«Δεν ζητώ από την αντιπολίτευση σιωπή. Ζητούμε την κριτική της και περιμένουμε τις προτάσεις της. Δεν πρόκειται να μπούμε σε στείρες και άγονες αντιπαραθέσεις με κανέναν». Ηταν 20 Μαρτίου του 2004 κατά τη συζήτηση των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησής του, όταν ο πρωθυπουργός κ. Κ. Καραμανλής απευθυνόταν με αυτόν τον τρόπο προς τον αρχηγό του ΠαΣοΚ κ. Γ. Παπανδρέου. Την περασμένη Δευτέρα, στην 26η κατά σειράν – και τελευταία ίσως για αυτή την κοινοβουλευτική περίοδο – αντιπαράθεση που είχαν οι επικεφαλής των δύο μεγάλων παρατάξεων στη Βουλή, τίποτε δεν θύμιζε το κλίμα μέσα στο οποίο ο νεοορκισθείς Πρωθυπουργός δήλωνε: «Μας ενδιαφέρει μαζί να χτίσουμε έναν πολιτικό πολιτισμό, πολύ βελτιωμένο σε σχέση ακόμη και με το σχετικά πρόσφατο παρελθόν»· δήλωση που εμπεριείχε ίσως και στοιχεία μεταμέλειας για εκφράσεις όπως «αρχιερέας της διαπλοκής» τις οποίες ο ίδιος είχε χρησιμοποιήσει από το βήμα της Βουλής εις βάρος του προκατόχου του κ. Κ. Σημίτη.
Τριάμισι χρόνια από την ανάληψη των καθηκόντων του ο κ. Καραμανλής άφησε κατά μέρος τον «πολιτικό πολιτισμό» και επιδόθηκε σε μια σκληρή προσωπική επίθεση κατά του αντιπάλου του, στον οποίο αφού είπε πρώτα ότι «η σιγή σας πρόσφερε περισσότερο στον κοινοβουλευτικό διάλογο από ό,τι ο λόγος σας», εν συνεχεία του απηύθυνε κάτι μεταξύ απειλής και προειδοποίησης: «Θα εμφανίζεστε πάντα, κύριε Παπανδρέου, αγχωμένος, μοιραίος για τον τόπο σε πλατείες και μέσα στο Κοινοβούλιο, έτοιμος να διχάσετε τους Ελληνες, να γυρίσετε τη χώρα στο παρελθόν και να σπρώξετε την πολιτική ζωή στη μισαλλοδοξία, στον φανατισμό και στις ύβρεις. Να ξέρετε, λοιπόν, ότι θα με βρίσκετε πάντα μπροστά σας, πάντα απέναντί σας να προσπαθώ να οδηγήσω τη χώρα στον 21ο αιώνα με στιβαρό χέρι».
Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο κ. Καραμανλής αντεπετίθετο με τρόπο που τον έφερνε σε αντίθεση με τις παλαιότερες εξαγγελίες του, επισημαίνουν στελέχη της αντιπολίτευσης. «Ακολουθούσε την ίδια τακτική κάθε φορά που, όπως τώρα με την υπόθεση των ομολόγων και την πυρκαϊά στην Πάρνηθα, ένιωθε στριμωγμένος από την κριτική» αναφέρουν. Θυμίζουν, μάλιστα, ότι και σε προηγούμενες περιπτώσεις είχε επιδοθεί σε… βομβαρδισμό των πρακτικών της Βουλής με «χαρτομάνι», όπως αυτό που χρησιμοποίησε πρόσφατα για να πείσει ότι «οι αετονύχηδες έχουν καταπράσινο χρώμα» και να επιτεθεί στον (πρώην)γενικό διευθυντή του ΠαΣοΚ κ. Ι. Παπακωνσταντίνου. Επισημαίνουν ακόμη ότι στην αρχική ομιλία εμφανίζεται με «θεσμικό προφίλ» και συνεχή επωδό τις «μεταρρυθμίσεις» και η επιθετική τακτική του εκτυλίσσεται σχεδόν πάντα στη δευτερολογία ή στην τριτολογία όπου δεν υπάρχει χρόνος να δοθούν απαντήσεις.
Κυβερνητικά στελέχη, ωστόσο, δικαιολογούν την αντίδραση του αρχηγού τους, αντιτείνοντας ότι «ο κ. Παπανδρέου ήταν εκείνος που προκάλεσε την οξύτητα με εκφράσεις όπως «Σικελοί», «κυβέρνηση που ήρθε στην εξουσία για να κερδοσκοπήσει» ή «δεν έχετε τσίπα», αλλά και με τις επιθέσεις του σε υπουργούς και συνεργάτες του Πρωθυπουργού».
