Ο θάνατος του τρολ

Ο θάνατος, σε αυτοκινητικό δυστύχημα, ενός γνωστού τρολ του Διαδικτύου, που, όπως αποκαλύφθηκε, ήταν έμμισθος υπάλληλος του Μαξίμου, φέρνει στην επιφάνεια τη χρήση των διαδικτυακών επιθετικών πρακτικών στην πολιτική προπαγάνδα. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το πρώτο ελληνικό κόμμα που χρησιμοποίησε τόσο εκτεταμένα και με τόση επιτυχία το trolling, το ηλεκτρονικό προβοκάρισμα, γεγονός που συνιστά μοναδικό case study για τη μελέτη του Διαδικτύου στην Ελλάδα. Το trolling είναι τόσο αποτελεσματικό στην πολιτική προπαγάνδα που έχει εξελιχθεί από εργαλείο αντικουλτούρας σε εργαλείο mainstream. Αλλωστε το δείχνει αυτό και η προεκλογική εκστρατεία στις Ηνωμένες Πολιτείες. Χρησιμοποιώντας κυρίως το tweeter, το περιεχόμενο του trolling διαχέεται και αναπαράγεται ταχύτατα, δημιουργώντας το κρίσιμο ίζημα, που είναι αδύνατον να διαλυθεί, ακόμη κι αν ακολουθήσουν διαψεύσεις. Η εντύπωση πάντα μένει, πάντα κερδίζει, ιδιαίτερα σε εποχές που η κοινωνία, συνειδητά ή ασυνείδητα, αφήνεται να εξαπατηθεί. Οι τρολ παρεμβαίνουν κατά σύστημα και στα σχόλια των mainstream μέσων, διαλύοντας με την προβοκάτσια, το ψέμα και τη βία τον όποιο διάλογο αναπτύσσεται στο web. Κι ενώ υπάρχουν τα τεχνολογικά εργαλεία για να τους αποκλείσουν ή να τους απομακρύνουν, πολλές εφημερίδες, για παράδειγμα, τους αφήνουν ελπίζοντας ότι έτσι θα διευρύνουν το κοινό τους.

Διεθνώς –και στην Ελλάδα –οι πιο δραστήριες ομάδες τρολ εντοπίζονται στον χώρο της Ακροδεξιάς. Το περιεχόμενο αυτού του trolling είναι κυρίως αντισημιτικό, ρατσιστικό, ομοφοβικό, οπωσδήποτε αντισυστημικό κ.λπ. Δεν χρησιμοποιώ τυχαία τη λέξη «ομάδες»: οι τρολ μπορούν να αναγνωριστούν μεταξύ τους και να διεκδικήσουν μια κοινή ταυτότητα. Δυστυχώς η έρευνα του Διαδικτύου στην Ελλάδα είναι καθυστερημένη σε αυτό το πεδίο. Θα ήταν ενδιαφέρον να είχαμε έρευνες για τον «γαλαξία» των τρολ του ΣΥΡΙΖΑ ή για τον «γαλαξία» των τρολ της Ακροδεξιάς. Τα εργαλεία δεν μας λείπουν. Από τη διεθνή βιβλιογραφία συστήνω το πρόσφατο βιβλίο της Whitney M. Phillips «This is Why we Can’t Have Nice Things. Mapping the relationship between online trolling and mainstream culture», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις του ΜΙΤ.