ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ φοβούνται ότι είμαστε οι επόμενοι Lehman Βrothers, ο Ομπάμα μάς αναφέρει στα τρία μεγάλα του προβλήματα μαζί με το Αφγανιστάν και τον Μπιν Λάντεν. Αυτό το κλίμα μεταφέρουν δύο διακεκριμένοι Ελληνες που ζουν χρόνια στην Αμερική, ξεχωριστοί ο καθένας στον τομέα του. Είναι ο Αλέξανδρος Νεχαμάς, καθηγητής Φιλοσοφίας, Συγκριτικής Λογοτεχνίας και Ανθρωπιστικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, και ο Γιώργος Παυλάκης, διευθυντής του Εργαστηρίου Ανθρωπίνων Ρετροϊών στο Τμήμα Εμβολίων (Vaccine Βranch) του Εθνικού Ινστιτούτου Καρκίνου (Νational Cancer Ιnstitute) των ΗΠΑ. Και οι δύο τονίζουν το κλίμα γενικής ανησυχίας που υπάρχει στην Αμερική για μας. Λένε χαρακτηριστικά ότι από εκεί που οι Αμερικανοί δεν ήξεραν πού πέφτει η Ελλάδα τώρα διαβάζουν κάθε μέρα γι΄ αυτήν στις εγκυρότερες εφημερίδες της χώρας τους. O Γιώργος Παυλάκης δίνει το στίγμα αυτής της ανησυχίας: «Η Ελλάδα έχει γίνει το καναρίνι της Ευρώπης. Οπως παλιά τα καναρίνια στα ορυχεία, ο κόσμος παρακολουθεί αν η Ελλάδα θα επιβιώσει ή όχι. Ακουγα χθες τον Ομπάμα να λέει ότι αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα, όπως το Αφγανιστάν, τον Μπιν Λάντεν και την ελληνική κρίση. Οταν η ελληνική κρίση μπαίνει στην ίδια πρόταση με τον Μπιν Λάντεν, τα πράγματα δεν πάνε καλά». Ο δε Αλέξανδρος Νεχαμάς επισημαίνει ότι «η Ελλάδα αποτελεί πρόβλημα για τον σκεπτόμενο κόσμο στις ΗΠΑ. Ο κόσμος στην Αμερική φοβάται μήπως είμαστε οι επόμενοι Lehman Βrothers, ο επόμενος αδύναμος κρίκος που θα παρασύρει σε ντόμινο τις οικονομίες του δυτικού κόσμου». Και οι δύο σκέπτονται ότι δεν φθάσαμε τυχαία ως εδώ. Ο Αλ. Νεχαμάς μιλάει για «τα τεράστια σφάλματα των κυβερνήσεων, οι οποίες έκαναν για χρόνια πολιτική με τα χρήματα από την ΕΕ και χρησιμοποιώντας ψευδείς στατιστικές». Αναφέρει χαρακτηριστικάότι ο περίφημος δημοσιογράφος Μάικλ Λιούις έγραφε για τον επικεφαλής της Στατιστικής Υπηρεσίας στην Ελλάδα ότι ο προσφιλής χαρακτηρισμός του ανάμεσα σε όσους γνώριζαν την κατάσταση ήταν «ο μάγος». Ο Γ. Παυλάκης συμφωνεί και τονίζει ότι «οι υποτιθέμενοι ταγοί του ελληνικού λαού έπρεπε τουλάχιστον να ντρέπονται για την κατάσταση στην οποία έφεραν τη χώρα, αντί να προσπαθούν να διαιωνίσουν τις δυσλειτουργίες και να κρατηθούν στους θώκους τους. Εχουν όλοι ευθύνες». Τι μπορεί να γίνει σήμερα; Οι δύο διακεκριμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι η κρίση επιβάλλει γενναίες αποφάσεις και ίσως είναι μια ευκαιρία για την υπέρβαση. Ο Γιώργος Παυλάκης αγανακτισμένος λέει ότι «δεν πάει άλλο χωρίς ουσιαστικό κράτος δικαίου και σεβασμό στους νόμους. Πρέπει όλοι να σκεφτούμε τις συμπεριφορές μας και τα “πιστεύω” μας, και να πράξουμε με συνέπεια.Το ερώτημα είναι αν αυτό είναι εφικτό να γίνει προτού έρθουν τα χειρότερα.Υπάρχει ως πιθανότητα η ξεκάθαρη χρεοκοπία που θα έχει ίσως αποτέλεσμα μεγάλη κοινωνική αναταραχή και διάλυση της σημερινής νομενκλατούρας, όπως έγινε στη Σοβιετική Ενωση.Αν γίνει αυτό,αναγκαστικά θα σβήσουν πολλά, και θα αρχίσουμε από την αρχή με νέους κανόνες,που μπορεί να είναι καλύτεροι ή χειρότεροι. Κατ΄ ανάγκην θα υπάρξει μια περίοδος μεγάλης αστάθειας και αβεβαιότητας, πολλοί θα χάσουν τις δουλειές τους, τις συντάξεις τους ή τα εισοδήματά τους». O Αλέξανδρος Νεχαμάς τονίζει ότι «μεγάλη κρίση σημαίνει συνήθως και μεγάλη ευκαιρία,πρέπει όμως να υπάρχει κάποιος να την αρπάξει.