήνες, το Ισραήλ παρενέβη ενεργά σε ανώτατο επίπεδο, εκφράζοντας την ανάγκη για στήριξη της Ελλάδας κατά τη διάρκεια της κρίσης, σε συνομιλίες με την ηγεσία της γερμανικής κυβέρνησης και όχι μόνον, λίγο πριν από τη συμφωνία της 21ης Ιουλίου. Ταυτόχρονα, αντίστοιχες προσπάθειες έγιναν και από παράγοντες της εβραϊκής διασποράς στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Δεν είναι συνεπώς παράδοξο ότι ο Ντάνι Αγιαλόν υπήρξε ο πρώτος ξένος αξιωματούχος που επισκέφθηκε την Ελλάδα μετά την ανάληψη καθηκόντων της νέας κυβέρνησης – αν και η επίσκεψή του ήταν προγραμματισμένη πριν την αλλαγή φρουράς στην Αθήνα.

Ο υφυπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ, είναι επιφορτισμένος με ένα ιδιόμορφο έργο: έχει αναλάβει, από την πλευρά της κυβέρνησής του, την ευθύνη να λειτουργήσει ως ένα είδος «ομπρέλας» για το σύνολο των θεμάτων που βρίσκονται αυτή τη στιγμή «στο τραπέζι» ανάμεσα στις δύο χώρες. Κι αυτά δεν είναι ούτε λίγα, ούτε αμελητέα – το αντίθετο μάλιστα.

Ενέργεια, επενδύσεις και τουρισμός

Ηδη, πέντε θεμελιώδεις τομείς βρίσκονται στο επίκεντρο της συνεργασίας των δύο πλευρών: η ενέργεια, η άμυνα, οι επενδύσεις, ο τουρισμός και, φυσικά, οι ευρύτερες διεθνείς εξελίξεις.

Ως προς τον τουρισμό, τα ήδη αποτελέσματα με τους περισσότερους από 400.000 Ισραηλινούς που επισκέφτηκαν πέρυσι την Ελλάδα, όχι μόνον κρίνονται ιδιαίτερα ικανοποιητικά, αλλά, με άμεση και συνεχή εμπλοκή του αρμόδιου υπουργού Παύλου Γερουλάνου, καταβάλλονται συστηματικές προσπάθειες για ακόμα μεγαλύτερο αριθμό φέτος καθώς και για την ανάπτυξη και άλλων μορφών συνεργασίας.

Ως προς τις επενδύσεις, μια σειρά από σημαντικά σχέδια έχουν ήδη παρουσιαστεί στην προηγούμενη ελληνική κυβέρνηση, μεταξύ των οποίων και μονάδες αφαλάτωσης για νερό σε ελληνικά νησιά, που με επιτυχία έχουν ήδη εφαρμοστεί στην Κύπρο. Οι δύο πλευρές αναζητούν πολύ θετικά τρόπους να προχωρήσουν επενδυτικές συνεργασίες στην Ελλάδα, όμως, το κύριο εμπόδιο παραμένει η ασάφεια ορισμένων δεδομένων από πλευράς ελληνικής διοίκησης.

Πάντως, το σημαντικότερο πεδίο συζητήσεων κατά την εδώ επίσκεψη του κ. Αγιαλόν, υπήρξε ασφαλώς η ενέργεια. Χωρίς να γίνουν ακόμα κάποια περεταίρω πρακτικά βήματα, οι ελληνο-ισραηλινές συνομιλίες είχαν ουσιαστικά στο επίκεντρό τους το ισραηλινό σχέδιο για τη μεταφορά αποθεμάτων του «Λεβιάθαν» στη Δυτική Ευρώπη μέσω Κύπρου και Ελλάδος, μέσω αγωγού ή / και σχετικών κόμβων στις δύο χώρες. Επίσης, παρά το γεγονός ότι δεν συζητήθηκε αναλυτικά το ενδεχόμενο άμεσης συνεργασίας των δύο χωρών, σε επίπεδο κρατών ή / και εταιριών και για την έρευνα των ελληνικών αποθεμάτων, θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι κάτι τέτοιο θα συμβεί σε αμέσως επόμενο στάδιο.

Τόσο στο πρώτο όσο και στο δεύτερο ενεργειακό ζήτημα, θεωρείται πολύ πιθανή και η εμπλοκή της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία όχι μόνον έχει συνάψει ήδη τέτοιες συμφωνίες με το Ισραήλ, αλλά και έχει προχωρήσει, μετά την επίσκεψη του προέδρου της χώρας Σιμόν Πέρες στη Λευκωσία, σε μία ρητά και έμπρακτα εκπεφρασμένη πλέον ευρύτερη μορφή συμμαχίας καθώς τα θέματα εξόρυξης και αξιοποίησης συνοδεύονται εκ των πραγμάτων από επιτακτικά ζητήματα ασφαλείας σε πολλά επίπεδα, τα οποία οι δύο χώρες αντιμετωπίζουν πλέον από κοινού.