Με δύο σημαντικές ομοιότητες, την ένταξή τους στη νέα πολιτική γενιά και την κληρονομιά της μεγάλης οικογενειακής παράδοσης στα ύπατα αξιώματα, οι κκ. Καραμανλής και Παπανδρέου, παρά τις διαφορές στην ιδιοσυγκρασία του χαρακτήρα τους, το 2004, που βρέθηκαν πρώτη φορά αντιμέτωποι από την κορυφή των παρατάξεών τους, δημιούργησαν σε αρκετούς αναλυτές την εντύπωση ότι «μπορούσαν να συνεννοηθούν». Το υπόσχονταν άλλωστε και οι δύο, ενώ ορισμένοι μάλλον ευφάνταστοι έφθαναν μέχρι του σημείου να ισχυρίζονται ότι «υπάρχει μεταξύ τους ένας μυστικός… γονιδιακός κώδικας επικοινωνίας» καθώς το πρώτο τουλάχιστον διάστημα οι συναντήσεις τους στην αίθουσα της Βουλής ήταν κάτι σαν «φιλικά ματς».
Ηταν η περίοδος κατά την οποία ο πρόεδρος του ΠαΣοΚ δεν έδινε μεγάλη έμφαση στις κοινοβουλευτικές διαδικασίες, ενώ, αντιθέτως, ο Πρωθυπουργός που έβλεπε την κυβέρνησή του να περνάει παρατεταμένο «μήνα του μέλιτος» από τον αέρα της άνετης επικράτησης στις βουλευτικές εκλογές του Μαρτίου και τη διεύρυνση της διαφοράς στις ευρωεκλογές του Ιουνίου ήταν εκείνος που προκαλούσε τις συζητήσεις στη Βουλή. Οι τρεις πρώτες μετεκλογικές προ ημερησίας διάταξης συζητήσεις – για το Κυπριακό, την οικονομία και την Παιδεία – έγιναν με κυβερνητική πρωτοβουλία, ενώ το ΠαΣοΚ προκάλεσε την πρώτη ανάλογη συζήτηση τον Μάιο του 2005, επιλέγοντας την εξωτερική πολιτική. Οι αντιπαραθέσεις ήταν ήπιες, ο κ. Παπανδρέου μιλούσε για «κυβερνητική απραξία», ο κ. Καραμανλής καταλόγιζε στο ΠαΣοΚ «εύκολη κριτική» και «έλλειψη προτάσεων», αλλά ως εκεί. Οι προσωπικοί χαρακτηρισμοί και οι οξείες συγκρούσεις ήταν «είδη εν ανεπαρκεία». Ακόμη και όταν η κυβέρνηση άνοιξε το θέμα της «απογραφής» και προχώρησε στη σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής για τα εξοπλιστικά, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν όξυνε την ατμόσφαιρα.
Οσο, όμως, περνούσε ο καιρός και συσσωρεύονταν τα προβλήματα, οι στροφές ανέβαιναν και ο Πρωθυπουργός απέφευγε πλέον τη Βουλή. Λίγο προτού συμπληρωθεί ένας χρόνος από τις εκλογές και ενώ είχε συμφωνηθεί η (με πρόταση του κ. Καραμανλή) συναινετική εκλογή του κ. Κ. Παπούλια στην Προεδρία, στο Κοινοβούλιο τα πνεύματα άρχισαν να οξύνονται. «Αντιλαμβάνομαι και πολύ καλά μάλιστα τους λόγους που τον οδηγούν σε τόσο υψηλούς τόνους» έλεγε για τον αντίπαλό του ο Πρωθυπουργός. Και για όσους δεν είχαν καταλάβει προσέθετε: «Η καταφυγή στις ακρότητες, όποια μικροκομματική σκοπιμότητα και αν την υπαγορεύει, δεν είναι δύναμη. Στην πραγματικότητα είναι αδυναμία και οπισθοδρόμηση». Στο ερώτημά του δε «πότε αναπτύχθηκαν τα νοσηρά φαινόμενα και οι διαπλοκές που αποκαλύπτονται τώρα», ο πρόεδρος του ΠαΣοΚ απαντούσε, μάλλον νηφάλια, ως εξής: «Δεν δεχόμαστε ως παράταξη αυτή τη συνεχή σπίλωση και τη λάσπη. Κύριε Καραμανλή, ή θα φέρετε στοιχεία ή, τελικά, θα είστε εσείς ο απολογούμενος στον ελληνικό λαό».
