Η Θάτσερ, ο Κάμερον και ο αντιπερισπασμός

Η επικείμενη ψηφοφορία για το Brexit αποτελεί μεγάλη ειρωνεία, καθώς θα μπορούσα να υποστηρίξω ότι η Βρετανία ουσιαστικά δεν υπήρξε ποτέ πραγματικό μέλος της ΕΕ. Ως παιδί, τις δεκαετίες του ’70 και του ’80, θυμάμαι πολύ καθαρά την Κυρία Τ. –όπως αποκαλούσαν τη Θάτσερ –να συγκρούεται με την ΕΕ σχεδόν σε όλα τα θέματα και τελικά με κάποιον τρόπο να υποχρεώνει την Ενωση να διαμορφωθεί σύμφωνα με τη δική της οπτική –τουλάχιστον σε οικονομικό επίπεδο. Αποτελεί ακόμη μεγαλύτερη ειρωνεία το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον έχει ήδη εξασφαλίσει τη δυνατότητα της Βρετανίας να μη συμμετάσχει στη μελλοντική πορεία της ΕΕ, καθώς η συμφωνία του με τις Βρυξέλλες τον Μάρτιο δημιουργεί de facto μια Ευρώπη δύο ταχυτήτων.

Αν η Βρετανία παραμείνει στους κόλπους της, η Ευρώπη θα βγει χαμένη εξαιτίας αυτού του προηγούμενου των δύο ταχυτήτων (η διάσπαση μιας μεγάλης ένωσης σε μικρότερες «ενώσεις» τελικά θα διασπάσει και αυτές). Και βέβαια, αν η Βρετανία όντως αποχωρήσει, το πολιτικό και το πρακτικό κόστος θα είναι ανυπέρβλητα –ειδικά λαμβάνοντας υπόψη ότι η προσφυγική κρίση παραμένει άλυτη.

Το μέλλον της Βρετανίας πάντως στην πραγματικότητα εξαρτάται από το πώς θα αντιμετωπίσει το χρόνιο διψήφιο έλλειμμά της. Η τελευταία φορά που το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της χώρας είχε θετικό πρόσημο ήταν το 1982. Δηλαδή 34 χρόνια πριν! Οσο μια χώρα ξοδεύει περισσότερα από όσα κερδίζει, εξαρτάται από την ξένη χρηματοδότηση και έχει μια οικονομία όπου οι δύο τομείς ανάπτυξης είναι ο τραπεζικός κλάδος και ο κλάδος των ακινήτων –δύο κλάδοι με μηδενική παραγωγικότητα και, στην καλύτερη των περιπτώσεων, αβέβαιο μέλλον σε ό,τι αφορά τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας σε σχέση με το παρελθόν είναι καταδικασμένη να επαναλάβει την πρόσφατη ιστορία της, δηλαδή να οδηγήσει τη στερλίνα χαμηλότερα. Ενας περισσότερο σκεπτικιστής αναλυτής θα μπορούσε ακόμη να υποστηρίξει ότι το Brexit αποτελεί την τέλεια δικαιολογία για τις συνθήκες επικείμενης οικονομικής ύφεσης που έχουν δημιουργήσει τα παραπάνω θεμελιώδη οικονομικά δεδομένα. Ετσι το Brexit είναι ένας αντιπερισπασμός, ο οποίος εμποδίζει την πραγματική αλλαγή που χρειάζεται η Βρετανία. Είναι επίσης μια δικαιολογία που χρησιμοποιείται προκειμένου να μην αντιμετωπιστεί το πιο θεμελιώδες, διαρθρωτικό ζήτημα, αυτό μιας κοινωνίας που κινείται προς την κατεύθυνση της παροχής υπηρεσιών σχεδόν σε ποσοστό 100%.

Αν και δεν διακρίνω κανένα πιθανό όφελος για τη Βρετανία στην περίπτωση Brexit, ωστόσο κανένας δεν γνωρίζει τι θα μπορούσε να συμβεί στη συνέχεια. Σε αυτή τη φάση πάντως η αντίδραση της Ευρώπης στην προσφυγική κρίση θα κρίνει και τη μελλοντική πορεία της Ευρώπης και της Βρετανίας σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από το αν η Βρετανία αποφασίσει να αποχωρήσει από ένα κλαμπ στο οποίο ούτως ή άλλως έχει ήδη το δικαίωμα να «συμπεριφέρεται» όπως θέλει.

Ο κ. Steen Jakobsen είναι επικεφαλής οικονομολόγος και επικεφαλής επενδύσεων της Saxo Bank.