Η αμυντική συνεργασία

Όμως, αυτά ακριβώς τα ζητήματα είναι που φέρνουν εκ των πραγμάτων πιο κοντά και τις αμυντικές σχέσεις της Ελλάδας με το Ισραήλ. Οι επισκέψεις των υπουργών Αμυνας Δημήτρη Αβραμόπουλου και Εξωτερικών Σταύρου Δήμα στην Κύπρο με διαφορά ωρών πριν από λίγες ημέρες, επαναβεβαίωσαν το ρόλο της Ελλάδας στην ασφάλεια της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Ετσι, ενέργεια και ασφάλεια, φαίνεται τώρα να συγκροτούν ένα δίπτυχο που συνδέει όλο και πιο στενά και τις τρεις χώρες. Αυτή τη στιγμή, οι ελληνο-ισραηλινές αμυντικές σχέσεις έχουν έμπρακτα διευρυνθεί, ενώ, ταυτόχρονα, το Ισραήλ, προσανατολίζεται ήδη σε αύξηση της ναυτικής ισχύος του με δεδομένες τις νέες συνθήκες που διαμορφώνουν τα ενεργειακά ζητήματα και οι σχετικές συνεργασίες. Και, φυσικά, όλα αυτά, με την υποστήριξη και των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως αυτή έχει εκφραστεί ήδη με πολλούς τρόπους, ανάμεσά τους και η αποστολή ενός υπερσύγχρονου αμερικανικού «καταδρομικού» πριν από λίγες ημέρες στο λιμάνι της Λεμεσού.

Αλλωστε, οι δηλώσεις του υπουργού Αμυνας για τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις μετά τη συνάντησή του με τον Αμερικανό πρέσβη στην Αθήνα κ. Ντάνιελ Σμιθ, ήταν χαρακτηριστικές των ευρύτερων διαγραφόμενων εξελίξεων: «Με τα νέα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί στην ευρύτερη περιοχή, καθίστανται πιο αναγκαίες για ολόκληρη την Ευρώπη. Η χώρα μας είναι ένας σταθερός και σταθεροποιητικός παράγοντας στην περιοχή, με ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις και διαρκή παρουσία σε κάθε Διεθνή αποστολή κάτω από την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.Εκεί τον τελευταίο καιρό συνεργαστήκαμε με τις Η.Π.Α.Με θετικά αποτελέσματα σε επιχειρήσεις που είχαν να κάνουν με τον εκδημοκρατισμό των χωρών της Βορείου Αφρικής και γενικότερα με πολιτικές που διασφαλίζουν την ελεύθερη ναυσιπλοΐα, αλλά και σε άλλα σημεία του κόσμου όπου διακυβεύονται η ασφάλεια, η ανεξαρτησία Εθνών και η Δημοκρατία».

Στο ίδιο ακριβώς πνεύμα κινήθηκαν και οι δηλώσεις του κ. Αβραμόπουλου μετά τη συνάντηση με τον κ. Αγιαλόν: «Εδώ και αρκετό καιρό, έχει ανοίξει ένα καινούργιο κεφάλαιο στις σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες. Η Ελλάδα και το Ισραήλ έχουν βάλει τα θεμέλια μιας στρατηγικής συνεργασίας, που επεκτείνεται σε πάρα πολλούς τομείς. Στην ενέργεια, τον τουρισμό, την οικονομία, τον πολιτισμό και βεβαίως, την άμυνα. Αυτές οι σχέσεις, με το πέρασμα του χρόνου, δυναμώνουν και βαθαίνουν ακόμα περισσότερο. Η σχέση μας με το Ισραήλ, έχει τις ρίζες της. Όπως όλοι γνωρίζουμε, είμαστε δύο λαοί με βαθιά ιστορία και μεγάλη πολιτισμική προσφορά. Είμαστε από τους αρχαιότερους λαούς της ευρύτερης περιοχής. Την ίδια στιγμή, οι Έλληνες και οι Ισραηλινοί συναντώνται σε ολόκληρο τον κόσμο, μέσα από τις κοινές επιχειρηματικές τους δραστηριότητες και στην Ευρώπη και στις Η.Π.Α.».

