Οι πολεοδομικές «παγίδες θανάτου» στην Αττική

Εκτός σχεδίου περιοχές. Χωρίς πολεοδομικό σχεδιασμό, χωρίς δρόμους, χωρίς ελεύθερους χώρους, με παραλίες περιφραγμένες και παντελή έλλειψη υποδομών. Ο συνδυασμός όλων αυτών των υψηλού κινδύνου χαρακτηριστικών ήταν η αιτία που το Μάτι μετατράπηκε πριν από λίγες ημέρες σε παγίδα θανάτου για 93 συνανθρώπους μας.

Οπως γίνεται πάντα ύστερα από κάθε τραγωδία, έτσι και οι πρόσφατες φονικές πυρκαγιές έφεραν στην επιφάνεια ένα διαχρονικό έγκλημα που αρνείται να αντιμετωπίσει η ελληνική πολιτεία εδώ και δεκαετίες. Περιοχές σαν το Μάτι, που είναι εν δυνάμει παγίδες θανάτου, υπάρχουν σε όλη την παραλιακή ζώνη της Αττικής, από το Σούνιο μέχρι τον Ωρωπό.

Περιοχές με τέτοιες οικιστικές πυκνώσεις, όπως ονομάζονται οι οικισμοί που βρίσκονται σε περιοχές με δασικό χαρακτήρα, υπολογίζεται ότι μόνο στην Αττική ξεπερνούν τα 50.000 στρέμματα. Νέοι οικισμοί, κύριας και παραθεριστικής κατοικίας, ξεφυτρώνουν συνεχώς τις τελευταίες δεκαετίες τόσο στα Μεσόγεια, όσο και στην ακριβή παραλιακή ζώνη Βουλιαγμένης – Σουνίου.

Μόνο στους Δήμους Μαραθώνα και Ραφήνας – Πικερμίου, που χτύπησε η πύρινη λαίλαπα, τα τελευταία χρόνια έχουν δομηθεί σε δασικές εκτάσεις πάνω από 20.000 στρέμματα, ενώ άλλα 68.000 στρέμματα έχουν ενταχθεί στο σχέδιο.

Στα Μέγαρα οι μεικτές περιοχές με δάσος και σπίτια καταλαμβάνουν πάνω από 17.000 στρέμματα, στη Σαλαμίνα 12.700 στρέμματα, στο Κορωπί 12.800, στον Ωρωπό 9.850, στην Αρτέμιδα – Σπάτα 7.100 στρέμματα.

Ζώνη πυκνού οικιστικού ιστού με ελάχιστες προσβάσεις και μεγάλα προβλήματα εξόδου είναι η περιοχή στα Νέα Παλάτια Ωρωπού. Υψηλού κινδύνου περιοχή είναι αυτή του Καλάμου, με οικιστικά αυθαίρετα μέσα στο δάσος και σε συστάδες δέντρων που φτάνουν μέχρι το Καπανδρίτι. Συστάδες τέτοιου τύπου βλάστησης φτάνουν μέχρι την οικιστική ζώνη του Αγίου Στεφάνου και ακουμπάνε στα σπίτια που γειτνιάζουν με την Εθνική Οδό. Μπαίνουν μάλιστα βαθιά μέσα στο δάσος της Πάρνηθας. Υπάρχουν γειτονιές ολόκληρες με αυτά τα χαρακτηριστικά που βρίσκονται χαμηλά μέσα στο δάσος της Πάρνηθας.

Από πολλά περιαστικά δάση, που εκτοξεύουν την επικινδυνότητα στο «κόκκινο», περιβάλλεται και ο Δήμος Διονύσου, στον οποίο ανήκουν η Σταμάτα και η Ροδόπολη, περιοχές με πάρα πολλά αυθαίρετα κτίσματα και στενά δρομάκια χωρίς εξόδους διαφυγής. Τι να πει κανείς για την Πεντέλη, που όλη η περιοχή περιμετρικά της έχει χτιστεί μέσα σε καμένα δάση; Στις παρυφές της Πεντέλης μάλιστα συνεχίζουν να υπάρχουν αυθαίρετα που φτιάχτηκαν μετά το 2000 και επιχειρούν να νομιμοποιηθούν τώρα.

Στη Δυτική Αττική τα περισσότερο προβληματικά σημεία εντοπίζονται στην περιοχή των Αγίων Θεοδώρων και της Κινέτας, πάνω από την Εθνική Οδό, όπου υπάρχουν μεγάλοι οικισμοί με αυθαίρετα μέσα σε δάσος. Σε αυτή την ακτογραμμή, άλλα σημεία υψηλού κινδύνου, τόσο πλεγμένα με το δάσος και ασχεδίαστα οικιστικά, είναι το Πόρτο Γερμενό, η Ψάθα και το Αλεποχώρι.

Εκτεταμένο δίκτυο αυθαιρέτων, βάθους 4-5 χιλιομέτρων, έχει το κομμάτι που αρχίζει από το Λαγονήσι και φτάνει μέχρι μέσα τα Μεσόγεια. Απλώνονται στις παρυφές του βουνού με πυκνή βλάστηση, δασώδη και θαμνώδη, και με έντονα αδιέξοδα. Εδώ υπάρχουν μεγάλες αποκλεισμένες περιοχές. Γειτονιές που μπαίνεις μέσα και δεν μπορείς να βγεις. Ιδιαιτέρως προβληματική είναι η ζώνη ανάμεσα στα Καλύβια και στο Λαγονήσι, ξεκινώντας από την παραλιακή ζώνη στη νοτιοδυτική πλευρά των Καλυβίων.

