ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΤΗΣ ΕΞΟΔΟΥ της Ελλάδας από την ευρωζώνη θα ήταν καταστρεπτικό για όλους και όχι μόνο για την Ελλάδα. Αυτό τονίζει μιλώντας στο «Βήμα της Κυριακής» ο επικεφαλής οικονομολόγος της Deutsche Βank Τόμας Μάγερ, αναλυτής με μεγάλο κύρος στη Γερμανία και γενικότερα στην Ευρώπη. Ο κ. Μάγερ, ο οποίος προτού ακόμη μπει η Ελλάδα στο μνημόνιο είχε συνυπογράψει με τον έγκριτο συνάδελφό του Ντάνιελ Γκρος μια μελέτη για την ανάγκη δημιουργίας Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου, δηλώνει εντυπωσιασμένος από τα μέτρα που έχει λάβει η ελληνική κυβέρνηση και πιστεύει ότι αυτό που χρειάζεται είναι περισσότερος χρόνος ώστε αυτά να εφαρμοστούν και να αποδώσουν. Προσθέτει ότι θα βοηθούσε την Ελλάδα μια ελεγχόμενη αναδιάρθρωση (orderly restructuring), με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕFSF) να αγοράζει στην τρέχουσα τιμή τους ελληνικά ομόλογα ώστε το δημόσιο χρέος να μειωθεί- κατά το πρότυπο του Βrady Ρlan που εφάρμοσαν οι ΗΠΑ στις χώρες της Κεντρικής και Λατινικής Αμερικής τις δεκαετίες του 1980 και του 1990. «Η Ελλάδα εφαρμόζει ένα πολύ δύσκολο και φιλόδοξο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής» παρατηρεί ο ο επικεφαλής οικονομολόγος της Deutsche Βank κ. Μάγερ. «Για τον λόγο αυτόν» εξηγεί «δεν είναι εύκολο να ζητούμε να εφαρμοστεί μέσα σε τρία χρόνια, όπως και το να αναμένουμε ότι η Ελλάδα θα καταφέρει να βγει στις αγορές να δανειστεί μέσα στο 2012.Η αναδιάρθρωση της ελληνικής οικονομίας θα απαιτήσει τουλάχιστον πέντε-επτά χρόνια. Και σε αυτό πρέπει να συμφωνήσουμε όλοι».
Ο ίδιος εκφράζει τον προσωπικό του θαυμασμό για τα τολμηρά μέτρα της κυβέρνησης Παπανδρέου, ιδιαίτερα στον τομέα της περιστολής των δαπανών. Ωστόσο το πρόβλημα βρίσκεται στην πλευρά της τόνωσης της ζήτησης και γι΄ αυτό «δεν φταίει η κυβέρνησηαλλά η φύση του προγράμματος». Οπως τονίζει, «μετά την επανένωση των δύο Γερμανιώννομίζαμε ότι μέσα σε τρία-πέντε χρόνια θα φέρναμε το ανατολικό κομμάτι στο ίδιο επίπεδο με το δυτικό.Τελικά,μας πήρε 20 χρόνια. Επίσης, το 2003η κυβέρνησή μας έθεσε σε εφαρμογή την “Ατζέντα 2010” ώστε η γερμανική οικονομία να γίνει ανταγωνιστική. Χρειάστηκαν τουλάχιστον επτά χρόνια για να δούμε ανάπτυξη και γι΄ αυτό επιμένω ότι θέλετε περισσότερο χρόνο». Τι θα γίνει όμως με το χρέος; Ο κ. Μάγερ είναι σαφής. «Το χρέος πρέπει να σταθεροποιηθεί και να γίνει διαχειρίσιμο. Υπάρχουν δύο επιλογές» μας λέει. «Η πρώτη είναι να χορηγήσουμε περισσότερα χρήματα στην Ελλάδα και με τον τρόπο αυτόν το χρέος να περάσει σταδιακά από τα χέρια των ιδιωτών πιστωτών σε δημόσιους πιστωτές- δηλαδή κράτη.Αυτό σημαίνει ότι οι ευρωπαίοι φορολογούμενοι θα επωμιστούν το κόστος και,κατά συνέπεια,οι ευρωπαϊκές χώρες θα ζητήσουν ακόμη σκληρότερα μέτρα». Κάτι τέτοιο όμως θα έχει άλλου είδους επιπτώσεις. «Πιο επώδυνα μέτρα θα προκαλέσουν κοινωνική αναταραχή και έκρηξη στην Ελλάδα. Αυτό με τη σειρά του θα περιορίσει τα περιθώρια κινήσεων και ελιγμών της ελληνικής κυβέρνησης. Επιπλέον, συγκεκριμένα ευρωπαϊκά κράτη,όπως η Γερμανία, η Αυστρία, η Ολλανδία και η Φινλανδία,θα αρχίσουν να λένε ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να δίνουμε χρήματα στην Ελλάδα» εκτιμά ο γερμανός οικονομολόγος. Η Deutsche Βank θα αγόραζε ελληνικά ομόλογα αν, ακόμη και από θαύμα, η Ελλάδα επέστρεφε στις αγορές το 2012; τον ρωτάμε. «Δεν ξέρω πόσο εύκολα γίνονται θαύματα» μας απαντά. «Σας θυμίζω όμως ότι οι επενδυτές επιστρέφουν. Χρειάζεται ωστόσο σκληρή δουλειά.Πάρτε το παράδειγμα της Βραζιλίας που πλέον αναγκάστηκε να λάβει μέτρα για να ελέγξει την εισροή ξένων κεφαλαίων».