Προς κοινό διεθνές συνέδριο Ελληνικής και Εβραϊκής διασποράς

Αυτή η τελευταία φράση του υπουργού Αμυνας, «δίνει πάσα» πάλι στο υπουργείο Εξωτερικών. Εκτός από τον κ. Δήμα, και ο υφυπουργός Εξωτερικών κ. Δόλλης, εμπλέκεται ενεργά στις επαφές των δύο χωρών, με ιδιαίτερο αντικείμενο τη διοργάνωση ενός μεγάλου διεθνούς συνεδρίου, εντός του 2012, στο οποίο θα συμμετέχουν εκπρόσωποι της διασποράς και των δύο πλευρών σε ολόκληρο τον κόσμο, το οποίο θα πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα. Αν και οι συζητήσεις βρίσκονται ακόμα σε αρχικό στάδιο, η ιδέα παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον και για τις δύο πλευρές, καθώς εκτιμάται ότι μια τέτοια συνεργασία μπορεί να φέρει πολλαπλά θετικά αποτελέσματα και μάλιστα με μεγάλο και πολλαπλό βάθος.

Οι σχέσεις με τα τρίτα κράτη της περιοχής

Ως προς τις διεθνείς εξελίξεις, Αθήνα και Τελ Αβίβ, έστειλαν ξεκάθαρο και πραγματικό μήνυμα σε όλα τα επίπεδα ότι η ανάπτυξη αυτής της συνεργασίας σε καμία περίπτωση δεν έχει τη λογική αντιπαράθεσης με καμία άλλη χώρα. Ελλάδα και Ισραήλ, το λένε και το εννοούν: ουδείς επιθυμεί να «διαβαστεί» αυτή η συνεργασία ως έχουσα στοιχεία αρνητικής προδιάθεσης έναντι της Τουρκίας, ενώ, επιπλέον, η Αθήνα δεν επιθυμεί μια αντίστοιχη αρνητική ανάγνωση από τον αραβικό κόσμο ή το Ιράν, τη μοναδική ίσως αυτή τη στιγμή χώρα που εξακολουθεί και προμηθεύει την Ελλάδα με πετρέλαιο παρά την οξύτατη οικονομική κρίση.

Ως προς τις σχέσεις Τουρκίας – Ισραήλ, βρίσκονται πράγματι στο χειρότερο σημείο τους εδώ και πολύ καιρό, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το Τελ Αβίβ δεν θα επιθυμούσε να κλείσει αυτό το μέτωπο, αν και δεν θα φτάσει στο σημείο να ζητήσει «συγνώμη» από την Αγκυρα για να το πετύχει, όπως η Τουρκία διακαώς επιθυμεί. Κάτι τέτοιο, εκτιμά η ισραηλινή πλευρά, θα οδηγούσε σε πολλαπλή «αυτοακύρωση».

Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες, οι ισραηλινές εκτιμήσεις θέλουν την Τουρκία να μην εγκαταλείπει εύκολα τη «σκληρή» ρητορική και στάση της έναντι του Ισραήλ, παρά το γεγονός ότι συστηματικές προσπάθειες φαίνεται να καταβάλλονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες προς αυτή την κατεύθυνση.

Αντιθέτως, εκτιμάται ότι στο προσεχές διάστημα, όταν αρχίσουν να υλοποιούνται και οι πρωτοβουλίες του Τούρκου πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν για συνταγματική μεταρρύθμιση στη χώρα, θα ενισχυθεί σημαντικά η ισλαμική διάσταση της εξουσίας του, την οποία Ισραηλινοί αναλυτές προβλέπουν μακρά και ισχυρή.

Οι ίδιοι σημειώνουν μια σειρά από, σε πρώτη ανάγνωση, «αντιφατικές» κινήσεις της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής: στη Συρία η Τουρκία φαίνεται να ενεργεί προς την κατεύθυνση των δυτικών συμφερόντων, ενώ, στο Μεσανατολικό, όπως και στο Ιράν, συμβαίνει μάλλον το ανάποδο. Πάντως, δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι αν σημειωθούν δραματικές εξελίξεις στο θέμα του Ιράν, οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν μπορούν πλέον να αποκλειστούν, αυτές θα οδηγήσουν σε μείζονες αναδιατάξεις στην ευρύτερη περιοχή και θα επηρεάσουν πιθανότατα τόσο την Κύπρο όσο και την Ελλάδα.

Τέλος, να σημειωθεί ότι στις αρχές του επόμενου έτους εκτιμάται ότι θα επισκεφθεί την Αθήνα και ο υπουργός Αμυνας του Ισραήλ Εχουντ Μπαράκ. Την ίδια περίοδο αναμένεται να συγκληθούν και τα εδώ και καιρό συμπεφωνημένα μικτά υπουργικά συμβούλια των δύο κρατών.