Ενας νέος πουριτανισμός

Δεν νομίζω ότι η διαφήμιση των Jumbo με την περιβόητη πλέον φράση «Χτύπα, χτύπα σαν άντρας!» ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένη, από την άποψη του γούστου τουλάχιστον. Γι’ αυτό και η δήλωση της διαφημιστικής εταιρείας, «με τη σύμφωνη γνώμη του πελάτη της», ότι δεν θα προβεί σε καμία διόρθωση της διαφήμισης και θα σταματήσει την προβολή της δεν θα πρέπει, από ποιοτική άποψη, να μας ενοχλεί. Θα πρέπει όμως, από πολιτική άποψη, να μας θορυβεί. Διότι η αιτιολογία με την οποία η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων απαίτησε την απάλειψη της φράσης («η φράση ενισχύει τη βία κατά των γυναικών, συνιστά σεξιστικό λόγο, αντιτίθεται στη θεώρηση της ισότητας των φύλων και ενισχύει το πρόβλημα της έμφυλης βίας») δείχνει τη θολούρα που επικρατεί στο μυαλό εκείνων που απαρτίζουν σήμερα τις αρμόδιες επιτροπές.

Η ανακοίνωση της εταιρείας εκδόθηκε μετά τη «δικαίωση» της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων από την Πρωτοβάθμια Επιτροπή Ελέγχου Επικοινωνίας του, επικυρώσαντος την απόφαση, Συμβουλίου Ελέγχου Επικοινωνίας, στο οποίο προσέφυγε η Γενική Γραμματεία με το αίτημα να απαλειφθεί η φράση. Το οποίο Συμβούλιο «με αίσθηση ευθύνης ομόφωνα αποφάσισε» ότι, αν και η διαφήμιση αυτή «δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί ότι προτρέπει ή υποθάλπει πράξεις βίας», η φράση του slogan της «πρέπει να τροποποιηθεί εντός 2 ημερών σε όλα τα μέσα, επειδή το θέμα της βίας κατά των γυναικών αποτελεί ένα υπαρκτό και σοβαρό πρόβλημα» και «επειδή η φράση, ακόμη και αν κριθεί εντός του συνολικού περιεχομένου που διατυπώνεται, μπορεί να έχει διφορούμενη σημασία [!], μπορεί να ερμηνευθεί ποικιλοτρόπως [!!], να δημιουργήσει διαφορετικούς συνειρμούς [!!!] και να εκφράσει σεξιστικό υπονοούμενο» (sic).

Εχουμε και λέμε: Τρεις επιτροπές έκριναν αλληλοδιαδόχως, απ’ ό,τι φαίνεται όλες ομόφωνα, πως, αν και δεν μπορεί «σε καμία περίπτωση» να θεωρηθεί επιλήψιμη, η διαφήμιση πρέπει να λογοκριθεί επειδή ενδέχεται να μην αποκλείεται να μπορούσε ίσως σε κάποια περίπτωση να υπήρχε κίνδυνος να παρερμηνευθεί. Θα μπορούσε ίσως να διαβάσει κάποιος την αιτιολόγηση αυτής της λογοκριτικής πράξης ως έκφραση υψηλής αίσθησης χιούμορ, αν δεν γνώριζε ότι το πλήθος των ανθρώπων που πήρε αυτή την απόφαση πίστευε αυτά που αποφάσισε. Λέω «το πλήθος» γιατί, αν σκεφτεί κανείς το πολυμελές των πάσης φύσεως επιτροπών που καταρτίζει η παρούσα κυβέρνηση με σκοπό τη δημοκρατική διεύρυνση της ομοφωνίας (τουλάχιστον 8-9 μέλη ανά επιτροπή), οι αποφασίσαντες (/-σασες) θα πρέπει να πλησιάζουν τους (/τις) τριάντα. Αριθμός που δείχνει το μέγεθος της κρίσης έλλειψης χιούμορ που μαστίζει σήμερα τον τόπο μας. Βέβαια, σοβαρή είναι αυτή η κρίση και σε όλο τον δυτικό κόσμο και προφανή τα αίτιά της, που δεν είναι άλλα από την αποχαλίνωση των απαιτήσεων της πολιτικής ορθότητας. Αν στα καθ’ ημάς το φαινόμενο είναι οξύτερο, είναι γιατί εδώ η πολιτική ορθότητα βρίσκεται –κυριολεκτικά –στην εξουσία. Πρόκειται για ένα από τα συμπτώματα του νέου πουριτανισμού, τον οποίο η πολιτική ορθότητα, γέννημα της ανεπίγνωστα αντιφατικής μεταμοντέρνας Θεωρίας, καλλιεργεί εξίσου ανεπίγνωστα. Διότι ο φετιχισμός της Ετερότητας, στον οποίο η ορθότητα αυτή έχει οδηγήσει την αυτονόητη σήμερα απαίτηση του σεβασμού των δικαιωμάτων του Αλλου, με την ισοπεδωτική αντίληψή του περί ισότητας, έχει ενθαρρύνει την παραβίαση των δικαιωμάτων του Ιδίου (του Εαυτού) σε όλα τα πεδία της ανθρώπινης έκφρασης, φτάνοντας σε ακρότητες όπως η εν λόγω.

