Οι «καυτές πατάτες» του υπουργείου Εσωτερικών

Μία «ατζέντα» που δεν συμπεριελήφθη στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης του κ. Λουκά Παπαδήμου, αλλά εκτιμάται ότι θα μονοπωλήσει το παρασκήνιο των συζητήσεων μεταξύ των πολιτικών κομμάτων, καλείται να διαχειριστεί ο υπουργός Εσωτερικών κ. Τάσος Γιαννίτσης. Ο κ. Γιαννίτσης, ένας εκ των δύο εξωκοινοβουλευτικών στελεχών της νέας κυβέρνησης, έχει αναλάβει να διαμορφώσει το τοπίο ώστε να οδηγηθεί η χώρα ομαλά προς τις κάλπες. Οι ισορροπίες, ως εκ τούτου, που θα πρέπει να τηρήσει είναι λεπτές, καθώς έχουν σχέση με τους όρους και τις προϋποθέσεις διενέργειας των εκλογών, τη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων και τη διαφάνεια γύρω από το «μαύρο» πολιτικό χρήμα και το «πόθεν έσχες» των πολιτικών προσώπων, γεγονός που ερμηνεύει τη μη αναφορά του επί αυτών των θεμάτων, μιλώντας στη Βουλή κατά τη συζήτηση των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης.

Ο κ. Γιαννίτσης, στην ομιλία του στη Βουλή, περιέγραψε τις προτεραιότητες της κυβέρνησης στο τομέα ευθύνης του: την αναχρηματοδότηση και επιμήκυνση των ληξιπρόθεσμων οφειλών και υποχρεώσεων των υπερχρεωμένων δήμων έτσι ώστε να οδηγηθούν σε ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς· την τόνωση της απασχόλησης με την αποπληρωμή περίπου 400 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του προγράμματος «Θησέας» για την εξοικονόμηση πόρων που θα μπορούν να διατεθούν σε αναπτυξιακά έργα· τη διάθεση τουλάχιστον 2 δισ. ευρώ για την πραγματοποίηση από τους δήμους έργων αυτεπιστασίας στα οποία θα προσληφθούν την προσεχή τριετία περίπου 100.000 άνεργοι και τη συρρίκνωση της γραφειοκρατίας που έχει σχέση με την έκδοση πιστοποιητικών από τους ΟΤΑ.

Ανεξαρτήτως από το εκλογικό σύστημα και την καθιέρωση ή μη της λίστας -κάτι που ετέθη στις συζητήσεις των πολιτικών αρχηγών που μετέχουν του κυβερνητικού συνασπισμού-, ο υπουργός Εσωτερικών αναμένεται να αναλάβει δύο πρωτοβουλίες που θεωρούνται εκ των ουκ άνευ για τη διενέργεια των προσεχών εκλογών.

Η πρώτη είναι η «επαναδιατύπωση» των εκλογικών καταλόγων που ως γνωστό ταυτίζονται πλέον με τα δημοτολόγια τα οποία άλλαξαν μετά την ενοποίηση των δήμων λόγω του «Καλλικράτη».

Η δεύτερη είναι η επαναχάραξη των εκλογικών περιφερειών της χώρας μετά την κατάργηση των νομαρχιών. Οι νέοι εκλογικοί κατάλογοι θα προκύψουν από τη συνένωση των βάσεων δεδομένων των δημοτολογίων των δήμων που συνενώθηκαν. Οι εκλογικές περιφέρειας, από την άλλη πλευρά, στην περίπτωση κατά την οποία δεν καταστεί δυνατόν να επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ των πολιτικών κομμάτων, θα ταυτίζονται γεωγραφικά πλέον με τα περιφερειακά διαμερίσματα.

Γεγονός είναι πάντως ότι ο κ. Γιαννίτσης βρήκε στο υπουργείο και ένα ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο για την αλλαγή του εκλογικού νόμου, παρότι αυτό δεν είχε προσλάβει ακόμη τη μορφή νομοσχεδίου. Σύμφωνα με το νέο εκλογικό σύστημα, που θα αποτελούσε παραλλαγή του λεγόμενου «γερμανικού μοντέλου», 120 βουλευτές επρόκειτο να εκλεγούν με λίστα στις 13 αυτοδιοικητικές περιφέρειες και 180 σε ισάριθμες μονοεδρικές περιφέρειες. Για παράδειγμα, στη Β΄ Αθηνών θα δημιουργούνταν 26 μονοεδρικές περιφέρειες (αντί των 42 εδρών σήμερα). Στην Α΄ και Β΄ Πειραιώς θα συστήνονταν εννέα μονοεδρικές περιφέρειες, ενώ στην Α΄ Αθηνών θα δημιουργούνταν επτά. Στις δυο εκλογικές περιφέρειες της Θεσσαλονίκης οι 14 μονοεδρικές περιφέρειες θα αντιστοιχούσαν στους νέους δήμους της συμπρωτεύουσας. Μονοεδρικές θα προέκυπταν στην Καβάλα, Ημαθία, Ρέθυμνο και στα νησιά Λευκάδα, Κεφαλονιά, Ζάκυνθο, Χίο και Σάμο. Με το νέο σύστημα το πρώτο σε ψήφους κόμμα θα πριμοδοτούνταν με 40 έδρες(αντί για 50 έδρες που προβλέπει ο «νόμος Παυλόπουλου»), ο πήχης της αυτοδυναμίας θα κυμαινόταν γύρω στο 40% και θα παρέμενε το όριο του 3% για την είσοδο των κομμάτων στη Βουλή.