Είναι βεβαίως παγκόσμιο φαινόμενο ότι δεν υπάρχουν πια ισχυρές προσωπικότητες που να μπορούν να αναλάβουν το βάρος των περιστάσεων. Χρειάζεται μια πολύ ισχυρή κυβέρνηση». Και οι δύο επιστήμονες επισημαίνουν ότι υπέγραψαν τη «δήλωση των 32» διανοουμένων ακριβώς γιατί πιστεύουν ότι η σημερινή πολιτική ηγεσία πρέπει να κάνει την υπέρβαση. Ο Α. Νεχαμάς αναρωτιέται «τι διαφορετικό θα κάνει ο Αντώνης Σαμαράς, δικαιολογείται σε μια τόσο κρίσιμη κατάσταση να μην μπορούν τα κόμματα να συνεννοηθούν;» και ο Γ. Παυλάκης τονίζειότι «η εναλλακτική λύση είναι να βρουν τη δύναμη οι άρχουσες τάξεις και οι σημερινές ηγεσίες να χρησιμοποιήσουν πιο σοφά και συντεταγμένα τις ελληνικές δυνάμεις και τη θέση της Ελλάδας στην Ευρώπη για να αποφύγουν τα χειρότερα. Με εκπλήσσει το γεγονός ότι τα αστικά κόμματα και η πνευματική ηγεσία δεν φαίνεται να καταλαβαίνουν πλήρως τη σοβαρότητα της κατάστασης. Η στάση τους γενικά δεν πείθει τον λαό ότι οι σημερινές θυσίες θα φέρουν αποτέλεσμα και διέξοδο από την κρίση». Τελικά, «όποια λύση και αν εφαρμοστεί θα είναι δυσάρεστη» λέει ο Αλ. Νεχαμάς, μιας και «δεν υπάρχει λύση χωρίς τεράστιες επιπτώσεις». Η πρότασή του είναι «να κληθούν όσοι έχουν μεγάλες περιουσίες, οι εφοπλιστές, οι βιομήχανοι, να συνεισφέρουν, να γίνει μια εθελοντική κίνηση για τη σωτηρία της πατρίδας. Να τους δώσει η κυβέρνηση ένα κίνητρο, π.χ. αμνηστία για τη φοροδιαφυγή, και να δημιουργηθεί έτσι μια “πατριωτική κίνηση”.Να δείξουμε έξω ότι είμαστε όλοι από την ίδια πλευρά». Για το τι θα γίνει τελικά κανείς δεν μπορεί να κάνει πρόβλεψη. Και οι δύο φοβούνται τα χειρότερα, ενώ εκφράζουν ανησυχία για το ότι η πολιτική ηγεσία δεν μπορεί να πείσει τον λαό. Πιο κατηγορηματικός ο Γιώργος Παυλάκης θα πει: «Το σημερινό πολιτικό κατεστημένο είναι νεκρό, παρ΄ όλο που δεν το δέχεται. Αλλά το καινούργιο δεν είναι έτοιμο, και χρειάζεται περίσκεψη για να αποφευχθούν τα χειρότερα. Μια επόμενη εθνική καταστροφή όπως αυτή της Κύπρου μπορεί να φέρει τη συμφιλίωση και τη συσπείρωση, το ερώτημα είναι αν αυτά μπορεί να γίνουν πιο γρήγορα,ώστε να προλάβουν εθνικές καταστροφές».
Πώς βλέπουν τους «Αγανακτισμένους»; Οι δύο επιστήμονες επισημαίνουν ότι τους κατανοούν χωρίς να έχουν προσωπική εμπειρία,καθώς βλέπουν τα πράγματα μακριά από την αχλύ των δακρυγόνων.Ο Γιώργος Παυλάκης,έχοντας συμμετάσχει στο αντιδικτατορικό κίνημα,συγκρίνει το τότε με το τώρα:«Το αντιδικτατορικό κίνημα ήταν δυστυχώς αδύναμο και ασυντόνιστο,γι΄ αυτό άλλωστε οι φοιτητές βρέθηκαν στην πρωτοπορία.Αυτή η αδυναμία πληρώθηκε ακριβά.Το αδύναμο αντιδικτατορικό κίνημα ουδετεροποιήθηκε εύκολα (αλλά προσωρινά) από τον Ιωαννίδη.Η επικράτηση των πιο αντιδραστικών και ξενόδουλων στοιχείων της χούντας του Ιωαννίδη κόστισε την κατάληψη της Κύπρου και τη μεγαλύτερη ήττα και εθνική συρρίκνωση από τη Μικρασιατική Καταστροφή.Το κίνημα των “Αγανακτισμένων” μοιάζει θολό και δεν είναι ξεκάθαρο το τι σκοπεύει και το αν μπορεί να προτείνει πολιτικές λύσεις. Χωρίς σωστές πολιτικές λύσεις δεν πάμε πουθενά. Η σημερινή χρεοκοπία,με δεδομένη την έλλειψη εναλλακτικών πολιτικών, μπορεί να γίνει απαρχή μεγάλης αστάθειας και νέων δεινών.
Αδυναμία πολιτικών λύσεων και ολιγωρία μπορεί να πληρωθούν πάλι ακριβά».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