Για να περιοριστούμε στο θέμα της ισότητας των φύλων. Ηδη η φράση «η ισότητα των φύλων» είναι επί της ουσίας ακυριολεκτική. Διότι τα φύλα διαφέρουν ως προς βασικά στοιχεία της φυσικής τους κατασκευής. Ακριβέστερη είναι η διατύπωση: «η ισότητα των δικαιωμάτων των φύλων». Βέβαια, η ισότητα αυτή υπονοείται στην ελλειπτική φράση. Ομως πόσα από τα μέλη των Επιτροπών Ελέγχου που επέβαλαν την απάλειψη της επίμαχης κατ’ αυτά φράσης από τη διαφήμιση των Jumbo είναι σε θέση να το αντιληφθούν αυτό; –και, μάλιστα, όταν οι εφαρμογές των διδαγμάτων της πολιτικής ορθότητας, που έχουν φτάσει σε καθεστωτικές διαστάσεις, υπόκεινται στην άγρυπνη επιτήρηση των πανεπιστημιακών παρατηρητηρίων, από τους επικεφαλής των οποίων εκπορεύτηκαν; Τι να σου κάνουν τα ταπεινά μέλη των εν λόγω Επιτροπών, όταν οι εκστασιαζόμενοι από τις κατασκευές της Θεωρίας ακαδημαϊκοί καθοδηγητές τους, παραβλέποντας τα στοιχεία των φυσικών διαφορών των φύλων, υποστηρίζουν ότι «η έμφυλη ταυτότητα δεν είναι μια φυσική κατάσταση» και ότι «η έμφυλη διαφορά πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μια ιστορική κατηγορία» μόνο, αποκλειστικά «με γνώμονα ιστορικούς και πολιτισμικούς παράγοντες»;

Ετσι δεν αποκλείεται να απολαύσουμε και άλλα προκρούστεια. Καθώς η κυρίαρχη, υποτιθεμένως αριστερή, ορθοπολιτική νοοτροπία βρίσκεται στα πράγματα, δεν θα ήταν έκπληξη αν έβλεπε κανείς να κόβονταν το «Είμαι άντρας και το κέφι μου θα κάνω» του σεξιστή Μάνου Χατζιδάκι (στίχοι Αλέκου Σακελλάριου –Χρήστου Γιαννακόπουλου), το «Οι άντρες δεν κλαίνε» της Μαρινέλλας ή το Οι γυναίκες έχουν πάντα δίκαιο, τίτλος του υπό έκδοσιν μυθιστορήματος της φερέλπιδος συγγραφέως Θεώνης Χαρβαλά.

Ο κ. Νάσος Βαγενάς είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών.