Διανοούμενοι παντός καιρού;

Ο ρόλος του διανοούμενου ως μαχητικού κριτή της εξουσίας διαμορφώθηκε ουσιαστικά τον 19ο αιώνα με τη δράση του Εμίλ Ζολά στην υπόθεση Ντρέιφους. Σύμφωνα με τον Ζιλιέν Μπεντά, ο οποίος στο κλασικό του δοκίμιο για την «Προδοσία των διανοουμένων» κωδικοποίησε τον ιδεατό ρόλο τους, πρέπει να συνδυάζουν ελευθερία σκέψης, ανεξαρτησία κρίσης, ηθική ακεραιότητα, και να περιφρονούν κάθε ατομικό ή συλλογικό συμφέρον. Βέβαια, η Ιστορία βρίθει από διανοούμενους, μεγάλης ή μικρότερης αξίας, που σαγηνεύτηκαν από την εξουσία και ιδιαίτερα από μια αριστερή, κατά κανόνα ολοκληρωτική, εξουσία…

Δεν έχω καμιά πρόθεση να αμφισβητήσω τις προθέσεις όσων παλιότερα ή πρόσφατα γοητεύθηκαν από τον ΣΥΡΙΖΑ ή προσωπικά από τον κ. Τσίπρα, κάνοντας τη δική τους επιλεκτική ανάγνωση της πραγματικότητας. Θυμάμαι όμως τι έγραφε μερικά χρόνια πριν ο Κ. Τσουκαλάς στο «Βήμα», ο οποίος, παραπέμποντας στον Μπεντά, αναρωτιόταν «γιατί η λειτουργία αυτή των διανοουμένων φαίνεται αν όχι να έχει εξαφανισθεί, τουλάχιστον να έχει απομειωθεί». Ισως, θα απαντούσε κάποιος, γιατί η εξουσία, παραμένει πάντα σαγηνευτική, ακόμα και για αυτούς που κάποτε πολεμούσαν τα θέλγητρά της.

Είναι όμως απορίας άξιον ότι μια σειρά διανοουμένων διαρρήγνυαν τα ιμάτιά τους για τον λαϊκισμό του Ανδρέα Παπανδρέου, γοητεύτηκαν από την εκσυγχρονιστική λογική του Σημίτη και τώρα ανακάλυψαν τον ριζοσπαστικό σοσιαλισμό του Τσίπρα. Αντί να ασκούν κριτική για τη δημαγωγία, τις παλινωδίες, την καθεστωτική λογική του, ανακαλύπτουν τα… προτερήματά του και μας καλούν να συστρατευτούμε μαζί του για να δημιουργηθεί ο νέος… προοδευτικός πόλος απέναντι στην επάρατη Δεξιά. Προσπερνούν αδιάφοροι τους εναγκαλισμούς με τον ακροδεξιό Καμμένο, τις υπόγειες συμμαχίες με τους επιγόνους του καραμανλισμού, τις θεσμικές παρεκτροπές στη Δικαιοσύνη και την πασιφανή προσπάθεια ελέγχου της ενημέρωσης.

Κασσανδρικές φαντασιώσεις, κατά τον κ. Μουζέλη, οι αυταρχικές και αντιδημοκρατικές αντιλήψεις που διαπερνούν τον ΣΥΡΙΖΑ… Προφανώς δεν ακούει ούτε βλέπει τον Πολάκη, τον Νικολόπουλο, τον Παπαγγελόπουλο και τους άλλους εκλεκτούς συνοδοιπόρους του Μαξίμου. Ούτε τις Κυπατζίδικες υποκλοπές διαπόμπευσης όσων δεν συμπλέουν μαζί τους. Πόσες παρωπίδες μπορεί να έχει κάποιος που κατηγορεί για διχαστική λογική αυτούς που ασκούν κριτική, πολύ σκληρή, πράγματι, πολλές φορές, αλλά όχι άδικα, και να ανέχεται ελαφρά τη καρδία όσα έχουν εκστομίσει ο κ. Τσίπρας και οι σύντροφοί του;

Αν αυτή είναι η νέα ριζοσπαστική σοσιαλδημοκρατία που ονειρεύονται, να μας συγχωρούν, αλλά δεν θα πάρουμε…