Η ανάγκη για μείωση της φαρμακευτικής σπατάλης είναι αναντίρρητη. Ωστόσο οι μονόδρομες λύσεις που δρομολογεί το Υπουργείο δυστυχώς δημιουργούν περισσότερα προβλήματα απ’ όσα προσπαθούν να λύσουν. Διαβάζοντας τις πρόσφατες οδηγίες για τη συνταγογράφηση της δραστικής ουσίας και προσπαθώντας να τις εφαρμόσει κανείς στην πράξη οδηγείται σε απόγνωση καθώς διαπιστώνει την μονολιθικότητα της σκέψης των ιθυνόντων.
Από εμπειρία στο βρετανικό NHS θέλω να μεταφέρω δυο δοκιμασμένα παραδείγματα πραγματικής ‘οικονομίας κλίμακος’, που θα μπορούσαν να εισαχθούν και στη δική μας πράξη. Το πρώτο αναφέρεται στα νοσοκομεία, τα οποία διαθέτουν και εφαρμόζουν εσωτερικό συνταγολόγιο. Αυτό περιλαμβάνει όχι όλα τα φάρμακα που κυκλοφορούν στην αγορά, αλλά συγκεκριμένα ‘παραδείγματα’ από κάθε φαρμακευτική κατηγορία, τα οποία προμηθεύεται το φαρμακείο του νοσοκομείου με αυστηρές και διαφανείς διαδικασίες. Το συνταγολόγιο αυτό μοιράζεται στο ιατρικό προσωπικό και εφαρμόζεται από όλες τις βαθμίδες του.
Αν κάποιος θελήσει να χρησιμοποιήσει κάτι διαφορετικό, θα πρέπει να αιτιολογήσει την επιθυμία του στο φαρμακείο ώστε να γίνει η ανάλογη παραγγελία. Την αρμοδιότητα αυτή έχουν μόνο οι διευθυντές τμημάτων. Στα οχτώ χρόνια που δούλεψα στη Βρετανία δεν αντιμετώπισα ποτέ πρόβλημα έλλειψης απαραιτήτου φαρμάκου σε νοσοκομείο. Το δεύτερο έχει να κάνει με τον τρόπο αναγραφής των φαρμάκων από τους γιατρούς και χορήγησης από τα εξωτερικά φαρμακεία.
Ο γιατρός δεν γράφει αριθμό κουτιών αλλά αριθμό π.χ. δισκίων που αντιστοιχούν στη διάρκεια θεραπείας που επιθυμεί (για χρόνιες παθήσεις οι συνταγές εκδίδονται από τον οικογενειακό γιατρό αυτόματα σε μηνιαία βάση). Αντίστοιχα, ο φαρμακοποιός βάζει σε λευκό, άγραφο δοχείο με πώμα ασφαλείας τον ζητούμενο αριθμό δισκίων του φαρμάκου (ανεξάρτητα από εμπορικό όνομα) και κολλά πάνω του μια ετικέτα με το όνομα του ασθενούς, την ημερομηνία εκτέλεσης της συνταγής, το όνομα και την ποσότητα της δραστικής ουσίας και τις δοσολογικές οδηγίες. Έτσι ο θεράπων γιατρός μπορεί να γνωρίζει ότι το συγκεκριμένο φάρμακο που είχε αναγράψει στη συνταγή του χορηγήθηκε σωστά, με τις κατάλληλες οδηγίες για την χρήση του.
Με τον τρόπο αυτό ο ασθενής παίρνει όσα του χρειάζονται, και δεν μπορεί να διατηρεί πλεόνασμα κουτιών που αγοράζει με παραπανίσιες συνταγές. Τέλος, πραγματική οικονομία θα προκύψει κυρίως από την ορθολογική χρήση των δοκιμασμένων φαρμάκων και την όχι εύκολη υιοθέτηση των νέων, που βγαίνουν για εμπορικούς λόγους και κοστίζουν συνήθως πολλαπλάσια από τα παλαιά που θέλουν να αντικαταστήσουν.
Αυτό θα χρειασθεί συνειδητή προσπάθεια και παιδεία και ενημέρωση τόσο ημών των ιατρών όσο και των ασθενών, αλλά και ανάλογα διοικητικά μέτρα που δεν θα οδηγούν σε θεραπευτικά αδιέξοδα.
Πνευμονολόγος