Μεγάλο πρόβλημα έχει και το νησί της Σαλαμίνας και κυρίως η νότια πλευρά της. Εδώ υπάρχουν πολλά αυθαίρετα, παραθεριστικά κυρίως, τα οποία βρίσκονται όλα μέσα σε πολύ μεγάλο δάσος, κάτω από τα Παλούκια και τα Σελήνια.

Δήμος Μαρκοπούλου, Μεσογαίας

Tο μόνο σημείο στα 16 χιλιόμετρα της ακτογραμμής από την περιοχή της Χαμολιάς, Βραυρώνας, Αγίου Σπυρίδωνα, Πόρτο Ράφτη και Αυλακιού όπου υπάρχει κλειστή δίοδος είναι στην περιοχή κοντά στον αρχαιολογικό χώρο της Βραυρώνας. Οπως δήλωσε στο «Βήμα» ο δήμαρχος κ. Σωτήρης Μεθενίτης, ακόμη και σήμερα, μετά τα γεγονότα στο Μάτι, υπήρξε καταγγελία για κάτοικο που περιέφραξε τη δίοδο προς την παραλία. Η καταγγελία, που προωθήθηκε από τον ίδιο τον δήμαρχο στις Αρχές, ελέγχεται από την Υπηρεσία Δόμησης και την Αρχαιολογική Υπηρεσία.

Ο κ. Μεθενίτης αποκάλυψε στο «Βήμα» τον μεγάλο κίνδυνο που παρουσιάζουν δύο σημεία της περιοχής, όπου υπάρχουν μικρές κλειστές παραλίες και το πεύκο κατεβαίνει μέχρι τη θάλασσα. Πρόκειται για την παραλία της Ερωτοσπηλιάς και την παραλία του Πανοράματος, οι οποίες είναι αποκλεισμένες εντελώς από αυτοκίνητα των κολυμβητών. «Αν συμβεί κάτι κοντά στα σημεία αυτά, οι άνθρωποι θα εγκλωβιστούν και θα καούν σαν τα ποντίκια» λέει. Για τον λόγο αυτόν εξηγεί ότι προσπάθησαν συνεργεία του δήμου, «δίνοντας ομηρικές μάχες», να εμποδίσουν την πρόσβαση των αυτοκινήτων απομακρύνοντάς τα για 200-300 μέτρα, χωρίς όμως αποτέλεσμα. «Δυστυχώς η συνεργασία με τους συμπολίτες μας είναι από προβληματική μέχρι ανύπαρκτη. Οταν είδα ότι δεν μπορούσα να τους πείσω να βγάλουν τα αυτοκίνητα, ειδοποίησα την Τροχαία που πήγε στην παραλία της Ερωτοσπηλιάς και έγραψε 80 κλήσεις σε όλα τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα. Αυτό θα κάνω και τα επόμενα Σαββατοκύριακα» τονίζει.

Δήμος Λαυρεωτικής

Το ιδιαιτέρως φυσικού κάλλους Σούνιο έχει κι αυτό υψηλού κινδύνου σημεία. Μάντρες ψηλές, συρματοπλέγματα, διαβάσεις στενές και λίγες που εμποδίζουν την έξοδο στην παραλία. «Με τη ρύθμιση που πέρασε από τη Βουλή για τα 500 μέτρα ελεύθερα από τον αιγιαλό, περιμένουμε οδηγίες να δούμε τι θα γίνει» λέει στο «Βήμα» ο δήμαρχος Λαυρεωτικής κ. Δημήτρης Λουκάς.

Η «κόκκινη» ζώνη του Σουνίου επικεντρώνεται σε 5 χιλιόμετρα. Ξεκινάει από το Λιμάνι Πασά και φτάνει μέχρι τη διασταύρωση που πάει ο δρόμος για τον ναό του Ποσειδώνα, εκεί που ήταν το ξενοδοχείο «Μπελβεντέρε». «Ολος αυτός ο δρόμος είναι μαντρωμένος δεξιά και αριστερά, είναι ένας δρόμος μικρού πλάτους 5 μέτρων και με ελάχιστες μικρές διαβάσεις, γύρω στο 1 με 1,5 μέτρο πλάτος, για να βγεις στη θάλασσα. Αποφασίσαμε μάλιστα να βάλουμε ταμπέλες στις διαβάσεις που να δείχνουν ότι υπάρχει έξοδος κινδύνου γιατί δεν φαίνονται κιόλας» εξηγεί ο δήμαρχος.

Ολες αυτές οι ιδιοκτησίες δεν είναι αυθαίρετες. Είναι αγορασμένες από το υπουργείο Οικονομικών, ιδιοκτησίες πολύ παλιές που έχουν χτιστεί προ του 1955, επομένως είναι νόμιμες. «Το αυθαίρετο της υπόθεσης», λέει ο κ. Λουκάς, «είναι ότι μπορεί μια ιδιοκτησία να έχει φάρδος 500 μέτρα, αλλά έχει μάντρα που αποκλείει εντελώς την πρόσβαση στην παραλία. Εχουμε στον δήμο μας 70 χιλιόμετρα ακτογραμμή και υπάρχουν παραλίες που δεν τις ξέρει κανείς γιατί δεν μπορεί να τις προσεγγίσει παρά μόνο από τη θάλασσα. Τώρα είναι ευκαιρία, εκτός από τις μάντρες, να απαλλοτριωθεί κι ένα κομμάτι γης. Επιβάλλεται να υπάρξει ένα σχεδιασμός. Εχουμε ήδη μια παλιά μελέτη του 1975 που προέβλεπε διανοίξεις στην παραλία, προέβλεπε χώρους πάρκινγκ, αλλά όλα σταμάτησαν μετά τις αντιδράσεις των ιδιοκτητών».