Η «απογραφή», το «μπαρούτι» και ο… λαγός
Η ατμόσφαιρα στη Βουλή «μύρισε», πρώτη φορά, «μπαρούτι» τον Ιούνιο του 2005 όταν ο «υποψιασμένος» – λόγω «διαρροής»; – Πρωθυπουργός μετέτρεπε σε πρόταση εμπιστοσύνης προς την κυβέρνηση τη «μομφή» του ΠαΣοΚ κατά του κ. Γ. Αλογοσκούφη, με αφορμή την απόφαση να τεθεί η ελληνική οικονομία υπό ευρωπαϊκή επιτήρηση, εξαιτίας της «απογραφής». Ο κ. Καραμανλής, όμως, ο οποίος ακόμη ένιωθε ισχυρός αντιμετώπισε με ευφυολόγημα το ζήτημα προσφυγής στις κάλπες, το οποίο τέθηκε από τον πρόεδρο του ΠαΣοΚ. Χρησιμοποιώντας την παροιμία «λαγός τη φτέρη κούναγε, κακό της κεφαλής του», με αλαζονικό ύφος συνέχισε: «Σαν να μην έφθανε η αστοχία με την πρόταση μομφής, έρχεται τώρα να προστεθεί και αυτή η έμμεση αναφορά στις εκλογές. Φαίνεται πως όσες γκάφες και αν διαπράττετε, το μάθημα σας δεν το μαθαίνετε».
Την ίδια επιθετική αλαζονεία ανέδιδε και το σχόλιο: «Γιώργο, άργησες», με το οποίο επισήμανε την καθυστερημένη, κατά λίγα δευτερόλεπτα, είσοδο στην αίθουσα του πρόεδρου του ΠαΣοΚ. Φαίνεται, μάλιστα, ότι το βρήκε επιτυχημένο γιατί το επανέλαβε και σε επόμενες συζητήσεις, μέχρις ότου ο κ. Παπανδρέου αντέδρασε με απρόσμενη αυστηρότητα, κατά τη συζήτηση τον περασμένο Φεβρουάριο της νέας πρότασης μομφής, την οποία κατέθεσε η αξιωματική αντιπολίτευση, αυτή τη φορά για τη λαθροχειρία στην ψηφοφορία της Επιτροπής Αναθεώρησης του Συντάγματος για το άρθρο περί δασών. Το χαμόγελο με το οποίο εκστόμισε το «Γιώργο, είσαι εδώ γιατί θα έχανες», πάγωσε από την ακαριαία αντίδραση του κ. Παπανδρέου: «Να σταματήσετε την ειρωνεία και να ασχοληθείτε σοβαρά με τη χώρα. Τελείωσαν τα αστεία, κύριε Καραμανλή. Τελείωσαν αυτά τα αστειάκια! Είστε Πρωθυπουργός της χώρας. Περιμένω να είσαστε πιο σοβαρός. Πιο σοβαρός!».
Χωρίς χαμόγελο, αλλά με ειρωνική διάθεση, σχολίασε στην ίδια συνεδρίαση και το θέμα των εκλογών. «Κατάλαβα ότι έστω και με μισόλογα ζητάτε εκλογές. Θα έμπαινα στον πειρασμό να σας απαντήσω με μια ρήση γνωστή, η οποία αναφέρει: Προσέχετε όταν υποβάλλετε αιτήματα, γιατί ενίοτε γίνονται δεκτά. Οι εκλογές, όμως, και οι θεσμοί είναι πολύ σοβαρή υπόθεση. Εσείς μπορεί να παίζετε, εγώ δεν παίζω. Εμείς έχουμε έργο να κάνουμε και οι εκλογές θα γίνουν στην ώρα τους, όταν ολοκληρώσουμε το έργο αυτό».
Τον περασμένο Μάιο, όμως, όταν βρισκόταν σε έξαρση το σκάνδαλο των ομολόγων, ο κ. Καραμανλής απέφυγε τα ευφυολογήματα, αλλά όχι και την επιθετική διάθεση. «Οσο για τις εκλογές, που το λέτε και το ξαναλέτε, εγώ θα πάω σε αυτές στην ώρα τους. Εσείς να σκεφθείτε πού θα είστε τη Δευτέρα των εκλογών» είπε. Και όμως, λίγο πριν ο ίδιος είχε απευθυνθεί στον αρχηγό του ΠαΣοΚ λέγοντας ότι «είμαστε δύο πολιτικοί της νεότερης γενιάς, οι οποίοι θα έπρεπε να αφήνουμε πίσω μας νοοτροπίες και αντιλήψεις του παρελθόντος. Από αυτήν την επιλογή σας σίγουρα δεν θα κερδίσετε, ενώ δυστυχώς βλάπτετε τον τόπο!». Το «μενού» της τελευταίας αντιπαράθεσης δεν περιείχε, πάντως, ευφυολόγημα για τις εκλογές, ίσως γιατί πλέον «ήρθε η ώρα τους».