Σήμερα θεωρείται μάλλον απίθανο αυτό το εκλογικό σύστημα ή ακόμη και η μείωση του αριθμού των βουλευτών, από 300 σε 200, να έρθουν προς ψήφιση στη Βουλή, λόγω των αντιθέσεων των πολιτικών κομμάτων που απαρτίζουν τον κυβερνητικό συνασπισμό. Ανοιχτό, ωστόσο, παραμένει, όπως αναφέρουν πληροφορίες που έχει στη διάθεσή του «Το Βήμα», μετά από συμφωνία των πολιτικών κομμάτων και στο πλαίσιο της επαναχάραξης των εκλογικών περιφερειών που επιφέρει ο «Καλλικράτης», να υπάρξει κατάτμηση των μεγάλων εκλογικών περιφερειών, όπως είναι της Β΄ Αθηνών, κάτι στο οποίο συγκλίνουν όλα σχεδόν τα πολιτικά κόμματα.

Η «ατζέντα» του κ. Γιαννίτση περιλαμβάνει ακόμη ένα νομοσχέδιο το οποίο του κληροδότησε ο πρώην υπουργός Εσωτερικών κ. Χάρης Καστανίδης και αφορά το πολιτικό χρήμα και τον έλεγχο του «πόθεν έσχες» των πολιτικών προσώπων. Με το εν λόγω νομοσχέδιο, προκειμένου να διασωθεί η χαμένη τιμή των πολιτικών, συστήνεται μία «ανεξάρτητη επιτροπή», τα μέλη της οποίας θα είναι δικαστικοί και όχι βουλευτές όπως συμβαίνει σήμερα, που θα αναλάβει τον έλεγχο των οικονομικών των πολιτικών κομμάτων και του«πόθεν έσχες» των πολιτικών προσώπων. Αποστολή της Επιτροπής θα ήταν, μεταξύ των άλλων, να κάνει «φύλλο και φτερό» τα βιβλία των πολιτικών κομμάτων, να παρακολουθεί τη διαδρομή του «μαύρου» πολιτικού χρήματος, να ανοίγει και να ελέγχει τραπεζικούς λογαριασμούς και να ξεσκονίζει τις προεκλογικές δαπάνες των υποψηφίων.

Μεταξύ των περίπου 70 αλλαγών που προωθούνταν για το πολιτικό χρήμα περιλαμβάνονταν ακόμη η μείωση της κρατικής χρηματοδότησης των κομμάτων (τακτική, εκλογική και χρηματοδότηση για επιμορφωτικούς λόγους), η οποία μελλοντικά θα βασιζόταν στην πορεία των δημοσιονομικών της χώρας. Συγκεκριμένα, το νομοσχέδιο προέβλεπε ότι όταν το έλλειμμα ήταν πάνω από 3% του ΑΕΠ τα πολιτικά κόμματα θα λάμβαναν μειωμένη χρηματοδότηση. Όσο, δηλαδή, αύξανε το έλλειμμα τόσο θα μειώνονταν η ενίσχυση των κομμάτων. Για το τρέχον έτος η μείωση της κρατικής ενίσχυσης θα ήταν 25%, που αντιστοιχεί σε περίπου 13,5 εκτ. ευρώ- ένα ποσό το οποίο έχει ήδη παρακρατηθεί από τα πολιτικά κόμματα. Τυχόν μη κατάθεση δηλαδή αυτού του νομοσχεδίου στη Βουλή θα έχει ως συνέπεια να δοθούν στα πολιτικά κόμματα για το τρέχον έτος περίπου 13,5 εκατ. ευρώ, που τους έχουν ήδη παρακρατηθεί. Με το νέο θεσμικό πλαίσιο υποχρεούνται ακόμη τα κόμματα να τηρούν βιβλία τρίτης κατηγορίας, να γνωστοποιούν όλες τις πηγές χρηματοδότησής τους, να διακινούν όλα τα ποσά τους μέσω τριών τραπεζικών λογαριασμών, να αναρτούν σε ειδική ηλεκτρονική βάση δεδομένων τη λίστα των χρηματοδοτών τους και να αντικαταστήσουν τα «περιβόητα κουπόνια» με αποδείξεις θεωρημένες από τις κατά τόπους ΔΟΥ.

Προκειμένου μάλιστα τα πολιτικά κόμματα να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις των τραπεζών στις οποίες είναι υπερχρεωμένα, ετίθετο και μαχαίρι στις προεκλογικές τους δαπάνες. Ως πρώτο μέτρο ήταν η απαγόρευση της μετακίνησης των ετεροδημοτών, γεγονός που εκτιμάται ότι θα επιδρούσε καταλυτικά στο «μέγα πλήθος και μέγα πάθος», των συγκεντρώσεων. Δεύτερον, θα υπήρχε αποτίμηση του κόστους των κεντρικών συγκεντρώσεων των κομμάτων -μικροφωνικές εγκαταστάσεις, μετακινήσεις κ.λπ. Τρίτον, το κράτος έπαυε να εξοφλεί-έστω και έμμεσα- προς τα ιδιωτικά κανάλια τον «δωρεάν» χρόνο που διαθέτουν για την προβολή των πολιτικών κομμάτων. Τέταρτον, καταργούνταν οι γιγαντοαφίσες και θα περιορίζονταν τα τηλεοπτικά σπότ.

Το ερώτημα βεβαίως είναι εάν θα συμφωνήσουν τα πολιτικά κόμματα στο εν λόγω νομοσχέδιο για να έλθει προς ψήφιση στη Βουλή.