“Έχει γεμίσει η πόλη λαμαρίνες και δεν μπορούμε να κινούμαστε πλέον”
Λόγια υπερήλικα ποδηλάτη για το χάος των πόλεων όταν ανταμώσαμε, εγώ με τη μοτοσυκλέτα και αυτός με το ποδήλατό του, στο κέντρο της πόλης
Η συγκεκριμένη φράση περιγράφει με το πιο απλό και εύστοχο τρόπο μια μεγάλη φοβία που είχα από μικρό παιδί. Επειδή κάθε μέρα διέσχιζα την Κασσάνδρου για να πάω σχολείο πίστευα πως κάποια μέρα θα έρθει η στιγμή όπου τα αυτοκίνητα θα είναι τόσα πολλά που οι πεζοί δεν θα προλαβαίνουμε να περνάμε τους δρόμους. Αυτό το αθώο παιδικό μυαλό που όλα τα μετέφραζε με υπερβολικό τρόπο αποδείχθηκε ότι τελικά σκεφτόταν ρεαλιστικά.
Η κατασκευή των πρώτων πόλεων βασίστηκε στην κάλυψη δύο βασικών ζητημάτων που είχαν προκύψει από την βιομηχανική επανάσταση. Πρώτον ήταν η στέγαση των εργατών που είχαν συγκεντρωθεί γύρω από τις βιομηχανικές μονάδες, εκεί δηλαδή που υπήρχε δουλειά, και μετέπειτα η εξυπηρέτηση της μεταφοράς των εμπορευμάτων με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Με άλλα λόγια ο παράγοντας άνθρωπος δεν είχε ληφθεί καθόλου υπόψη και αυτό μπορεί κανείς να το διαπιστώσει και μέσα από τις περιγραφές του Φρίντριχ Ένγκελς “Η κατάσταση της εργατικής τάξης στην Αγγλία”.
Σχεδόν ακριβώς δυόμιση αιώνες μετά την βιομηχανική επανάσταση οι πόλεις συνεχίζουν να μας δείχνουν τον αφιλόξενο και αντικοινωνικό τους χαρακτήρα. Η υπερσυγκέντρωση πληθυσμού στα αστεακά κέντρα σε συνδυασμό με την έλλειψη υποδομών και κακού μη λειτουργικού πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού δημιούργησε έναν δυσλειτουργικό μηχανισμό που παράγει επί καθημερινής βάσης προβλήματα. Το σημαντικότερο όμως πρόβλημα εντοπίζεται στη σύγχρονη κουλτούρα που υιοθετούν και πολλές φορές ταυτίζονται οι άνθρωποι που ζουν και εργάζονται στις πόλεις.
Όλοι οι κάτοικοι των μεγαλουπόλεων ερχόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με καυσαέρια, υπερβολικούς θορύβους, ρύπανση και εκνευρισμό που παράγονται από την ίδια την πόλη. Κάποιοι από εμάς επιλέγουμε να χρησιμοποιούμαι μηχανοκίνητα μέσα για τις καθημερινές μετακινήσεις μας και κάποιοι άλλοι, δυστυχώς η συντριπτική μειοψηφία, παραμένουν ρομαντικοί και περισσότερο άνθρωποι χρησιμοποιώντας ποδήλατο. Πόσο πιο ανθρώπινο να κινείσαι μέσα στη πόλη, με όσα αρνητικά αυτή σου προσφέρει απλόχερα, χωρίς όμως να διαιωνίζεις προβλήματα όπως η ρύπανση και η ηχορύπανση. Όταν χρησιμοποιείς ποδήλατο δεν κάνεις μόνο καλό στον εαυτό σου αλλά και στους συνανθρώπους σου. Από όποια πλευρά και αν δούμε το ζήτημα η χρήση του ποδηλάτου παράγει πάρα πολλά θετικά αποτελέσματα. Η χρήση του συμβάλει ακόμα και στην αναβάθμιση του υπό κατάρρευση αστεακού τοπίου και κατ’ επέκταση του βιοτικού επιπέδου σε συλλογικό επίπεδο. Το αναπλάθει αισθητικά προσφέροντας νοσταλγικές και ρομαντικές εικόνες – φανταστείτε για παράδειγμα έναν υπερήλικα ποδηλάτη να διασχίζει παράλληλα στο οπτικό μας πεδίο την παραλιακή ζώνη ή τους φοίνικες της πλατείας Αριστοτέλους.
Όταν χρησιμοποιούμαι το ποδήλατο ως βασικό μέσο μεταφοράς, και όχι απλά ως ψυχαγωγικό μέσο, τότε δηλώνουμε ξεκάθαρα την αγάπη μας για το σώμα μας, τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Ως μοτοσικλετιστής κάθε μέρα θαυμάζω όλο και πιο πολύ αυτούς τους ανθρώπους που επιλέγουν σιωπηλά να κινούνται ανάμεσά μας, υπενθυμίζοντάς μας πως υπάρχουν και άλλοι τρόποι αντιμετώπισης της καθημερινότητάς μας. Ούτως ή άλλως όλες και όλοι μας είμαστε ποδηλάτες αφού σίγουρα έχουμε να διηγηθούμε και από μια ιστορία με την πρώτη μας πτώση ή την πρώτη μας βόλτα με ποδήλατο. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να αφήσουμε πίσω μας την κουλτούρα της λαμαρίνας και να εστιάσουμε στην ανθρώπινη κουλτούρα του ποδηλάτου.
Ο κ. Ευστράτιος Τζαμπαλάτης είναι Αρχιτέκτονας | Φωτογράφος | Σχεδιαστής | Συγγραφέας