«Δεν υπάρχει πιθανότητα εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη» λέει κατηγορηματικά ο κ. Μάγερ. Κατ΄ αυτόν, «μια τέτοια λύση αποτελεί αυταπάτη. Πρόκειται για ένα σενάριο που είναι κακό για τους πάντες.Θα οδηγούσε κατ΄ αρχήν όχι μόνο σε οικονομική αλλά και σε πολιτική πτώχευση την Ελλάδα και δεν πιστεύω ότι κανείς θα επέτρεπε να συμβεί κάτι τέτοιο». Ο γερμανός οικονομολόγος εκτιμά μάλιστα ότι, παρά τα διάφορα σενάρια, η κρίση χρέους μπορεί να ανασχεθεί σε Ελλάδα, Ιρλανδία και Πορτογαλία και να μην αποκτήσει συστημικά χαρακτηριστικά, επεκτεινόμενη σε Ισπανία, Ιταλία ή Βέλγιο. «Οι χώρες αυτές» καταλήγει «έχουν μεν υψηλό ποσοστό χρέους,αλλά οι συνολικές οικονομικές επιδόσεις τους είναι πιο στέρεες».
Ο κ. Μάγερ πιστεύει ότι υπάρχει εναλλακτική λύση στην ελληνική κρίση χρέους: «Νομίζω ότι υπάρχει λύση. Η αξία των ελληνικών ομολόγων έχει ήδη μειωθεί κατά περίπου 40%-50%» παρατηρεί. «Τόσο κοστολογούν το ελληνικό δημόσιο χρέος οι ιδιώτες επενδυτές, άρα έχουν ουσιαστικά αποδεχθεί υψηλές απώλειες. Θεωρώ ότι το ΕFSF θα πρέπει να αγοράσει ελληνικά ομόλογα από ιδιώτες πιστωτές στην τρέχουσα τιμή τους. Με τον τρόπο αυτόντο ποσοστό του χρέους σε σχέση με το ΑΕΠ θα μειωθεί περίπου στο 80%. Το χρέος» συνεχίζει «θα γίνει διαχειρίσιμο και το ΕFSF θα μπορεί να προσφέρει πολύ χαμηλότερο επιτόκιο στην Ελλάδα (π.χ. 4%) για να το επαναγοράσει. Η επαναγορά θα μπορούσε να συνδεθεί με την αύξηση του ΑΕΠ. Αν γίνουν όλα αυτά, τότε η Αθήνα θα μπορούσε ευκολότερα να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό και να αποφύγει τις πιέσεις των Βρυξελλών».
Δεν θυμίζει αυτό ως ένα σημείο το Σχέδιο Μπρέιντι της δεκαετίας του 1980; «Μα πρέπει να μαθαίνουμε από την οικονομική ιστορία. Το Βrady Ρlan που εφαρμόστηκε σε χώρες της Κεντρικής και της Λατινικής Αμερικής τις δεκαετίες του 1980 και του 1990 απεδείχθη πολύ επιτυχημένο και τους επέτρεψε να ανακάμψουν».
Πόσο εύκολο είναι όμως να συμφωνηθεί μια τέτοια λύση όταν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Βερολίνο έχουν αντίθετες απόψεις; «Η ΕΚΤ φοβάται ότι μια αναδιάρθρωση θα είχε επιπτώσεις τύπου Lehman Βrothers στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Δεν είναι αβάσιμη αυτή η κριτική. Από την άλλη πλευρά, το Βερολίνο πιστεύει ότι θα χάσει πολιτικά αν συνεχίσει να δίνει χρήματα στην Ελλάδα. Γι΄ αυτό πιστεύω ότι μια ελεγχόμενη αναδιάρθρωση, όπως αυτή που περιέγραψα, είναι η μεσαία οδός».
Οι αντίπαλοι της αναδιάρθρωσης ισχυρίζονται ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα έχει σοβαρές συνέπειες για τις τράπεζες, ελληνικές και ευρωπαϊκές. «Πραγματικά πιστεύω ότι οι μεγαλύτερες και ισχυρότερες τράπεζες θα μπορούσαν ακόμη και να διαγράψουν τα χρέη στα οποία είναι εκτεθειμένες. Για τις μικρότερεςεκτιμώ ότι θα πρέπει να χορηγηθεί κρατική ενίσχυση. Ωστόσοπρόσφαταεκδόθηκε μια ευρωπαϊκή οδηγία για την εγγύηση των καταθέσεων. Ισως οι εγγυήσεις να πρέπει να δοθούν σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, για να αποφευχθεί η εκροή καταθέσεων. Οσον αφορά ειδικότερα την Ελλάδα» προσθέτει «οι τράπεζές σας πρέπει να αναδιαρθρωθούν και ίσως να πουλήσουν και ορισμένα από τα περιουσιακά τους στοιχεία στο εξωτερικό, τα οποία βάσει όσων γνωρίζω υπολογίζονται σε 25 δισ. ευρώ, για να καλύψουν πιθανές απώλειες».
Ο Τόμας Μάγερ είναι σήμερα ο επικεφαλής οικονομολόγος του ομίλου της Deutsche Βank,μιας εκ των μεγαλύτερων τραπεζών σε όλον τον κόσμο.Προτού ενταχθεί στην ομάδα του γερμανικού τραπεζικού ομίλου,ο γεννηθείς το 1954 κ.Μάγερ εργάστηκε στην Goldman Sachs και στη Salomon Βrothers.
Στην καριέρα του έχει περάσει για επτά χρόνια τη δεκαετία του 1980 από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
